De verwoestende oorlog in de Gazastrook tussen Israël en Hamas dreigt nu ook de wereldhandel te verstoren. Na ten minste tien aanvallen door de Jemenitische Houthi’s op voorbijvarende schepen in een tijdsbestek van twee maanden hebben enkele van de grootste containervervoerbedrijven ter wereld de afgelopen dagen laten weten de route via de Rode Zee en het Suezkanaal tot nader order te mijden.
Dit betekent dat hun schepen mogelijk duizenden kilometers extra moeten varen, via Kaap de Goede Hoop, in de punt van Zuid-Afrika. Zo’n 30 procent van de internationale containervaart en veel tankerverkeer loopt doorgaans via het Suezkanaal en de Rode Zee. De crisis in de regio komt op een kritiek moment, omdat ook het Panamakanaal wegens watertekorten als gevolg van droogte minder verkeer aankan dan gewoonlijk.
Ook zaterdag lanceerden de Houthi’s weer een aantal drones, bedoeld om daarmee hun solidariteit met Hamas te betuigen. Naar eigen zeggen waren ze gericht op de Israëlische badplaats Eilat. Een Amerikaans marineschip dat in de Rode Zee patrouilleert, schoot diezelfde dag veertien drones neer. Een Brits marineschip haalde er één neer die op een vrachtschip zou zijn gericht. Daarnaast meldde Egypte eveneens een „vliegend object” te hebben neergeschoten. De Houthi’s zeggen dat hun aanvallen alleen op schepen zijn gericht die een link met Israël hebben.
De Verenigde Staten proberen intussen een „zo breed mogelijke” internationale macht op touw te zetten, die de onbelemmerde doorgang van de scheepvaart moet garanderen. De Amerikaanse minister van Defensie, Lloyd Austin, die Israël hoopt te bewegen minder dodelijk geweld te gebruiken in de Gazastrook, zal hierover naar verwachting de komende dagen ook overleg voeren met andere staten in de regio. Ook is er al contact geweest met China. De Franse minister van Buitenlandse Zaken Catherine Colonna verklaarde zondag in Israël dat de daden van de Houthi’s „niet zonder antwoord” kunnen blijven.
Straat van Bab el-Mandeb
Vrijdag werd een containerschip van de Duitse rederij Hapag-Lloyd aangevallen in de straat van Bab el-Mandeb bij Jemen. Daarbij viel een container overboord en brak brand uit. Daags tevoren was een boot van het Deense Maersk aangevallen. Beide bedrijven kondigden daarop aan voorlopig geen schepen meer langs deze route te sturen. Het Italiaans-Zwitserse MSC en het Franse CMA CGM namen eenzelfde besluit.
Het zal de VS en Israël nog niet meevallen een maritieme alliantie te vormen. Hoewel er al marineschepen van beide landen in de Rode Zee actief zijn, hebben de Houthi’s tot dusverre getoond daar niet van onder de indruk te zijn. De twee belangrijkste staten langs de Rode Zee, Saoedi-Arabië en Egypte, hebben bovendien elk hun eigen redenen om zich niet te snel bij zo’n vloot onder Amerikaanse leiding aan te sluiten.
Zo’n dertig procent van de internationale containervaart en veel tankerverkeer loopt doorgaans via het Suezkanaal en de Rode Zee
Saoedi-Arabië verkeert sinds 2015 in oorlog met de Houthi’s, die het grootste deel van Jemen in handen hebben. Dit conflict is ontaard in een geldverslindende oorlog die Saoedi-Arabië niet meer lijkt te kunnen winnen. Daarom mikt kroonprins Mohammed bin Salman (MbS) nu op een vredesakkoord. Een wankel bestand tussen beide partijen heeft er al toe geleid dat de Houthi’s niet langer hun gevreesde raketten op doelen in Saoedi-Arabië afvuren.
De kroonprins zou deze vooruitgang liever niet nodeloos op het spel zetten. Er komt nog bij dat Saoedi-Arabië dit voorjaar weer diplomatieke betrekkingen aanknoopte met Iran, de voornaamste bondgenoot van de Houthi’s. Ook die toenadering zou hierdoor in gevaar kunnen komen.
Lees ook Houthi’s grijpen Gaza-oorlog aan om eigen positie te verstevigen
De Egyptische president Sisi staat evenmin te trappelen om zich bij de Amerikanen en Israël aan te sluiten. Weliswaar juicht hij Israëls afrekening met Hamas in stilte toe, maar hij weet dat Hamas en de Palestijnen op veel sympathie kunnen rekenen bij veel Egyptenaren. Daarom schaart Sisi zich liever niet openlijk achter zo’n alliantie tegen de Houth’s. Maar hij moet behoedzaam opereren, want het Suezkanaal is een cruciale bron van inkomsten, die de toch al slecht lopende Egyptische economie niet kan missen.
Een louter westerse interventiemacht in de Rode Zee is geen aantrekkelijk vooruitzicht voor Washington. Die zou rieken naar kolonialisme. Iran kijkt intussen uit de verte tevreden toe hoe zijn bondgenoot in Jemen zijn aartsvijand Israël en de VS in toenemende mate in verlegenheid brengt.
Leeslijst
