Vier jaar geleden kwam de satirische site De Speld nog met een aantal zogenaamde vegetarische schlagers, zoals ‘Heb je tempeh voor mij?’ en ‘Ik werk een hele aubergine naar binnen, als jij me aankijkt, lieve schat’. Het waren tweeregelige parodieën op grote Nederlandstalige hits als ‘Heb je even voor mij’ van Frans Bauer en ‘Ik krijg een heel apart gevoel van binnen’ van Corry Konings. En ‘vegetarische schlagers’ was natuurlijk een woordspeling op de Vegetarische Slager, het Nederlandse bedrijf dat sinds 2010 vleesvervangers op de markt brengt (in 2018 overgenomen door Unilever, een voedingsmiddelenconcern).
Die Speld-satire heeft nu een vervolg gekregen. Vorige week hebben rapper Donnie en de Vegetarische Slager een nieuw genre geïntroduceerd in de Nederlandse volksmuziek: de vegetarische schlager – schlager als in populaire meezinger.
Rapper Donnie (Donnie Ellerström, 1994) staat erom bekend in zijn nummers hiphop met het levenslied te vermengen. Hij werkte eerder al met onder meer Frans Bauer samen. De Vegetarische Schlager is een reclamelied, product placement, om de nieuwe veganistische variant van de cordon bleu (een stukje platgeslagen vlees met kaas en ham erin gevouwen) te introduceren: de ‘cordon blij’, een sojavleesvervanger met daarin veganistische ham en plantaardige kaas.
Hoewel het lied reclame is, speelt de goedbedoelde vleesvervanger een bijrol in Donnie’s lied ‘De Vegetarische Schlager’. Een ernstige, geëngageerde boodschap heeft deze schlager niet, net zo min als andere meezingers. Het gaat vooral, blijkt ook uit de clip, om de vrolijke sfeer: ouderwets gezellig samenzijn, maar dan niet met bitterballen, worst of schnitzels, maar met moderne vleesvervangers – die zonder boe of bah geaccepteerd worden. Het is tijd, zo meldde Donnie bij de introductie van het nummer, om mee te doen aan „een knapperige vegan polonaise”. Het lied bevat een paar geweldige versregels, zoals „Net als vroeger wordt het later”, dat via „en je weet dat ik geniet” uitmondt in het meezingrefrein „de vegetarische schlager, dat is pas een levenslied!” Voor zover bekend is dit Nederlands eerste echt vegetarische levenslied. Je kunt het zien als een tegenhanger van het reclamelied ‘Kip, het meest veelzijdige stukje vlees’ dat decennia lang op radio en televisie te horen is geweest. Dat was een reclamelied van de pluimveesector, dat voor die promotie miljoenen subsidie van de Europese Unie ontving.
De reacties op deze nieuwe meezinger op Donnie’s YouTube-kanaal Maradonnie zijn gemengd, van enthousiast tot kritisch over de commerciële kant. Eén fan klaagt dat we eerst al „EU-propaganda” kregen met Joost Kleins Nederlandse inzending ‘Europapa’ voor het Eurovisiesongfestival 2024 – waaraan Donnie meeschreef – en dan nu ook nog gezongen propaganda voor vleesvervangers.
Toch kan deze joint venture van de rapper met de vleesvervangende industrie voor fans niet echt als een schok komen. Want rapper Donnie had in 2020 een veganistische kookshow op de tv, waarin hij samen met sterren veganistisch eten klaarmaakte. Voor snackbarketen Febo ontwikkelde hij een vegetarische nasi-snack. Dat is zijn culinaire kant: voordat Donnie met hulp van De Jeugd van Tegenwoordig rapper werd, volgde hij de banketbakkersopleiding in Amsterdam. En: „Met plantaardig eten kun je eindeloos experimenteren”, zei hij in Het Parool.
Er zijn meer popsterren die zich inzetten voor vegetarisch eten, zoals Paul McCartney, die een wereldwijde non-profit campagne begon om op maandag geen vlees te eten, en daar ook een lied over maakte: ‘Meat Free Monday’.
Donnie’s vegetarische schlager heeft een zelfde soort opgewekte aanstekelijkheid als José Feliciano’s kerstlied ‘Feliz Navidad’. Met Kerst wordt traditioneel erg veel vlees gegeten, en daardoor ook extra gedacht en gedicht over vegetarisme. Zo schreef dichter Willem Wilmink in zijn ‘Troostlied voor wie alleen zijn met Kerst’: „Gedenk de dieren op de schalen en de borden, / die zitten meer dan jij in de puree. / Eten is beter dan gegeten worden, / ook in de glans van Lucas 2.” Waarbij ‘Lucas 2’ verwijst naar het bijbelboek waarin Jezus’ geboorte beschreven wordt.
