Oprichter cryptobeurs FTX: ‘Nooit poging gedaan om te frauderen’

Bijna drie weken na het ineenstorten van zijn crypto-imperium is FTX-oprichter Sam Bankman-Fried voor het eerst in het openbaar verschenen. Voor een zaal met publiek erkende hij, via videoverbinding, dat hij als topman „veel fouten” heeft gemaakt. Tegelijkertijd hield Bankman-Fried, die werd ondervraagd door een journalist van The New York Times, vol dat hij „nooit een poging heeft gedaan om fraude te plegen”.

Volgens ‘SBF’, zoals de FTX-oprichter in de cryptowereld bekendstaat, waren zijn advocaten het niet eens met zijn besluit naar buiten te treden. „De standaardaanpak is: zwijg, trek je terug. Maar zo ben ik niet.” De dertigjarige Bankman-Fried zei het als zijn „plicht” te zien om klanten in elk geval uit te leggen wat er volgens hem bij zijn bedrijf is gebeurd. „Ik zie niet in wat ik ermee bereik als ik me opsluit en doe alsof de buitenwereld niet bestaat”, zei Bankman-Fried vanaf de Bahama’s, waar FTX een kantoor heeft.

Tot halverwege november stond Bankman-Fried, zoon van twee hoogleraren rechten, aan het hoofd van wat gold als een van de grootste handelsplaatsen voor cryptomunten. Via het in 2019 opgerichte FTX vond volgens cijfers van Reuters maandelijks tussen 4 en 9 procent van de wereldwijde handel plaats. Naast de marktplaats bezat de ondernemer en investeerder ook een winkel: het handelshuis Alameda Research, opgericht in 2017.

Geholpen door de thermiek op de overspannen cryptomarkten groeide FTX in amper vier jaar uit tot een miljardenbedrijf. Verdeeld over meerdere rondes trok het platform bijna negentig geldschieters aan, waaronder enkele van de grootste investeerders van de wereld, zoals Softbank en BlackRock. Bij de laatste ronde, begin dit jaar, werd FTX gewaardeerd op 32 miljard dollar (31 miljard euro).

Lees meer over de ondergang van cryptobeurs FTX

Kort daarop begonnen de problemen – niet bij FTX zelf, maar bij het verwante handelshuis Alameda. Toen na de crash van cryptomunt TerraUSD enkele kleine handelshuizen in de problemen kwamen, manifesteerde Alameda zich als redder. Het bedrijf leende miljoenen uit om de sectorgenoten overeind te houden, en kwam daardoor zelf met een tekort te zitten.

Dat gat zou Bankman-Fried later hebben gevuld met miljarden van zijn andere bedrijf FTX, voor een deel kapitaal dat was ingelegd door klanten. Nadat begin vorige maand een verhaal verscheen over de nauwe verwevenheid tussen beide bedrijven raakten beleggers in paniek. In drie dagen haalden zij bijna 6 miljard dollar terug van de beurs – een soort cryptovariant van de bankrun. Dat leidde tot acute liquiditeitsproblemen voor FTX.

‘Volledig falen’

Nadat FTX en Alameda uitstel van betaling aanvroegen, verliet oprichter SBF het bedrijf. De rechter benoemde John J. Ray III als opvolger, een van de grote specialisten op het vlak van faillissementen in de VS. Ray verbaasde zich in zijn eerste faillissementsverslag over wat hij aantrof. „Nooit in mijn loopbaan ben ik zo’n volledig falen van interne controles en volledige afwezigheid van betrouwbare financiële informatie tegengekomen als hier.”

In zijn verslag schrijft Ray dat het bij FTX onder meer ontbrak aan overzichten van wie klant was, en wat het bedrijf nu precies beheerde. Ook merkte hij dat werknemers met geld van FTX huizen kochten, zonder dat ergens werd vastgelegd dat het om een lening ging. Declaraties werden ingediend via een chatplatform, waar berichten na korte tijd automatisch werden verwijderd.

Bankman-Fried houdt vol dat hij zijn bedrijven en geldstromen niet „willens en wetens” met elkaar heeft vermengd. In het gesprek van meer dan een uur zei hij woensdagnacht (Nederlandse tijd) dat hij ook verrast was over hoe sterk FTX en Alameda verbonden waren en hoe snel zijn imperium ineen zeeg. „Ik stuurde Alameda niet aan, dus ik wist ook niet precies wat daar gebeurde.” Tegelijkertijd erkende hij wel eindverantwoordelijk te zijn voor de gevolgen: „Ík heb het verknoeid. Ík was de topman.”

Ook benadrukte de FTX-oprichter dat hij zelf allerminst verdiend heeft aan het fiasco van zijn bedrijf. Begin dit jaar was hij nog multimiljardair, met een geschat vermogen van 15 miljard, nu heeft hij nog zo’n 100.000 dollar over. „Er zijn geen verborgen fondsen. Alles wat ik had zat in FTX.”

Bankman-Fried riskeert nu in de VS vervolgd te worden vanwege het wegsluizen van geld. Op de mogelijkheid van een strafzaak wilde hij in het gesprek van woensdag nog niet vooruitlopen. „Het gaat hier nu eerst om alle klanten en belanghebbenden die verloren hebben, dat zij geholpen worden. Wat er met mij gebeurt is niet het belangrijkste.”