Op naar 60.000 betaalbare studentwoningen – inclusief hospita’s en verkamering

Er is een nieuw getal in woningmarktland. Na het kabinetsdoel van 100.000 woningen per jaar is er een landelijk actieplan om de komende acht jaar nog eens 60.000 betaalbare studentenwoningen te realiseren. Door nieuwbouw en slimmer gebruik van bestaande bouw.

Gemeenten, onderwijsinstellingen, kennisinstituten, woningcorporaties, commerciële studentenhuisvesters en minister De Jonge (Volkshuisvesting, CDA) zetten donderdag allemaal hun handtekening, waarmee ze beloven hun best te doen het tekort aan studentenkamers terug te dringen.

Het plan leest dan ook meer als een uitgebreide intentieverklaring. Woningcorporaties en commerciële verhuurders van studentenkamers zeggen toe voldoende geld en capaciteit vrij te maken om de komende acht jaar 60.000 woningen te realiseren. Gemeenten en onderwijsinstellingen helpen daarbij, door de grond die zij bezitten makkelijker beschikbaar te stellen voor (tijdelijke) bewoning door studenten.

Ook komt er samenwerking om de instroom van nieuwe studenten beter te kunnen inschatten. Zo moet er genoeg woonruimte beschikbaar komen tijdens de piekmomenten aan het begin en einde van het collegejaar.

Het huidige aantal van 5.000 nieuwe studenten- woningen per jaar moet met de helft omhoog

Het huidige tempo van 5.000 nieuwe studentenwoningen per jaar, moet er met de helft worden versneld om de 60.000 in 2030 te halen. Kortere lijntjes en eenvoudiger procedures moeten het mogelijk maken, en minister De Jonge neemt de regie bij nieuwbouw. Vier vragen over het plan:

1 Waar komt dat getal van 60.000 woningen vandaan?

Volgens de donderdag gepresenteerde Landelijke Monitor Studentenhuisvesting waren er in 2020/2021 zeker 26.500 studentenwoningen te weinig. Als er niets gebeurt, groeit dit tekort volgens kenniscentrum Kences en onderzoeksbureau ABF Research de komende zes jaar tot tussen de 58.300 en 66.700. Ook neemt het aantal uitwonende studenten de komende zes jaar toe met 12 tot 17 procent. Dit komt voor een belangrijk deel door de instroom van internationale studenten.

Het tekort aan studentenwoningen hangt samen met het algehele woningtekort in Nederland. Door het grote gebrek aan starterswoningen blijven veel studenten ook na hun studieperiode in hun studentenkamer wonen.

2Waar moeten nieuwe studentenwoningen komen?

Hoeveel studentenwoningen uit nieuwbouw moeten komen, staat niet in het actieplan. Bouwen in steden is duur, vanwege hoge grondprijzen en lange vergunningstrajecten. Ontwikkelen van studentenwoningen, doorgaans met een lager rendement, is voor veel marktpartijen minder interessant dan luxe appartementen. „Waar we nu op vastlopen is dat we geen grond hebben om op te bouwen, en ook geen bestaande gebouwen die we kunnen beheren”, stelt een woordvoerder van studentenhuisvester SSH. „Dit actieplan helpt doordat veel partijen het hebben ondertekend en we nu ook sneller kunnen handelen en meer mogelijk kunnen maken.” Gemeenten en onderwijsinstellingen beloven beter in kaart te brengen waar in de steden op de campussen er, al dan niet tijdelijke, studentenwoningen kunnen komen. Zo gaat SSH met de Universiteit Utrecht de bouw bespreken van 900 woningen op universiteitscampus Science Park. Ook wordt gekeken of er studentenwoningen kunnen komen in gemeenten net buiten de stad.

3Wat zijn de alternatieven voor nieuwbouw?

Omdat nieuwbouw prijzig is en veel tijd kost, wordt in het actieplan teruggegrepen naar een woonvorm die vroeger veel gebruikelijker was: inwonen bij een hospita. Wie nu een kamer in huis vrij heeft zou die best kunnen verhuren aan een student, is de gedachte, als het duidelijk is wat erbij komt kijken. Gemeenten gaan er meer voorlichting over geven.

Omdat nieuw- bouw prijzig is, wordt ook teruggegrepen naar ‘oude’ woonvorm: inwonen bij een hospita

Ook wordt er gekeken naar een andere oplossing uit het verleden „opdelen van woonhuizen in studentenkamers, ook wel ‘verkameren’. Het is de handelwijze van pandjesbazen. Een van de gevolgen: in woonwijken van studentensteden als Groningen en Nijmegen ontstond overlast van feestende studenten. Ook niet onbelangrijk, voor elke verkamerde woning was er een gezinswoning minder. Daarom werd het verkameren van woningen afgelopen jaren in sommige steden aan bandeng gelegd. Maar verkamering is wél een snelle manier om aan meer studentenwoningen te komen. In het actieplan wordt de deur weer op een kier gezet, een verbod wordt als „onwenselijk” betiteld. Gemeenten gaan kijken of verkamering beter gereguleerd kan worden.

4 Komt er extra geld beschikbaar in de komende acht jaar?

In het actieplan staat dat de 60.000 woningen gerealiseerd worden door woningcorporaties en commerciële studentenhuisvesters, die hier geld voor moeten vrijmaken „mits dit past binnen hun (financiële) kaders en beleid.”

Wat dit precies inhoudt, en wat er gebeurt als de woningcorporaties en de commerciële huisvesters dit niet trekken, valt uit het actieplan niet op te maken en zal in de praktijk moeten blijken. Een woordvoerder van Volkshuisvesting laat weten dat er potjes zijn voor onder meer de bouw van flexwoningen. In geval van nood gaat het ministerie in gesprek. Bij studentenwoningcorporatie SSH ziet men het actieplan vooral als een stok achter de deur, aldus de woordvoerder: „We moeten er kort op zitten, en elkaar erop blijven aanspreken dat alle partijen zich aan de afspraken houden.”