Ook vijfde VN-top over betere bescherming van oceanen mislukt

De VN-top om de oceanen beter te beschermen is zaterdag zonder concrete resultaten geëindigd. In New York werd de afgelopen twee weken door 167 landen en de Europese Unie onderhandeld over een aanvulling op het VN-zeerechtverdrag, dat stamt uit 1982 en waarin wordt geregeld dat zo’n 1 procent van de oceanen wereldwijd wordt beschermd. Het was de vijfde top in korte tijd die mislukte. Inzet was om in 2030 in totaal 30 procent van de oceanen te beschermen, maar de onderhandelende landen werden het niet eens over de voorwaarden waaronder dat moet gebeuren.

De gesprekken focusten onder meer op het instellen van beschermde gebieden in de oceanen, het voorkomen van schade door menselijke activiteiten, zoals visserij en diepzeemijnbouw, en het steunen van arme landen bij het tegengaan van de schadelijke effecten als gevolg van de zorgelijke staat van de oceanen. Janine Felson, VN-ambassadeur van het Centraal-Amerikaanse Belize, zei dat de inwoners van haar land „voor levensonderhoud direct afhankelijk zijn van de gezondheid van de oceaan”.

Buffer tegen opwarming

Er wordt breed erkend dat het beschermen van de oceanen noodzakelijk is. Enerzijds voor de biodiversiteit, aangezien het zeeleven het begin vormt van veel voedselketens. Anderzijds als buffer tegen de opwarming van de aarde: oceanen nemen een groot deel van de door de mens geproduceerde CO₂ op.

Toch slagen de landen er niet in gezamenlijk tot bindende afspraken te komen. Onder meer visserij, (financiële) steun voor kwetsbare landen en de vraag wat er met de Arctische wateren moet gebeuren vormden struikelblokken. De oceanen liggen grotendeels in een juridisch vacuüm. Tweederde van al het water op aarde bevindt zich buiten de exclusieve economische zones, die bij 200 zeemijl (ruim 370 kilometer) buiten de kust ophouden.

Lees ook: Het gaat niet goed met de oceanen, en niemand is ervoor verantwoordelijk

‘Roekeloos behandeld’

„Omdat de oceanen van niemand zijn, zijn ze roekeloos behandeld, zonder dat iemand daarvoor aansprakelijk kon worden gesteld”, zei Marco Lambertini, internationaal directeur van het Wereld Natuur Fonds vorige week bij het begin van de onderhandelingen.

Milieuorganisatie Greenpeace legde de schuld van de mislukte onderhandelingen bij de rijkere landen die „hun huiswerk niet gedaan hadden” en „te laat” bereid waren tot het sluiten van compromissen, waardoor andere voortgang in de gesprekken in gevaar kwam. Laura Meller, die de campagne ter bescherming van de oceanen van Greenpeace leidt, wees met de vinger naar de EU, de Verenigde Staten en Rusland. Laatstgenoemde was volgens Meller niet bereid te onderhandelen, omdat „het probeerde met de EU en andere staten compromissen te sluiten over andere onderwerpen”.

Het is nog niet duidelijk wanneer de gesprekken verder gaan. In principe is dat volgend jaar, tenzij er voor het eind van 2022 wordt besloten een VN-spoedbijeenkomst te beleggen.