Ondernemersvertrouwen voor het eerst sinds begin 2021 weer negatief

Het vertrouwen dat ondernemers hebben in hun zakelijke toekomst is voor het eerst sinds begin 2021 weer negatief. Dat blijkt uit dinsdag door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gepubliceerde cijfers. Het instituut heeft geen onderzoek gedaan naar de oorzaken van het gedaalde vertrouwen, maar volgens hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen is het voor de hand liggend dat de fors gestegen inflatie daarin een belangrijke factor is.

Het CBS meet op basis van resultaten uit de Conjunctuurenquête Nederland een zogeheten „stemmingsindicator”. Per kwartaal vullen ongeveer zesduizend ondernemers uit verschillende sectoren, behalve de financiële branche, een reeks vragen in. Die gaan bijvoorbeeld over hun verwachtingen over toekomstige omzet en winst en in hoeverre ze met personeelstekorten te maken hebben. De antwoorden op die vragen worden teruggebracht tot een cijfer.

Deze stemmingsindicator kwam begin dit kwartaal uit op min 0,9 – negen punten lager dan drie maanden eerder. Het ondernemersvertrouwen zakte begin 2020 voor het laatst in de min, destijds door het uitbreken van de coronapandemie en daaropvolgende lockdowns. Vanaf het tweede kwartaal van 2021 tot en met het afgelopen kwartaal fluctueerde het getal, maar bleef het positief. Bij de meest recente meting was de winstgevendheid van 13 procent van de ondervraagde bedrijven in de drie voorgaande maanden afgenomen. Het pessimisme over het economische klimaat nam gemiddeld juist toe.

Slechter economisch klimaat

Aan het begin van het vierde kwartaal van dit jaar dacht 24 procent van de ondernemers dat de economie zou verslechteren. Wie een eigen onderneming heeft in de landbouw, bosbouw of visserij, was gemiddeld het meest pessimistisch: van hen voorzag 45 procent een verslechtering van de economie en 3 procent een verbetering. In de horeca was de omslag vanaf het vorige kwartaal relatief groot. Begin juli verwachtte 4 procent van de horecaondernemers dat het economische klimaat slechter zou worden, begin oktober dacht 38 procent er zo over.

„In de cijfers zie je zorgen om inflatie terug”, zegt CBS-hoofdeconoom Van Mulligen. Veel bedrijven die veel energie gebruiken, zeker in het mkb, hebben volgens hem problemen met de hoge prijzen voor elektriciteit en gas. „Bakkers bijvoorbeeld, of de industrie en kassen. En als bedrijven zelf geen last hebben van de gestegen prijzen, dan merken ze het bij de klant. Die koopt dan minder.”

De groep ondernemers die zegt een personeelstekort te hebben, is daarentegen licht gedaald: van 40 procent begin juli tot 36 procent begin oktober. „De krapte is iets gedaald, maar nog steeds behoorlijk hoog”, aldus Van Mulligen. Volgens hem verwachten de ondervraagde bedrijven de komende tijd iets meer personeel aan te kunnen nemen als dat nodig is, omdat de krapte op de iets arbeidsmarkt afgenomen is.