N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Da Vinci NFT Leonardo da Vinci’s ‘La Bella Principessa’ is verkocht als NFT, maar er blijven vragen over de authenticiteit van de tekening. Wat is nog de waarde van de digitale versie als het origineel omstreden is?
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data88260039-a21956.jpg)
De vermeende tekening van Da Vinci ‘La Bella Principessa’. Het origineel zit in een Zwitserse kluis. De digitale versie is in handen van een NFT.
Opnieuw is er een rel ontstaan rond La Bella Principessa (1495-1496), een portret dat volgens sommigen kan worden toegeschreven aan Leonardo da Vinci. Eind april werd een afbeelding van het werk verkocht als NFT, een non-fungible token. Volgens de twee verkopende bedrijven, Holoverse en Scripta Maneant, is het het eerste werk van Da Vinci dat digitaal verkocht is. Een anonieme kunstverzamelaar met het pseudoniem @ModeratsArt is nu in het digitale bezit van La Bella Principessa. Het kunstwerk is op NFT-marktplaats MakersPlace gekocht met cryptomunt Ethereum, de crypto-eenheid die vaak in de kunstwereld wordt gebruikt, voor omgerekend een bedrag van zo’n 100.000 euro.
Via ‘smart contracts’ is vastgelegd dat het werk in bezit is van de anonieme koper. Volgens dit contract heeft de houder een URL naar de online opslagplek van de afbeelding binnen de blockchaintechnologie. Dit is een netwerk van duizenden computers waar een overzicht van eigenaars van bestanden zichtbaar is. In het geval van La Bella Principessa geeft de NFT de houder ook het recht op een in kristal gehulde hologramversie van het werk. De eigenaar van de originele tekening heeft toestemming gegeven voor de NFT-versie van het kunstwerk. Afgebeeld op de tekening is Bianca Sforza, een buitenechtelijke dochter van Ludovico Sforza, lid van een adellijke Milanese familie uit de Renaissance.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/stripped/0805kunbella.jpg)
Lees ook: Echt of niet, het scheelt miljoenen
Zwitserse kluis
De deal is des te opmerkelijker omdat er twijfels bestaan over de authenticiteit van het originele werk. Voor het originele portret heeft dat grote gevolgen voor de waarde, maar voor de digitale versie ervan evenzeer. Sinds 1998 bevindt de tekening zich in een Zwitserse kluis en is daar niet meer toegankelijk voor onderzoekers. In dat jaar werd het kunstwerk namens een anonieme verzamelaar op een veiling van Christie’s voor ruim 22.000 euro verkocht aan kunsthandelaar Peter Silverman. Die was sterk in de veronderstelling dat het om een echte Da Vinci ging. Ook Martin Kemp, de bekende Da Vinci-kenner, ging hierin mee en schreef later het boek La Bella Principessa: the Story of the New Masterpiece by Leonardo da Vinci (2010). Maar de beruchte Britse kunstvervalser Shaun Greenhalgh, die tussen 2007 en 2010 in de gevangenis zat, beweerde ook de maker van het werk te zijn. In de kunstwereld zijn de meningen verdeeld over wie de maker zou zijn op basis van de afbeeldingen die bestaan.
Profiteren van het enigma
Via de NFT-marktplaats worden de afgelopen jaren vaker digitale kopieën verkocht van grote, oude kunstwerken. In sommige gevallen wordt het fysieke werk zelfs vernietigd, zodat de digitale kopie het meeste waard is. Dat is niet het geval met La Bella Principessa, gezien het feit dat de authenticiteit van het werk nog niet is bevestigd. Voor de koper is dat ook niet belangrijk, zegt Craig Palmer, de directeur van MakersPlace. Hij legt in The Art Newspaper uit dat de omstreden geschiedenis van het portret alleen maar bijdraagt aan de aantrekkingskracht van de NFT. Hij vermoedt dat de koper van de NFT in dit geval kan profiteren van het enigma rondom de tekening zonder het bloot te hoeven stellen aan onderzoekers.
