Niet alleen leden van voetbalclubs hebben te kampen met geldproblemen

A.V.V. Zeeburgia-voorzitter Huub Wilbrink hoort er regelmatig over van de trainers en andere vrijwilligers bij zijn club. Kinderen die met een pinpas zonder saldo proberen te betalen in de kantine. Die honger hebben als ze naar de training komen. Die geen geld hebben voor nieuwe voetbalschoenen.

Erwin Rijsdijk, penningmeester van het Rotterdamse SV Ommoord, ziet ouders die in de knel komen met de contributie, of die de eigen bijdrage aan een toernooi in het buitenland niet kunnen betalen.

Het zijn signalen die wijzen op armoede. Hoe wijdverbreid die armoede is bij hun verenigingen, kunnen ze niet met zekerheid zeggen. De beste indicatie is dat een vijfde (Ommoord) tot een kwart (Zeeburgia) van de leden gebruikmaakt van subsidieregelingen om het lidmaatschapsgeld op te brengen en sportkleding aan te schaffen. Maar die percentages geven nog een optimistisch beeld, vermoeden ze.

„Er zijn vast ook mensen die de weg naar de steunregelingen niet weten te vinden”, zegt Rijsdijk. Wilbrink: „Daar heb je geen goed zicht op. Je weet niet wat je niet weet.”

Zeeburgia en Ommoord hebben zich daarom aangemeld voor een proef van voetbalbond KNVB in samenwerking met ING en enkele schuldhulpverleningsinstanties. Die gaan in de komende maanden ‘financieel vertrouwenspersonen’ installeren bij amateurverenigingen. In eerste instantie gaat het om een kleine zeventig clubs, in de loop van dit jaar zou het initiatief ook rest van de Nederlandse amateurvoetbalvelden moeten bereiken.

Hoe commerciële voetbalscholen verdienen aan de ambities van kinderen én hun ouders

Voetbal is een relatief goedkope sport – zolang je geen gebruik maakt van het snel groeiende aanbod van commerciële voetbalscholen. Contributie van voetbalclubs bedraagt meestal tussen de 200 en 300 euro per jaar. Toch heeft bijna de helft (43 procent) van de amateurverenigingen te maken met leden die moeite hebben het lidmaatschapsgeld te betalen en deel te nemen aan extra activiteiten, blijkt uit een peiling van ING onder 111 clubs. In totaal telt Nederland een kleine drieduizend voetbalverenigingen met opgeteld ruim een miljoen leden.

Volledig anoniem

Voor mensen met een krappe beurs bestaan regionale en landelijke subsidiepotjes zoals het Jeugdfonds Sport & Cultuur, maar niet iedereen die er recht op heeft maakt er ook gebruik van, denken ze bij de bank en de KNVB. Omdat mensen moeite hebben met de aanvraag, er simpelweg niet van weten of omdat ze geldzorgen liever verzwijgen.

„Er heerst schaamte en taboe rond dit onderwerp,” zegt Leon Wijnands, als directeur duurzaamheid van ING betrokken bij het initiatief. Rijsdijk van SV Ommoord herkent dat. En bovendien, zegt hij: „De penningmeester van de vereniging is niet de eerste bij wie je je financiële sores op tafel legt.”

Het idee van de initiatiefnemers is dat de aanwezigheid van een financieel vertrouwenspersoon bij een club de drempel verlaagt voor ouders om over geldproblemen te praten. Dat kan volledig anoniem, via een tool op de website van de vereniging, of vertrouwelijk in een gesprek, eventueel buiten het verenigingsterrein. En als ouders die stap zelf niet durven zetten? „Trainers en coaches weten veel van hun spelers,” zegt KNVB-directeur Jan Dirk van der Zee. „Die moeten gaan doorverwijzen naar een financieel vertrouwenspersoon bij de club.”

Dat is iemand van de bank of een clubvrijwilliger die een training heeft gekregen. Die kan vervolgens helpen met de aanvraag van steunregelingen of in ernstige gevallen doorverwijzen naar de juiste schuldhulporganisaties. Wijnands van ING: „Ze moeten functioneren als wegwijzers, maar gaan de problemen niet oplossen. Het wordt geen schuldhulpverleningstraject binnen het amateurvoetbal.”

Kwetsbaar voor ondermijning

Verenigingsbestuurders zijn door de bank genomen enthousiast over het plan, blijkt uit een kleine rondgang. Maar om werkelijk een verschil te maken, zouden de KNVB en ING – sponsor van de bond en 550 amateurverenigingen – nog meer moeten doen, klinkt het bij amateurclubs in relatief arme stadswijken. Want niet alleen een deel van hun leden kampt met financiële en administratieve problemen, deze verenigingen hebben die zelf ook. Zo hebben ze vaak moeite voldoende inkomsten te genereren en last van een schreeuwend gebrek aan vrijwilligers met bestuurlijke en financiële kennis. Dat maakt deze clubs kwetsbaar voor ondermijning, bijvoorbeeld via criminele sponsoring of witwassen.

„Financieel vertrouwenspersonen zijn een mooi begin”, zegt Marcel Jille, voorzitter van DWS uit Amsterdam-West. „Maar ING zou zijn netwerk en expertise ook kunnen inzetten om penningmeesters te werven en clubs weerbaarder te maken tegen criminele inmenging. Clubs die krap zitten, zijn snel doelwit van malafide groepjes.”

Jamal Ahaddouch, voorzitter van Atlético Club Amsterdam, noemt het initiatief „leuk bedacht”, maar „een druppel op een gloeiende plaat”. „Clubs in wijken zoals de onze [Amsterdam Nieuw-West] hebben zoveel uitdagingen, dat is niet opgelost met een financieel vertrouwenspersoon. En bovendien hebben we al iemand die zo’n rol vervult. Hoe kan ik meer en stabiele inkomsten genereren, dat is de vraag hier.”