N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Reportage
Premier League Arsenal won van rivaal Tottenham en staat bovenaan, en dus denken de supporters voorzichtig terug aan de tijd van Dennis Bergkamp en Thierry Henry.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data91450130-2ef6d6.jpg)
Foto Neil Hall/EPA
Licht geëmotioneerd luisterde Granit Xhaka bij het verlaten van het veld van het Emirates Stadium naar een speciaal voor hem gecomponeerd loflied. De Zwitser, op wie de fans van Arsenal jarenlang hun frustraties botvierden, blonk zaterdag uit in de derby tegen Tottenham Hotspur (3-1). De omarming van de middenvelder staat symbool voor de gedaanteverwisseling van de koploper van de Premier League.
Bijna drie jaar geleden scholden supporters hem nog de huid vol, toen hij na een ongelukkig optreden tegen Crystal Palace naar de kant werd gehaald. Xhaka gooide zijn armen in de lucht, riep „fuck off” en trok demonstratief zijn shirt uit. Toenmalig trainer Unai Emery ontnam hem voor deze belediging de aanvoerdersband. Het voelde alsof de heetgebakerde international het clublogo bespuwde.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/02/data82500425-d5ef7a.jpg)
„Ik kan het zelf ook bijna niet geloven”, reageerde Xhaka zaterdagmiddag op het ten gehore brengen van ‘Granit Xhaka, We’ve Got’, op de melodie van Glad All Over van The Dave Clarke Five.
Het voelt ook onwennig voor Arsenal, dat er weer gejuicht kan worden. Het gouden tijdperk is alweer lang geleden. Het laatste kampioenschap was in het seizoen 2003/2004. Al onder manager Arsène Wenger (coach van 1996 tot 2018) raakte de club het laatste restje glans kwijt. Kritiek werd het nieuwe normaal.
Afbranden van Wenger
Arsenal Fan TV, een YouTube-kanaal, bouwde zijn reputatie volledig op het afbranden van Wenger, de beschaafde Fransman. Gretig liet anchor Robbie Lyle wekelijks een bonte stoet van fans hun woede uiten in zijn microfoon. Hoewel het Emirates Stadium in het tamelijk sjieke Islington ligt, kreeg hij het voor elkaar om vrijwel uitsluitend jonge mannen met een aangezet accent van de ruige zuidoevers van Londen aan het woord te laten. Het opzichtig affakkelen van Arsenal leverde hem miljoenen kijkers op. Maar door de hernieuwde opmars van de club komen er scheuren in zijn verdienmodel. Meejuichen met de recente successen verkoopt minder goed dan het uitzenden van tirades.
Maar de sfeer is veranderd. Rond het stadion valt nu op hoe populair Bukayo Saka is. De 21-jarige aanvaller, afkomstig uit de opleiding van Arsenal, staat achterop vele shirts – de poster in het programmaboekje voor de derby is van hem. Britten van Afrikaanse en Caribische origine voelden zich altijd al aangetrokken tot Arsenal, dat speelt in het district waar het meest op Labour wordt gestemd. Saka, racistisch bejegend door fans van het Engelse nationale team na het missen van een strafschop in de verloren EK-finale tegen Italië, wordt hier, net als Thierry Henry in het verleden, op handen gedragen.
The Invincibles werd het team genoemd waarin Henry een hoofdrol speelde. Dat team, uit kampioensjaar 2003-04, staat bekend als de beste verzameling Arsenal-spelers ooit. Met smaakmakers Sol Campbell, Robert Pirès, Freddie Ljungberg en Dennis Bergkamp wervelde de club ongeslagen naar de titel.
Op de golven van dat succes verliet Arsenal het prachtige maar ouderwetse Highbury voor het Emirates Stadium, een wat zielloze betonnen kolos een halve kilometer verderop. Wenger, zo kwam later naar buiten, verbond zijn reputatie aan het peperdure project. Investeerders wilden alleen leningen verstrekken als ‘Le Professeur’ op zijn plek bleef zitten. Wat volgde, was een sportieve neergang. Voor toppers ontbraken de financiën.
De Amerikaanse eigenaar Stan Kroenke speelde een grote rol – hij zou de portemonnee niet (voldoende) hebben willen trekken, volgens kritische fans. Kwalificatie voor de lucratieve Champions League werd het voornaamste doel (het lukte zeker niet altijd). De strijd om de Premier League werd na de succesjaren min of meer bij voorbaat opgegeven. Wenger, lang een god in Noord-Londen, verdween uiteindelijk na 22 jaar in 2018. Zonder serieus budget kon hij het niet.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2018/05/data31210580-a7a75e.jpg)
Meesterbrein
De directie stelde Unai Emery aan als zijn opvolger. De Bask, viervoudig winnaar van de Europa League met Sevilla en Villarreal, stond bekend als een meestertacticus, maar kreeg geen kans zich te bewijzen. Door zijn geworstel met de Engelse taal – elk interview begon hij met ‘Good Ebening’, als ware hij Manuel uit Fawlty Towers – verloor de coach aanzien en respect. Mikel Arteta, de assistent van Pep Guardiola bij Manchester City, nam het in 2019 van hem over en voor hem leek eenzelfde einde in het verschiet te liggen.
Het ‘meesterbrein’, zoals de lokale media hem omschreven, kreeg na tweemaal als achtste te zijn geëindigd de haat van de aanhang op zich gericht. Kroenke en zijn zoon Josh, directeur van Arsenal, bleven hem desondanks steunen. Hoewel Arteta voor dit seizoen wederom de Champions League misliep, betaalt dit vertrouwen in hem zich nu uit.
Saka wordt hier, net als Henry in het verleden, op handen gedragen
Arteta maakt het zichzelf niet eenvoudig. De Spanjaard woonde in Manchester alleen in een flat, terwijl zijn echtgenote, een actrice, in de Verenigde Staten verbleef. Net als Guardiola beschikt hij over een obsessief karakter. Voetbal beheerst zijn gedachten 24 uur per dag. Hij haalt bovendien, voor de buitenwereld althans, nogal gekke dingen uit.
In de Amazon-serie All or Nothing: Arsenal, begin augustus uitgekomen, zien kijkers hem ‘You’ll Never Walk Alone’ over het trainingsveld laten schallen voor een uitduel met Liverpool, om zijn spelers op te peppen. Arsenal verloor met 4-0. Kronkelige vergelijkingen waarin Thomas Edison een rol speelde en tekeningen op een bord van een hart en een brein – met armen, benen en een glimlach – werden ook niet echt begrepen.
340 miljoen
Op de achtergrond ontdeed Arteta zich, samen met technisch directeur Edu, van een karrenvracht aan spelers. Van de structurele laatkomer Pierre-Emerick Aubameyang hield de Spanjaard een dossier bij om de spits uit de selectie te kunnen gooien. Kroenke gaf hem ruim 340 miljoen euro voor nieuwe spelers.
Met Oleksandr Zinchenko en spits Gabriel Jesus, beiden overgenomen van Manchester City, begint zijn methode dit seizoen te werken. Thomas Partey vervult op het middenveld de rol van breker op een manier die doet denken aan Patrick Vieira, aanvoerder van The Invincibles. De Noor Martin Odegaard (ex-Heerenveen en Vitesse) verzorgt de creativiteit en verfijnde passjes, terwijl Arteta in de 21-jarige William Saliba eindelijk een capabele centrale verdediger heeft gevonden.
Het elftal van Arteta speelt aantrekkelijk, maar is niet de machine van twintig jaar geleden. „De boodschap aan de spelers en iedereen bij de club is dat we op dit niveau mee kunnen tegen een opponent van dit kaliber”, zei de trainer na de derby tegen Tottenham. En de Champions League of zelfs de landstitel? Oud-speler Ian Wright vatte de algemene opinie samen: „Laten we niet te hard van stapel lopen.”
