Musical Awards 2024: voor avontuur moet je naar de kleine musicals – of naar de grote favoriet

De lijst met nominaties voor de Musical Awards is dit jaar lang, erg lang. Bijna honderd acteurs, makers en producties dingen mee naar de prijzen, die op 24 april worden uitgereikt op het jaarlijkse Musical Awards Gala. De jury selecteerde 91 kanshebbers in twintig categorieën; daarnaast zijn er twee publieksprijzen met elk drie mogelijke winnaars. Feest wordt het dus sowieso bij de prijsuitreiking in het AFAS Theater in Leusden, die live wordt uitgezonden op NPO1.

Normaal gesproken stelt de jury voor iedere Musical Award vier genomineerden vast, maar in meerdere categorieën ligt het aantal kanshebbers dit jaar hoger. Voor de twee bijrol-Awards (man en vrouw) zijn vijf acteurs geselecteerd en voor ‘Beste vrouwelijke hoofdrol in een kleine musical’ zelfs zes. De jury – onder leiding van voorzitter Hilde Scholten, hoofd programmering bij theater De Nieuwe Kolk – ging voor meer kandidaten dan voorgaande jaren en het aantal nominaties werd verdeeld over meer producties, zeventien in totaal. Betekent deze hausse aan nominaties dat het een uitzonderlijk musicalseizoen was?

Lees ook De verwachtingen rond de nieuwe ‘Jesus Christ Superstar’, geregisseerd door Ivo van Hove, waren hooggespannen. Maar hij maakt het waar

Vergeleken met eerdere jaren was 2023-2024 een prima musicalseizoen, zowel qua producties als acteerprestaties. Door recensenten werden vaak drie of vier ballen (of sterren) uitgedeeld, lager kwam nauwelijks voor. Daarbij is er één voorstelling die met kop en schouders boven de andere musicals uitsteekt: de publiekstrekker van dit seizoen én de productie met veruit de meeste nominaties: Jesus Christ Superstar van Ivo van Hove. De Vlaamse regisseur maakte van deze musical een performance vol bloed, zweet en tranen. Het leverde hem een sterrenregen op in de pers en uitverkochte zalen door het hele land.

In totaal maakt Jesus Christ kans op 14 prijzen. Het zal niemand verbazen als de productie er met de Award voor beste grote musical vandoor gaat, evenals de prijs voor beste regie. Het uitzonderlijke artistieke niveau, met indrukwekkende rauw-intieme scènes, maakt de musical ook een grote kanshebber voor prijzen als beste lichtontwerp en muziek. Daarnaast worden er vocaal topprestaties geleverd, wat waarschijnlijk leidt tot bekroningen voor Jeangu Macrooy (Beste mannelijke hoofdrol), Edwin Jonker (Beste mannelijke bijrol) en Magtel de Laat (Aanstormend talent).

https://youtu.be/8LxlcTxVj0Q?si=BgNIPrtNcN9nMr_g

Veilig vs experiment

Hoewel Van Hove’s regie avontuurlijk is, blijft Jesus Christ Superstar een musicalklassieker die al meermaals in Nederland te zien was. Dat geldt ook voor een andere royaal genomineerde productie: Mammia Mia!, die na drie versies van Stage Entertainment nu door De Graaf & Cornelissen op de planken is gebracht. Op deze opgefriste uitvoering valt weinig aan te merken; het is niet voor niets de productie met de meeste nominaties (elf stuks) na Jesus Christ, vooral kansrijk in de categorie beste vertaling. Toch spreekt uit de keuze voor deze musicalhit geen enorme durf.

Dat producenten dit seizoen vaker veilige keuzes maakten, zie je ook aan de degelijke reprise van Je Anne en het nogal oubollige Pretty Woman, dat na een speelperiode van ongeveer een half jaar volgende maand alweer stopt. Deze musicals bungelen, met elk vier nominaties, onderaan de lijst van genomineerden. Zij sprongen er dit seizoen niet uit, al verdient actrice Shanna Slaap de Award voor haar hoofdrol in Pretty Woman dubbel en dwars. Zij redt het gedateerde verhaal, samen met ‘sidekick’ Dana van der Geer (die helaas ontbreekt tussen de bijrol-nominaties). In de strijd om haar Award vindt Slaap wel een geduchte tegenstander in Brigitte Heitzer, die met haar hoofdrol Mamma Mia! ook naar een hoger plan tilde.

Op zoek naar experiment en andere verhaalperspectieven kom je, als musicalliefhebber, al snel uit bij de ‘kleine musicals’ (maximaal veertien castleden). De vier genomineerden voor deze Award zijn dit keer allemaal nieuwe producties van eigen bodem. Dat betekent dat ze óók kans maken op de prijs voor ‘Beste Nederlandse oorspronkelijke musical’. Voor deze Award hoefde de jury zich niet kritisch op te stellen: alle nieuwe Nederlandse producties (elf in totaal) werden automatisch hiervoor geselecteerd. Dat is een wat twijfelachtige praktijk, waarbij een nominatie dus niets zegt over de kwaliteit van de voorstelling.

Onder de beste kleine musicals zitten dit jaar twee recent gestarte producenten, die hun draai hebben gevonden en zich nu bewijzen met een spannend-eigentijds muziektheater. In beide gevallen zijn de genomineerde voorstellingen fris, lichtvoetig én maatschappijkritisch. Met Melk maakt Nanoek een musical over diverse ervaringen rond moederschap en kinderloosheid; Oatmilk Studio verrast – na een nogal tam debuut vorig seizoen – met het komische Ver van je bed, waarin moderne thema’s (van klimaatverandering tot ‘lifecoaches’ en online daten) de revue passeren tijdens een familiebezoek dat uit de hand loopt. Het zijn beide musicals die hun nominaties dik verdienen, en waartussen het moeilijk kiezen is.

Daar komt bij dat de andere twee genomineerden in deze categorie ook bijzonder sterk zijn, en weer heel anders wat betreft thematiek. Het ambitieuze Boni gaat over een Surinaamse vrijheidsstrijder die vecht tegen de Nederlandse kolonisator en De mol en de paradijsvogel geeft een beeld van lhbti-acceptatie door de jaren heen. Waarschijnlijk is het uiteindelijk Boni – met z’n epische verhaal en sterke ensemblespel – dat er met de Award vandoor gaat.

https://youtu.be/wGFDQ_TXQIg?si=5dTJaq-vUOdOKG7-

Randstad vs provincie

Opvallend is dat je het wereldbeeld in alle genomineerde kleine musicals als ‘woke’ kunt bestempelen. De performances geven een kritische blik op het koloniale verleden (Boni); trekken van leer tegen mensen die geen azc ‘in hun achtertuin’ willen (Ver van je bed); zoomen in op niet-heteronormatieve gezinsconstructies (Melk) en geaardheden (De mol). Het zijn onderwerpen die in het gesubsidieerde theater tot dusver vaker voorkomen dan in de musicalsector, waarin maatschappijkritiek veelal afwezig is – zowel over de linker- als de rechterflank.

Met uitzondering van Boni geven de overige drie kleine musicals allemaal een podium aan de worstelingen van het individu, veelal jonge Randstedelingen. Wie specifiek kijkt naar de Nederlandstalige genomineerden, ziet daarnaast een aantal verhalen die juist sterk geworteld zijn in de provincie. Dat is spektakeltheater over historische gebeurtenissen, met een flinke dosis nostalgie. Zo heb je Het was zondag in het zuiden over de overstromingen in Limburg in de jaren negentig (in het Limburgse Tegelen) en Elfstedenmusical De tocht (in het Friese Leeuwarden).

In beide producties spelen visuele effecten een grote rol om het verhaal over te brengen. In het decor van Het was zondag komen duizenden liters water naar beneden om de impact van de overstromingen invoelbaar te maken; voor De tocht werd een speciaal theater gebouwd, waar een enorme ijsbaan om de publiekstribune draait. Dat toneelbeeld leverde de Friese musical z’n tweede kans op een prijs op – een terechte nominatie, die vast verzilverd wordt.

Dat de smaak van het publiek afwijkt van het oordeel van jury en pers blijkt uit de genomineerden voor de publieksprijs. Musicalliefhebbers brachten een recordaantal van tachtigduizend stemmen uit om hun favorieten in die top 3 te krijgen. Ondanks de volle zalen is Jesus Christ Superstar bij deze categorie de opvallende afwezige: naast De tocht is daar plek voor Mamma Mia! en musicalveteraan Soldaat van Oranje, dat sinds 2010 speelt en al twee keer eerder een Award won.

De uitreiking van de Musical Awards wordt op woensdag 24 april om 20.25 uur live uitgezonden op NPO1.

Delen Mail de redactie

Lees verder…….