Filmopnamen van het onder water zetten van Minne Kerstens slaapkamerinstallatie ‘The Same Room’
N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Interview
Minne Kersten Water zorgt ‘voor het verband van toen en nu’ zegt Minne Kersten over haar slaapkamerinstallatie (over geluk en drama) in het Bonnefantenmuseum. Er komt ook een film over hoe het water de kamer ‘omarmt’.
In ‘diezelfde kamer’ (The Same Room) zoals het nieuwe kamergrote bouwwerk van kunstenaar Minne Kersten heet, kijken we binnen in een haveloze slaapkamer vol spullen die schots en scheef liggen. Ooit sliep hier iemand, zo lijkt het, ooit luisterde hier iemand naar muziek, kleedde zich aan en uit, las boeken, krabbelde notities op blaadjes papier en gooide die in een prullenmand. Die indruk wekt de oude ‘slaapkamer’ die Minne Kersten nu nagebouwd en heringericht heeft in het Bonnefantenmuseum in Maastricht. Maar er is iets vreemds gebeurd. Water heeft de kamer met alle spullen verdronken, golven hebben tegen het beddengoed geklotst, vocht is omhoog gekropen in de muren.
In een zaaltje verderop in het museum hangt een gouache van Kersten van het bed dat nog droog lijkt, badend in maanlicht. Is dat een luchtspiegeling. Of toch niet?
Omfloerst vertellen
Minne Kersten (29) is een meester in het omfloerst vertellen van verhalen, zonder dat daar een woord aan te pas komt. Haar werken – soms in de openbare ruimte – bestaan uit bouwwerken, schilderijen, films, die vanwege vreemde ingrepen de kijker in een soort van verhoogde staat van bewustzijn brengen: de tijd voelt als een langzaam afremmende tram, al je zintuigen staan wijd open.
Kersten ging na haar Rietveld-opleiding Image & Language naar De Ateliers. Vorig jaar werd ze genomineerd voor de Koninklijke Prijs voor de Vrije Schilderkunst. In datzelfde jaar won ze de Volkskrant Beeldende Kunst Publieksprijs voor een installatie met film over de raaf Nanja, die in haar onderzoeksdrift een filmset sloopt. Constant Companion, zoals het project heet, maakt de kijker deelgenoot van de wereld van de raaf, die op volstrekt eigen wijze de filmset met attributen her-ordent. „Een soort van taal”, noemt Kersten dat.
Ik spreek de kunstenaar via een zoom-verbinding. In de residentie in Marseille waar zij op het moment woont en werkt, legt zij de laatste hand aan de film The Same Room, die over twee maanden in een fort bij IJmuiden in première gaat. „Die plek vind ik mooi”, zegt ze, „want het water is overal rond dat fort.”
Voor het Same Room-project in Maastricht heeft ze samengewerkt met het Delftse instituut Deltares, dat onderzoek doet naar de manier waarop de maatschappij zich kan voorbereiden op de stijgende zeespiegel. „Dat wil niet zeggen dat ik met The Same Room een beeld heb willen maken over overstromingen. Ik wilde iets maken dat gaat over een andere tijd waarin dingen groter zijn dan wijzelf, en daarin speelt het water een zelfs tedere rol. In de film zie je hoe het water alle spullen in deze kamer omarmt, koestert als het ware: de grond, de muren, de lampen, de rondslingerende cd’s – alles.”
De raaf Nanja
Het mooie van die niet verwoorde vertellingen van Kersten is dat ze over mensen gaan – zelfs als raaf Nanja de hoofdrol speelt – zonder ooit een mens in beeld te brengen. Hij of zij is er alleen in de residuen die zijn achtergelaten. Waarom dat zo is?
„Dat is expres”, zegt ze. „Als ik terugkijk naar mijn werk – en dat is sinds mijn werktijd op De Ateliers tussen 2018 en 2020 zeker in een stroomversnelling gekomen – dan ben ik bezig met wat we achterlaten, hoe we herinnerd worden, wie ons herinnert. Voor mijn gevoel lopen wij op graven, op monumenten. En met de aanwezigheid van water in mijn installatie probeer ik het verband te leggen tussen toen en nu. Water zorgt ervoor dat alles in die slaapkamer begint te ademen, te drijven, dingen zwellen op, botsen tegen elkaar aan.”
„Voor mij is de dood omgeven met trauma, natuurlijk, maar ook met kalmte, met een intens bewustzijn dat alles met alles samenhangt, en dat sommige dingen, zoals maanlicht door een open raam, plotseling hartverscheurend beeldschoon zijn. Ik heb twee keer in mijn leven meegemaakt dat mensen uit het gezin waar ik ben opgegroeid plotseling stierven door een ongeluk. Zo’n rouwproces kent fases, ook een heel liefdevolle.”
„The Same Room in het Bonnefanten is een reconstructie van die oude slaapkamer. Ik heb geprobeerd te verbeelden, te herinneren. Die kamer is anders dan toen – alles is chaotisch, kapot, maar teder en kalm. Door water gestreeld en herinnerd.”
