Moeder: „Mijn puberzoon van 15, bijna 16 hangt racistische en rechts-conservatieve ideeën aan. Hij zit op een witte school met slechts enkele biculturele kinderen. Zijn vrienden vinden Thierry Baudet een coole gast vanwege diens TikTokfilmpjes en zijn fan van Andrew Tate. Ook werkt mijn zoon met een ouder iemand die racistisch is en hem allerlei memes stuurt en ‘hersenspoelt’. Zowel mijn ex (zijn vader) als ik stem links-progressief (GroenLinks-PvdA en D66), en ik neig naar het humanisme. U begrijpt dat deze zienswijzen op de wereld botsen. Hoe kan ik hier het beste mee omgaan zonder hem mijn mening op te dringen, maar wel met duidelijke grenzen en zonder mezelf op de kast te laten jagen? Racisme keur ik af en is niet toegestaan in mijn huis.”
Terugduwen
Hessel Nieuwelink: „Tot ongeveer de leeftijd van 14 jaar hebben ouders veel invloed op hun kinderen, daarna worden leeftijdgenoten en (social) media belangrijker. De generatie van uw zoon leeft in een maatschappelijke context waarin radicaal rechtse uitspraken over bijvoorbeeld migratie steeds normaler worden. Elke generatie heeft een eigen bandbreedte in opvattingen. Tot voor kort was een leus als „Nederland voor de Nederlanders” niet geaccepteerd. Nu worden dergelijke uitspraken mede door social media door veel jongeren normaal gevonden en worden ze zelfs door politici gedeeld. Probeer als ouder in die context maar eens racistische denkbeelden te bestrijden.
„Probeer met uw zoon in gesprek te blijven zonder jullie relatie te beschadigen. U wilt niet door uw zoon gezien worden als representant van de ‘linkse elite’ die ervoor zorgt dat Nederland wordt ‘omgevolkt.’
„Stel vragen: ‘Hoe zie je dat?’ En ook: ‘Waar maak je je zorgen over?’ Want hij toont wel maatschappelijke betrokkenheid. Liever niet op agressieve toon, daarmee verwijder je iemand al snel van je.
„Ga uit van de kracht van uw eigen maatschappijvisie. Verdiep u in de grondbeginselen van wat u zelf vindt, sla er boeken op na, probeer die gedachten die voor uw generatie zo vanzelfsprekend zijn krachtig te verwoorden. Daarmee kunt u terugduwen, daarmee biedt u uw zoon wat we noemen ‘een wenkend alternatief’. Want dat extreemrechtse ideeën nu zo aanwezig zijn, heeft ook te maken met de ideologische leegte in onze samenleving.”
Precies zijn
Judi Mesman: „Het is belangrijk om kinderen van jongs af aan expliciet antiracistisch op te voeden, anders krijgt het gedachtegoed waarmee ze elders in contact komen te makkelijk voet aan de grond. Dat betekent in het dagelijks leven en in reactie op het nieuws racisme benoemen, uitleggen en afkeuren.
„Probeer in ieder geval de communicatielijn met hem open te houden door ook nieuwsgierig te zijn: ‘Hoe kom je aan deze informatie?’ ‘Waarom vind je dit?’ U kunt hem vragen heel precies te zijn: wie en wat bedoelt hij als hij iets racistisch zegt? Kent hij de mensen over wie het gaat? Is hem zelf weleens iets overkomen of is het alleen van horen zeggen? Vertel dat hij gedrag van specifieke mensen of groepen best mag afwijzen, maar dat dat nooit mag leiden tot afwijzing van een hele populatie over wie hij waarschijnlijk niets weet. Dat heet racisme.
„Misschien wil hij met u documentaires kijken als Verdacht over etnisch profileren om het eens van een andere kant te bekijken.
„Uw zoon is op de leeftijd dat hij meer van zijn vrienden aanneemt dan van u, maar als uw zoon op een vervolgopleiding andere vrienden krijgt, kunnen zijn denkbeelden weer veranderen.”
Hessel Nieuwelink is lector Burgerschapsonderwijs aan de Hogeschool van Amsterdam. Judi Mesman is hoogleraar op het gebied van jeugd en sociale rechtvaardigheid aan de Universiteit Leiden. Ze schreef Opgroeien in kleur: Opvoeden zonder vooroordelen.
Reageren op dit artikel kan alleen met een abonnement. Heeft u al een abonnement, log dan hieronder in.
