‘Message in a bottle’: dansvoorstelling over vluchtelingen – op muziek van Sting

Dat zul je net zien: stem kwijt. Het gebeurde choreografe Kate Prince toen ze het resultaat van twee weken workshop kon laten zien aan Sting, de wereldberoemde artiest, om daarmee zijn definitieve toestemming te krijgen voor Message in a bottle. Kort daarvoor had ze langs haar neus weg het plan voor een voorstelling op de songs van Sting en The Police gedropt bij Alistair Spalding, artistiek leider van het toonaangevende Sadle’s Wells Theatre in Londen.

„Zonder enige verwachting eigenlijk”, vertelt ze in oktober in een kamertje in het Londense theater, daags na de herneming van de voorstelling in Londen. „Ik heb wel vaker wilde ideeën gehad waarvan ik niet de illusie koesterde dat die daadwerkelijk zullen worden gerealiseerd. Maar dat gebeurde dit keer dus wel.”

Een dag na de voorstelling is ze nog steeds onder de indruk van ‘haar’ dansers. Die laten de energie van het toneel gutsen en tillen Prince’ choreografieën, hedendaags en doorspekt met hiphop, naar een hoger niveau. Met verbluffend gemak tonen ze in spetterende solo’s hun power moves: flares, freezes, windmills, spins. „Het is belachelijk. Ik ken die dansers door en door. Maar als ik in de zaal zit, ben ik zó onder de indruk.”

Met Sting aan tafel

Prince (49) groeide op met de muziek van The Police en Sting. Het eerste popconcert dat ze ooit bezocht was van Sting en bij haar huwelijksceremonie in 2016 klonk onder andere ‘Walking on the moon’. Haar kersverse echtgenoot plantte het ‘wilde idee’ in haar hoofd. Tot haar verbazing werd het in concrete plannen omgezet. Voor ze het wist, zat zij met Sting en mensen van Universal Music aan tafel, dodelijk nerveus. „Ik had nog helemaal geen verhaal klaar. Dat is pas in tweede instantie gekomen. Ik wist alleen dat de muziek van Sting het narratief moest maken, het mocht geen jukebox worden. En het móest zijn eigen stem zijn. Die zou ik anders missen.”

Haar zenuwen bleken overbodig. Gordon Sumner (zoals Sting bij de burgerlijke stand bekend staat) was allervriendelijkst en stelde zich open op. Tijdens het creatieproces bleef hij op afstand, hij gaf zijn akkoord voor de nieuwe arrangementen van Alec Lacamoire en covers door diverse andere zangers en nam zelf speciaal voor de voorstelling een aantal nummers opnieuw op.

Scenebeeld uit ‘Message in a bottle’ van choreograaf Kate Prince.

Sinds de show vlak voor de corona-lockdowns in 2020 in première ging, heeft hij Message in a bottle een paar keer gezien. Hij was geraakt en geïntrigeerd op een manier die hij niet helemaal kon duiden, vertelde hij in 2020 aan de BBC. „Na mijn muziek mijn hele leven alleen te hebben gehóórd, zie ik nu hoe mijn muziek eruitziet. Een soort 3D-presentatie van hoe je het zou kunnen voelen.” Bovendien, zegt hij, sluit het verhaal aan bij zijn politieke en ethische overtuigingen.

Dat verhaal is hét verhaal van deze tijd. Prince werd in 2015 diep getroffen door de foto van de Syrische peuter Alan Kurdi, die levenloos op een Turks strand lag in zijn rode truitje, op zijn buik, gezichtje in het zand. De foto werd het symbool voor de vluchtelingencrisis.

Bootvluchtelingen

Prince kreeg met haar gezelschap Zoonation bekendheid met lichtvoetige shows als Into the hoods (2005) en Some like it hip hop (2015). Zware kost als de vluchtelingenthematiek is nieuw voor haar als maker, maar sinds het zien van die foto voelde zij een sterke drang om iets met het drama van de bootvluchtelingen op de Middellandse Zee te doen. „Een paar songs van Sting vormden het startpunt. ‘Inshallah’ natuurlijk, dat direct over vluchtelingen gaat, maar ook ‘The empty chair’, over het gemis van een dierbare. In ‘They dance alone’ zingt Sting over het hervinden van vreugde na groot verdriet.”

Kate Prince: „Stings songs hebben altijd een diepere laag.”

Prince sloot zich een week lang thuis op om zo veel mogelijk documentaires over vluchtelingen te kijken. „Ongelooflijk somber word je daarvan. Dit is mijn eerste show waar niets grappigs in zit.” Samen met dramaturge Lolita Chakrabarti lukte het haar het vluchtverhaal van een door burgeroorlog uit elkaar gerukt gezin te laten ‘rijmen’ met 28 songs van Sting (waarvan twaalf met The Police), ook al gaan die soms over heel andere onderwerpen, zoals The Troubles in Noord-Ierland, vermiste Chileense activisten of klimaatverandering. „Je zou er ook een ander verhaal mee kunnen maken”, geeft ze toe, „en ik denk dat die allemaal óók relevant zouden zijn. Zijn songs hebben altijd een diepere laag.”

Sommige liedjes vallen moeiteloos samen met de dans, zoals ‘Every little thing she does is magic’ voor een verliefd duet. Andere krijgen in het verhaal een andere betekenis. ‘Every breath you take’ slaat bijvoorbeeld ook op de in zwarte uniforms gestoken bewakers (‘I’ll be watching you’) van het asielcentrum waar de drie kinderen van het gezin terechtkomen.

Scenebeeld uit ‘Message in a bottle’ van choreograaf Kate Prince.

Kanttekeningen

De show werd in 2020 met een ware sterrenregen ontvangen. De directheid en ‘leesbaarheid’ van de dans en, vooral, de prestaties van de dansers oogstten veel lof. De kracht van Stings repertoire stond en staat natuurlijk buiten kijf. Maar ook in vier- en vijfsterrenrecensies waren er wel degelijk kanttekeningen: was de vluchtelingenthematiek hier niet gewoon een middel om dans op muziek van Sting te maken? De verhaallijn te fragmentarisch? Was de hele thematiek niet overgesimplificeerd en clichématig?

„Er zullen ongetwijfeld mensen zijn die het banaal vinden”, reageert de choreografe. „Het begin is heel vrolijk, dat vond ik nodig. Ik wilde duidelijk maken wat oorlog, vluchten en verlies met een mens doen, de verwoestende uitwerking op hun leven. Daarom moest ik beginnen met een situatie die intact is. Een huwelijksfeest kent iedereen, ik hoop zo de mensen het verhaal in te trekken. En ik wilde toch een sprankje hoop houden, de mogelijkheid van een nieuw begin. Maar wat je ook vindt, niemand kan ontkennen dat de dansers een fysiek krankzinnige prestatie leveren.”

Een kritiekpunt omarmt ze zonder voorbehoud: ze realiseert zich donders goed dat een aanzienlijk deel van het publiek niet voor háár komt, maar voor de muziek van Sting. „En dat is prima. Geef ze eens ongelijk. Dat zou ik zelf ook doen.”

‘Message in a bottle’ is van 8/11-11/11 te zien in DeLaMar in Amsterdam, van 15/11-11-19/11 in Oude Luxor in Rotterdam, van 22/11-26/11 in Theater Heerlen in Heerlen, van 29/11-3/12 in Chassé Theatre in Breda, van 7/12-10/12 in MartiniPlaza in Groningen. Info: zoonation.co.uk/productions/message-in-a-bottle/

https://www.youtube.com/watch?v=mhlwjrpazcA