Macron in Straatsburg: grootse ambities, maar zowaar ook concreet

De gezwollen taal bleef niet helemaal achterwege. Als Emmanuel Macron woensdagochtend het Europees Parlement toespreekt, gaat het over „de terugkeer van de tragiek in de geschiedenis”, over „een gedeelde emotie bij onze Europese schatten” en het „ongrijpbare bewijs van de vrede”. Maar vergeleken met de grote Europa-toespraken die hij eerder gaf, was de Franse president in Straatsburg dit keer opvallend ingetogen en zowaar concreet.

De ambities voor het Franse voorzitterschap van de EU (de komende zes maanden) dat Macron aftrapte zijn weliswaar groot, maar in plaats van vergezichten kon de president dit keer wijzen op heel concrete voorstellen die Frankrijk de komende maanden wil realiseren. Dat een voorzittend land zijn eigen draai aan de Europese agenda kan geven is gebruikelijk. Maar dat Frankrijk daar nu zo goed in slaagt, illustreert hoeveel wetgeving in EU-pijplijn zit die uitstekend aansluit bij de Franse agenda. Europa werd de afgelopen tijd, na Brexit en in een vijandiger geopolitieke omgeving, al ‘Franser’, en dit half jaar kan Macron daarvan de vruchten plukken.

Zo kon hij woensdag verwijzen naar nieuwe EU-wetgeving die grote Amerikaanse techbedrijven insnoert en die Frankrijk graag in maart al rond krijgt. Of naar de ‘CO₂-grensheffing’, die onderdeel is van het Europese klimaatprogramma maar door Frankrijk nu een extra duwtje krijgt. Of naar het plan het minimumloon in Europees verband sterker te verankeren en af te stemmen.

Het zijn allemaal bestaande Europese plannen, maar ze passen tegelijk uitstekend bij de ‘autonomere’, krachtigere en tegelijk socialere EU die Macron voor zich ziet.

Verkiezingscampagne

De Franse president heeft bovendien haast. Als hij er in slaagt de voorstellen al in maart af te ronden, kan hij daarvan in eigen land nog flink profiteren tijdens zijn verkiezingscampagne. In april is de eerste stembusronde. Die hoge druk zorgt in Brussel onder Europarlementariërs en diplomaten al wel voor gemor. Betrokkenen vrezen dat wetten louter voor pr-doeleinden worden doorgeduwd en er over de precieze details en uitwerking alsnog veel onduidelijk blijft.

De Oekraïne-crisis en de verhouding met Rusland bewaarde Macron tot het laatst. Macron brak, vrij kalm, een lans voor dialoog en wekte de suggestie dat er nog ruimte is om wekenlang te beraadslagen over een gezamenlijk Europees standpunt. Hij liet er tegelijk geen twijfel over bestaan dat de afspraken die dertig jaar geleden zijn gemaakt tussen Rusland en het Westen nog steeds gelden. Wie die afspraken schendt, moet op effectieve wijze bestraft worden.

Macron pleit al jaren voor dialoog met Rusland. Geschiedenis en geografie verbinden de EU en Rusland. „Ons continent is ondeelbaar. We hebben die dialoog nodig.”

Het Westen heeft na de Val van de Muur afspraken met Rusland gemaakt over de machtsverdeling binnen Europa en de principes die daarbij horen: grenzen zijn onschendbaar, landen zijn soeverein en invloedssferen bestaan niet meer. Die principes moet Europa nu verdedigen: wie die uitgangspunten schendt, kan rekenen op sancties.

De komende weken moet Europa met voorstellen komen voor een nieuwe orde voor veiligheid en stabiliteit. De Franse president wil die voorstellen eerst uitwerken met andere Europese landen, om ze vervolgens te bespreken binnen de NAVO en daarna in onderhandeling te treden met Rusland.

Lees ook: Macron gebruikt EU-voorzitterschap als verkiezingstroef