Rémi en Léo (Gustav De Waele, links, en Eden Dambrine) in ‘Close’.
N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Interview
Interview | Lukas Dhont, regisseur De tweede film van Lukas Dhont, ‘Close’, gaat over een verbroken vriendschap tussen twee jongens. „Films drukken verlies vaak uit in romantische relaties, maar een verbroken vriendschap kan net zo heftig zijn.”
Hij is 31 jaar en de hoop en glorie van de Vlaamse film. Het filmfestival van Gent onthaalde hem onlangs met een rode loper vol dahlia’s. Lukas Dhont won dit jaar met zijn tweede film Close de Grand Prix op het filmfestival van Cannes. Zilver, zeg maar.
Close is een delicate, hartverscheurende film over de verbroken vriendschap van twee dertienjarigen, van wie een de zoon is van bloemenkwekers – vandaar de dahlia’s. De film geldt als een favoriet voor een Oscar, Dhont voert nu campagne. „Veel vertoningen en evenementen, je wilt dat zoveel mogelijk Amerikanen hem zien voor die extra push. Maar na tien dagen lig je volledig gaar gekookt naar het plafond te staren.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2018/10/data37555933-16c3b4.jpg)
Lees ook: Haar penis is haar vijand in indrukwekkende debuutfilm ‘Girl’
Dhont is een wonderkind. Op zijn 26ste debuteerde hij in Cannes met zijn Girl, over transgender Lara die snakt naar haar transitie. Girl won in Cannes de Camera d’Or voor beste debutant, de Queer Palm en een acteerprijs. Na die zegereeks was Dhont benauwd voor de vloek van de tweede film, bekent hij in het Eye Filmmuseum, waar ik hem spreek. Dat de filmkritiek het grote talent bij zijn tweede film kielhaalt. Dhont: „Stemmetjes in je hoofd zeggen: was het eigenlijk wel goed genoeg?”
Ik las dat je aanvankelijk een detective wilde maken.
„Note to self: never speak too soon about an upcoming project. Voor mij was Girl ook een film over vrouwelijkheid; het stereotype, het concept. Ik had het gevoel dat mijn tweede film daarom over mannelijkheid moest gaan. De detective is een viriel genre, ook vrouwen gedragen zich mannelijk. Cynisch, hard. Sterke vrouwen, noemen ze dat. Je hoort nooit: wat een mooie zachte mannenrol.
„In mijn detective wilde ik die codes dus omdraaien. Enfin, de pandemie kwam en we raakten efkes volledig gedeconnecteerd van elkaar. Ik worstelde met mijn script en tegelijk kwam het onderwerp vriendschap bovendrijven. Het belang daarvan, de fragiliteit. Zo begon Close.”
Close draait om een intieme vriendschap tussen twee dertienjarigen, Léo en Rémi. Ze zijn onafscheidelijk, op het schoolplein maken ze daar grappen over. Zijn ze soms een koppel? Homo’s? Léo probeert zijn mannelijkheid te bewijzen in voetbal, ijshockey. Duwt Rémi stukje bij beetje naar de marge van zijn leven.
‘Close’ gaat over vriendschap, verraad en verlies. Zit er veel van jezelf in deze film?
„Die jongens die tussen de bloembedden rennen, dat is mijn jeugd. Ik ben opgegroeid op het Vlaamse platteland. Maar het belangrijkst was een Amerikaans onderzoek dat ik las, onder 150 jongens tussen hun 13de en 18de. Op hun 13de praten ze over vriendschap alsof het een liefdesrelatie is, met enorme tederheid en een groot emotioneel vocabulaire. Maar op hun 15de, 16de jaar is er meer afstand, ze durven niet meer zo emotioneel over hun vrienden te spreken.
„Toen ik dat las, herinnerde me mijn eigen schrik voor intimiteit toen mijn lichaam veranderde, ik zaken seksueel ging interpreteren. Dat ik daardoor vrienden op afstand ging zetten. Dat leek mij toen heel persoonlijk, het bleek heel universeel te zijn.”
Zijn er mensen op je oude school die na ‘Close’ denken: verrek, dit ging over mij?
„Mijn middelbare school is massaal, met 1.500 leerlingen, naar Close komen kijken. Het is wel bijzonder om me gedragen te voelen in een omgeving waar ik zo lang niet mezelf kon zijn. Voor mij is dit een hommage aan oude vrienden, ook de vrienden die ik verloor. Zelf weten zij wel wie ze zijn.
„Ik ken de aantrekking van de groep, het stereotype en de norm. Ik heb ook schrik gehad van een bepaalde zachtaardigheid in mezelf, jammer genoeg. En ik heb anderen gekopieerd. Word je volwassen, dan probeer je jezelf te deconstrueren. Wat is dat pantser dat je opbouwde om jezelf te beschermen? Wat ben je zelf?”
Jij was dus ooit een Léo?
„Nee, ik was ook een Rémi! Ik was niet de enige jongen die bang was voor intimiteit en ik weet hoe je hart kan breken als een vriendschap eindigt uit angst daarvoor. Films drukken verdriet en verlies normaliter uit in romantische relaties, maar een verbroken vriendschap kan net zo heftig zijn.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/11/data92486425-db585e.jpg)
Lees hier de recensie van ‘Close’
Klopt het dat je veel meer close-ups gebruikt dan in ‘Girl’?
„Ik denk het wel. Close draait om een implosie, om dingen die innerlijk breken. Je hebt twee jongens die verstrengeld zijn en uit elkaar bewegen. Was de structuur van Girl een spiraal, Close breekt halverwege in tweeën. Eerst is het beeld weids: bloemvelden, landschap. Dan gaat het op zwart en begint een nieuwe film, waar de wereld bij een van beiden niet echt meer binnen komt. Alles krimpt, komt dichterbij. Het is een soort trechterbeweging die je ook in de beeldtaal terugziet, in gebruik van close-ups.”
Wat me opvalt is dat homofobie in jouw films nooit bij de ouders zit.
„Films denken graag in termen van protagonist en antagonist, held en schurk. Ouders zijn dan handig als bron van conflict die er niks van begrijpen. Maar mijn ervaring is juist dat ouders zich snel aanpassen omdat ze hun kind sowieso accepteren.
„Maak je ouders tot het obstakel, dan versmalt je film tot een hard, persoonlijk conflict. Mij gaat het om grotere dingen, om normen, codes en vocabulaire die in de hele maatschappij zitten ingebakken en voor veel mensen prima werken – zou het?”
