N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Reportage
Beeldende kunst Acteur Brad Pitt en muzikant Nick Cave debuteren in de kunstwereld op een tentoonstelling met kunstenaar Thomas Houseago. Maar hoe kijk je onbevangen naar het werk van een superster?
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/11/data93639838-005a70.jpg)
Foto Jussi Koivunen
Het is niet het kronkelende pad omhoog langs houten huisjes of de opstijgende rook boven de geurende naaldbomen die je tijdens een bezoek aan het Finse Tampere het gevoel geven in een vroege kerstfilm te zijn gestapt. Het is de langzaam aanzwellende bedevaartstocht van fans op weg naar het Sara Hildén Art Museum, op zoek naar twee supersterren.
De kunstwerken op de tentoonstelling WE van Brad Pitt en Nick Cave trekken sinds de opening in september een gestage stroom bezoekers, die de ingetogen bewoners in de tweede stad van Finland nog steeds verrast. De expositie is een samenwerking met kunstenaar Thomas Houseago en wordt gezien als het officiële debuut van Pitt en Cave in de kunstscene. De immens geliefde rockster Cave staat bekend als creatieve duizendpoot en is opgeleid als beeldend kunstenaar. De aspiraties van Pitt om toe te treden tot de museumwereld kwamen een stuk onverwachter.
Maar hoe kijk je onbevangen naar het werk van een wereldberoemde filmster? Hij heeft al „een jaloersmakend leven”, stelde een kunstcriticus van The Guardian vast. „Het zou alleen maar eerlijk zijn voor de rest van ons als hij onderuit gaat zoals andere beroemdheden die knoeien met beeldende kunst.” Gaandeweg leek de sceptische blik op de vruchten van Pitts carrièreswitch te verdwijnen, en werd de ontvangst steeds positiever.
Uitgeholde ogen
De tentoonstelling WE begint al voordat het publiek bij het museum in Tampere naar binnen schuifelt. Een massief donkerhouten beeld van Houseago, met diep uitgeholde ogen, torent naast de ingang boven de bezoekers uit. De in Los Angeles gevestigde Britse kunstenaar staat bekend om zijn imponerende sculpturen waarin hij lichaamsdelen uitvergroot neerzet. Hij landde definitief als gevestigde naam in de kunstwereld nadat in 2011 een van zijn beelden prominent te zien was op de Biënnale van Venetië.
Op de begane grond van het museum staan verschillende series van Houseago verspreid over de zalen. Begeleidende teksten vertellen dat hij de relatie tussen beeldhouwwerken en architectuur verkent, dat Japanse poëzie zijn schilderijen inspireerde, en hoe kunst hem door depressies en angsten heen helpt. Hoewel Houseago het grootste aandeel in de tentoonstelling heeft, ontbreekt een overkoepelend thema.
Vooral Pitt heeft met hagel geschoten binnen de tentoonstelling en laat sterk uiteenlopende werken zien. De kandelaars die hij creëerde als cadeau voor zijn vriend Houseago lijken rechtstreeks gekopieerd uit het commerciële VT-wonen magazine. Toch lukt het hem om een indringend eigen stempel op de expositie te drukken met zijn levensgrote masculiene sculpturen, hoewel hij sterk op de beeldtaal van Houseago leunt.
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/11/data93675492-ad9301.jpg|//images.nrc.nl/ZCs5XqJXg11kPxCT4qzXyNMB7Xk=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/11/data93675492-ad9301.jpg)
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/11/data93675573-7b980d.jpg|//images.nrc.nl/y5mRq2DwJUY0o3ndqKRqeBhMfO0=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/11/data93675573-7b980d.jpg)
Brad Pitt, Slave to our vices, 2017.
Foto Jussi KoivunenUitschieter
Dat Pitt voor de beelden zijn eigen lichaam gebruikte en in verschillende houdingen door het gips rolde, zorgde voor een kleine uitschieter in het geroezemoes van het verder bedeesde museumpubliek. Ondanks het matte gips sprankelt de muurplaat Aiming At You I Saw Me But It Was Too Late This Time door zijn originaliteit, en beklijft het werk als een krachtige en gelaagde aanklacht tegen wapengeweld in de Verenigde Staten. Tijdens de persopening van de tentoonstelling vertelde Pitt dat zijn kunstwerken tot stand zijn gekomen na reflecties over zijn gebreken in relaties. Of hij hiermee in het reine wil komen met de beschuldigingen van fysiek en verbaal geweld door zijn ex-vrouw Angelina Jolie blijft in het midden.
In de kelder van het Sara Hildén Art Museum hangt naast de beelden van Pitt een poëtische tekst van Nick Cave over de duivel. Cave dook in zijn fascinatie voor de mythologische figuur door zijn levensloop in een reeks porseleinen beeldjes uit te drukken. The Devil – A Life is de enige bijdrage van Cave aan de tentoonstelling. De zeventien glanzende werken waarin de duivel zich vanaf zijn geboorte tot aan zijn dood tot de wereld moet verhouden, vallen op door de verfijnde uitwerking tussen alle grote en abstracte sculpturen.
Afstand
Zowel Houseago, Pitt en Cave laten sterk masculiene beelden zien. Dat ondanks de immense reputatie van de kunstenaars een aantal werken toch los lijken te komen van de namen erachter is wonderlijk. Maar zonder de paraplu van een consistent thema blijft er ook een afstand bestaan.
WE voelt alsof drie excentrieke ooms een aantal willekeurige imponerende kerstcadeaus hebben gedropt, voor de neefjes en nichtjes waar ze wel betrokken bij willen zijn maar die ze eigenlijk niet echt goed meer kennen. Nadat je de tentoonstelling helemaal hebt uitgepakt, ben je blij met wat gegeven wordt, maar wat ze er nou precies mee bedoelen, snap je na afloop nog steeds niet precies.
