Speculatie tegen de sjekel, de munteenheid van het in oorlog verwikkelde Israël, is de afgelopen weken enorm toegenomen. Dat concludeert Deutsche Bank in een onderzoek waar de Financial Times donderdag over schrijft. Het aantal ‘shortposities’, zoals speculeren op een daling wordt genoemd, ligt op het hoogste niveau sinds januari 2022 en is de afgelopen weken meer gestegen dan bij elke andere munt die Deutsche Bank volgt, hoewel de bank geen precieze cijfers deelde.
Speculeren op een valutadaling is in feite een poging om te verdienen aan de economische zorgen van een land, iets wat overigens niet ongebruikelijk is op valutamarkten. Veel handelaren vermoeden dat de Israëlische munt nog verder zal dalen dan de afgelopen twee weken al is gebeurd. Vlak na het uitbreken van het conflict tussen Hamas en Israël daalde de munt 4,8 procent ten opzichte van de Amerikaanse dollar, vanwege zorgen over de gevolgen van de oorlog voor de Israëlische economie: de munt bereikte het laagste punt in bijna een decennium. Concreet betekent het dat buitenlandse goederen voor Israël duurder worden.
De speculatie op de daling van de sjekel raakt aan een belangrijk dilemma voor de Israëlische centrale bank sinds de start van het conflict. Moet ze de munt op peil houden, of de economie stimuleren door de rente te verlagen? Die twee kunnen niet samengaan.
Direct na de aanval van Hamas op 7 oktober maakte de centrale bank bekend 30 miljard dollar aan reserves te willen verkopen, om de munt te stutten. Die was hard aan het wegzakken. De ingreep leek enig effect te hebben: inmiddels is de daling ten opzichte van de dollar sinds de start van het conflict teruggebracht naar 3,8 procent. Dat kan echter op termijn nog steeds een groot effect hebben op het binnenlands prijspeil.
Tegelijkertijd neemt de druk op de centrale bank toe om de rente (nu 4,75 procent) te verlagen, om zo de economie te stimuleren. Dit zou de munt juist verzwakken. Voor aanstaande maandag staat een rentebesluit gepland. De markten lijken op dit moment rekening te houden met een verlaging: zij prijzen op dit moment volgens de Financial Times een rentedaling in van 0,2 procentpunt.
Daarbij spelen ook de kosten van de oorlog mee. Citibank-analisten adviseerden deze week ook de sjekel te shorten: zij verwachten dat de kosten van de oorlog ertoe kunnen leiden dat de druk op de bank om de rente te verlagen gaat toenemen. Dan kan de Israëlische regering goedkoper geld lenen. Hoe langer het conflict duurt, hoe groter de kans op deze situatie. Dat geldt ook voor een eventuele uitbreiding van de oorlog aan de noordgrens van Israël, als Hezbollah zich vanuit Libanon actiever in de strijd mengt.
Voorkeur voor stabiele munt
Maandag wordt meer duidelijk over de koers die de bank kiest, wanneer ze met een rentebesluit moet komen. Tot dusver lijkt het erop dat de centrale bank de voorkeur geeft aan een stabiele munt, om zo inflatie te voorkomen. Dinsdag zei vicegouverneur Andrew Abir dat stabiliteit van de munt prioriteit krijgt in het conflict, waarna de markten meteen een kleinere rentedaling inprijsden: die was eerst nog 0,5 procentpunt en slonk naar 0,2.
Israël heeft in ieder geval flink wat voorraden buitenlandse valuta’s, die het in theorie nog lang kan verkopen om de waarde van de sjekel te stutten. Volgens de FT gaat het om meer dan 200 miljard dollar in verschillende munteenheden. Verkoopt Israël die voor sjekels, dan worden sjekels aan de markt onttrokken en blijft de waarde van de munt op peil. Daarmee kan het een grote valutacrisis vermoedelijk ruimschoots voorkomen, zei Simon Harvey, valuta-analist bij Monex Europe, tegen de Britse zakenkrant. 200 miljard dollar is meer dan twee jaar aan totale Israëlische import.
Lees ook Juridische hervormingen van Netanyahu bedreigen ook de Israëlische economie
Overigens was de sjekel al bezig aan een zeer matig jaar, ook voor de oorlog. De munt stond voor 7 oktober al ruim 10 procent lager ten opzichte van de dollar vergeleken met het begin van het jaar. Dit had alles te maken met de controversiële juridische hervormingen die de zeer rechtse regering van president Netanyahu wilde doorvoeren: deze ondermijnden het investeringsvertrouwen in Israël al maanden, iets waar de centrale bank in mei al voor waarschuwde.
