Kentering op de woningmarkt? Daar merkte starter Danique nog niet veel van

Eind oktober, toen de daling van de huizenprijzen ongeveer een halfjaar gaande was, had Danique Blaauwendraad (24) beet. Ze kocht haar allereerste woning: een tweekamerappartement aan de Leusderweg, op de eerste etage van een appartementengebouw boven winkels. Ruim 54 vierkante meter, mét berging, parkeerplek en dakterras op het zuidoosten. „BOUGHT MY FIRST HOME”, schreef ze in december op Instagram bij vrolijke foto’s van het ondertekenen van het koopcontract bij de notaris, emoji’s erbij van een sleutel, een huisje en een hartje.

„Toen ik dit huis op Funda zag”, zegt ze kort nadat ze de deur heeft geopend, „dacht ik meteen: dit is het. Ik móét hier gewoon voor gaan. Ik vond het zo mooi. Het zag er tiptop uit, ik kan buiten zitten als de zon tevoorschijn komt, en Amersfoort ligt centraal. Het is dichtbij Woudenberg, waar ik vandaan kom, en je bent zo in Amsterdam en Zwolle.” Daar moet ze vaak zijn voor shoots: ze werkt als internationaal topmodel.

Je zou denken dat starters weer makkelijker een huis kunnen kopen nu de huizenprijzen na jaren van sterke stijgingen weer dalen. Maar Danique heeft weinig van een kentering op de woningmarkt gemerkt, vertelt ze. Ondertussen trekt ze keukenlades open om te kijken waar de theezakjes ook alweer liggen; ze woont hier pas twee weken. Toen het in de zomer uitging met haar vriend, met wie ze samenwoonde, begon haar zoektocht op Funda. „Ik heb ongeveer acht huizen bekeken en twee keer een bod gedaan, maar ik werd steeds overboden. Eén keer zelfs met 60.000 euro door een man die het pand als erfenis voor zijn familie wilde kopen.” Voor de woning aan de Leusderweg betaalde ze een krappe 275.000 euro; de vraagprijs was 250.000. „En ik had hem maar nét”, zegt ze.

Veranderende markt

Ook in de cijfers is nog niet veel te zien van een veranderende markt voor koopstarters. Hun aandeel hypotheekaanvragen steeg in de tweede helft van 2022 nauwelijks ten opzichte van het jaar ervoor. In het vierde kwartaal van 2022 was dat volgens het Hypotheken Data Netwerk, waarbij vrijwel alle grote hypotheekverstrekkers en financieel adviseurs zijn aangesloten, een krappe 39,5 procent; een jaar eerder slechts 2 procentpunt minder.

„De positie van starters is nog steeds moeilijk”, zegt Hergen Dutrieux, mede-oprichter van Viisi Hypotheken. „De woningprijzen dalen wel wat, maar zijn nog altijd hoog. De hypotheekrentes zijn flink hoger dan vorig jaar, en starters concurreren met doorstromers die hun lagere rente kunnen meenemen.”

Er zijn wel signalen van kleine verbeteringen voor koopstarters. Zo meldde de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) onlangs dat, hoewel het totale aantal verkooptransacties afneemt, in het laatste kwartaal van vorig jaar juist méér huizen onder de drie ton zijn verkocht. „Woningzoekers in de goedkopere segmenten zien eindelijk weer kansen om tot aankoop over te gaan”, aldus de NVM. Zij hebben door het wat ruimere aanbod meer keuze en minder concurrentie. En hypotheekadviseur De Hypotheker meldde deze week op basis van hun eigen gegevens dat in januari ruim een kwart van de hypotheekaanvragen werd gedaan door jonge huizenkopers, tussen de 18 en 28 jaar. Dat is 12 procentpunt meer dan januari 2022, op het hoogtepunt van de markt.

Illustratie Myrthe van Heerwaarden

Het Hypotheken Data Netwerk (HDN) maakt onderscheid tussen typen starters, en zag vorig jaar 12 procent méér hypotheekaanvragen van de wat oudere starter, van gemiddeld 35 jaar, met een vast inkomen. Die groep lijkt er dus op vooruitgegaan. Tegelijkertijd waren er 11 procent minder aanvragen voor woningen in het hogere starterssegment, van gemiddeld 350.000 euro. En bij zowel jongere als oudere starters was eind vorig jaar nog geen daling zichtbaar in de gemiddelde woningwaarde van het huis waarvoor ze een hypotheek aanvroegen (die lag tussen de 275.000 en 285.000 euro). Dat „impliceert dat de onderlinge concurrentie in de goedkopere segmenten van de woningmarkt nog steeds erg groot is”, aldus HDN.

Toch zijn starters positiever over hun kansen om een huis te bemachtigen, blijkt uit een peiling van Viisi Hypotheken onder ruim duizend mensen tussen de 22 en 35 jaar. In het laatste kwartaal van vorig jaar verwachtte bijna een kwart binnen een jaar een eerste huis te kopen. Een jaar geleden was dat maar 11 procent. „Je leest natuurlijk veel over prijsdalingen”, verklaart Dutrieux die toename. „Maar ik denk dat het grootste gedeelte van de ondervraagden zichzelf niet zo goed geïnformeerd heeft. De onderliggende problemen op de woningmarkt zijn nog niet opgelost. Het tekort aan betaalbare koop- en huurwoningen is niet ineens weg. De huizenprijzen zijn nog altijd veel sterker gestegen dan de lonen, en er is inflatie. Tekenend is dat de groep die een oriënterend gesprek aanvraagt bij de hypotheekadviseur nog altijd veel groter is dan de groep die daadwerkelijk een hypotheek aanvraagt.

Danique had „gelukkig” de mogelijkheid te overbieden. „Anders had ik hier niet gewoond.” Ze betaalde zo’n 20 procent van het huis met eigen geld. De hoogte van het bod was alsnog een moeilijke afweging. „Je wilt ook niet te veel betalen, want je hebt gewoon hard gewerkt voor je centjes”, zegt ze. „En het blijft natuurlijk een gok: ik ben hier een kwartiertje geweest. Misschien is er wel veel overlast van de buren, ofzo.”

Ze betaalt 4,7 procent hypotheekrente, ruim vier keer zoveel als een jaar geleden. Die heeft ze tien jaar vastgezet. Haar maandlasten zijn daardoor „best hoog”, ruim 1.100 euro. Maar zorgen maakt ze zich daar niet over. „Ik heb nooit eerder een huis gekocht, dus voor mij is deze rente normaal”, zegt ze. „Ik ben goed geadviseerd en denk: als ik die hypotheek kan krijgen, dan zal het wel goed zitten.”

Wel vond ze het „natuurlijk spannend” zo’n grote betalingsverplichting aan te gaan. „Ik ben alleen en zzp’er. Als ik met skiën mijn been breek, lig ik er zes weken uit. Dat is doodeng. Ik moet wel echt een spaarpotje hebben.” Dat heeft ze gelukkig: het modellenwerk verdient goed, ze doet het al sinds haar achttiende voltijd. „En ik drink niet, ik ben nooit echt uitgegaan en hoef niet elke week de stad in. Ik heb altijd gedacht: sparen, sparen, sparen.”

Ik heb nooit eerder een huis gekocht, dus voor mij is deze rente normaal. Ik denk: als ik die hypotheek kan krijgen, zal het wel goed zitten

Waarom Danique een huis wilde kopen? „Zo ben ik opgevoed. Mijn moeder zei altijd: als je kan kopen, moet je kopen. Huren is zonde van het geld. Dan kun je beter thuis blijven wonen.” En na over de hele wereld te hebben gewoond voor werk, was de behoefte aan een eigen plek groot. „Steeds als ik me ergens thuis voelde, moest ik weer vertrekken.” Het liefst, zegt ze, raakt ze dit huis nooit meer kwijt. „Ik hoop het gewoon af te betalen. Als ik ooit ergens anders woon, kan ik het verhuren. Of mijn zusje kan erin. Ik vind het gewoon een fijn idee dat het er is.”

Bij de bezichtiging had haar moeder gezegd: ‘We laten dit niet meer gaan’. „Dat vond ik heel lief. Zij vond dit ook een goede woning.”

Foto Bram Petreaus
Illustratie en animatie Myrthe van Heerwaarden