Hoe zal de Iraanse vergeldingsactie tegen Israël eruitzien en wanneer volgt die? Dat die wraak er komt, staat voor alle betrokkenen vast. Al ruim een week verkeren de Israëlische strijdkrachten daarom in de hoogste staat van paraatheid. Amerikaanse inlichtingendiensten hielden er donderdag rekening mee dat de Iraniërs binnen 48 uur zouden kunnen toeslaan, meldde The Wall Street Journal.
De Iraanse leiders hebben er geen misverstand over laten bestaan dat ze wraak willen voor de verwoestende aanval van 1 april op het Iraanse consulaat in Damascus, waarbij hoge officieren van de Revolutionaire Garde omkwamen. Algemeen wordt ervan uitgegaan dat Israël achter deze aanval zat, al heeft Jeruzalem dit niet officieel bevestigd. „Het kwaadaardige regime [Israël] moet gestraft worden en zal gestraft worden”, stelde Irans opperste leider Ali Khamenei woensdag tijdens een rede ter gelegenheid van het Suikerfeest.
Dezelfde Wall Street Journal berichtte echter dat Khamenei, die de reputatie heeft dikwijls lang te wikken en te wegen alvorens tot beslissingen te komen, nog geen besluit had genomen over de vorm van de Iraanse wraak. Een van de opties die aan hem zou zijn voorgelegd, aldus een adviseur van de leider, zou een directe aanval op Israël zijn met raketten. Iran beschikt over een ruim arsenaal aan raketten en heeft die bij gelegenheid ook met succes ingezet, onder meer in Saoedi-Arabië in 2019.
Veel op het spel
Iran weet dat er veel op het spel staat. Bij zo’n directe aanval op Israël riskeert hij een tegenaanval van Israël. Premier Netanyahu heeft daarop ook al nadrukkelijk gezinspeeld. „Wie ons ook maar kwaad doet, zullen wij kwaad doen”, zei hij donderdag bij een bezoek aan een militaire basis. Van Netanyahu is bekend dat hij al jaren voorstander is van harde acties tegen Iran, dat hij ervan verdenkt ook naar eigen kernwapens te streven. Hoe eerder Iran wordt aangepakt, in zijn visie, hoe beter.
Een andere overweging voor Khamenei is dat Israël – ondanks diepe meningsverschillen over de aanpak van de Gaza-oorlog – kan rekenen op ferme steun van de Amerikaanse regering. Washington onderstreepte dat door zijn hoogste militair in de regio, generaal Michael Erik Kurilla, naar Israël te sturen om militaire acties met Israël te coördineren. President Biden liet eerder deze week al weten dat Israël tegenover Iran kan vertrouwen op „gepantserde steun” van de VS.
Een directe Iraanse raketaanval op Israël zou dus makkelijk kunnen uitmonden in een veel bredere oorlog in het Midden-Oosten dan nu al het geval is. Iran heeft alternatieven achter de hand. Het zou bijvoorbeeld het Libanese Hezbollah, waarmee het nauw is gelieerd, een stevig rakettensalvo op Israël kunnen laten afvuren. Maar de Iraanse leiders weten dat zo’n actie – na alle retoriek over de geschonden Iraanse soevereiniteit – wel wat zwakjes zou ogen. Dat zou des te meer gelden als Israël het merendeel van die raketten met zijn Iron Dome-luchtafweer al direct uit de lucht zou plukken.
Verbolgen
Iran noch de VS zouden graag verwikkeld raken in een oorlog die grote delen van het Midden-Oosten zou bestrijken. Beide landen hebben dit de afgelopen maanden bij herhaling duidelijk gemaakt. Niet voor niets ook toonde de Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin zich verbolgen tegenover zijn Israëlische collega Yoav Gallant dat hij niet van tevoren was ingelicht over de aanval op het Iraanse consulaat in Damascus, die door de inbreuk op de Iraanse soevereiniteit duidelijk een stap verder ging dan eerdere acties van Israël tegen Iraanse doelwitten in Syrië.
In dit gespannen klimaat hebben de VS, die er rekening mee houden dat de Iraniërs ook hen zouden kunnen proberen te treffen, hun in Israël geposteerde diplomaten en hun familie bevolen zich tot nader order niet buiten enkele steden te begeven. Frankrijk besloot familieleden van zijn diplomaten in Iran uit voorzorg te evacueren. Lufthansa en Austrian Airlines schortten hun vluchten naar Teheran op, terwijl ook India landgenoten in Iran én Israël aanraadde voorlopig voorzichtig te zijn.
Of de Iraniërs toch nog een manier hebben gevonden om hun gezicht te redden zonder de regio mee te slepen in een potentieel nog veel verwoestender strijd zal mogelijk al dit weekeinde blijken.
Lees ook Israël zet zich schrap: waar en hoe gaat Iran wraak nemen?
