De internationale steun voor Israël brokkelt af. Als gevolg daarvan groeit de druk op de regering van premier Benjamin Netanyahu om haar verwoestende offensief in de Gazastrook tegen Hamas te staken. Die toont hiertoe echter vooralsnog geen bereidheid; de Israëlische bombardementen en gevechten in de Gazastrook gingen woensdag onverminderd door. Humanitaire hulpverleners krijgen maar mondjesmaat toestemming van Israël om de Gazastrook binnen te gaan met hulpgoederen.
Met spanning wordt nu uitgekeken naar het bezoek aan Israël de komende dagen van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsadviseur Jake Sullivan. Het Witte Huis liet weten dat daarbij een „tijdsschema” voor de oorlog zou worden besproken. Volgens Israëlische media vrezen regeringsfunctionarissen dat de VS de Israëlische regering hooguit enkele weken zullen geven om door te vechten. De VS zijn de belangrijkste bondgenoot van Israël. Israëls minister van Defensie Yoav Gallant gaf echter dinsdag aan dat de strijd nog maanden zou kunnen duren.
Nederland onthoudt zich
Tot verontwaardiging van Israël stemde een ruime meerderheid van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties dinsdag voor een resolutie die oproept tot een onmiddellijk humanitair staakt-het-vuren. De resolutie, die niet-bindend is, werd aangenomen met 153 voorstemmen (van de 193 lidstaten). Tien staten stemden tegen en 23 onthielden zich van stemming. Onder die laatste bevond zich Nederland.
In oktober, toen een soortgelijk resolutie voorlag (waarover Nederland zich eveneens onthield), stemden 120 landen voor, veertien tegen, terwijl 45 zich van stemming onthielden. Nederland bevindt zich daarmee in een slinkend gezelschap van landen dat achter voortzetting van de oorlog blijft staan. „Hoeveel duizenden levens moeten nog verloren gaan voor we wat doen”, merkte Dennis Francis uit Trinidad en Tobago, de huidige voorzitter van de Algemene Vergadering, op.
In de Tweede Kamer in Den Haag lichtte demissionair premier Mark Rutte (VVD) toe welke problemen Den Haag zag in de tekst van de resolutie. Zo bevat de tekst geen veroordeling van het bloedbad dat Hamas op 7 oktober aanrichtte in Zuid-Israël, waarmee de oorlog tussen Israël en Hamas ontbrandde. Ook werd volgens Rutte ten onrechte het recht van Israël op zelfverdediging niet genoemd. De premier herhaalde dat Israël in staat moet worden gesteld zijn „afschrikking” te herstellen, nadat het compleet verrast werd door de aanval van Hamas.
Buitenlandwoordvoerder Kati Piri (GroenLinks-PvdA) zei „sprakeloos” te zijn: „Wanneer vindt de premier dat Israël de afschrikking genoeg heeft hersteld?”
Het debat in de Tweede Kamer, bedoeld om te spreken over de agenda van de Europese top deze week die over het toekomstig EU-lidmaatschap van Oekraïne en Moldavië zal gaan, stond vooral in het teken van de oorlog in Gaza. Rutte bleef op het standpunt dat Nederland niet kan beoordelen of Israël met de massale bombardementen, waarbij al ruim zestienduizend Palestijnen zijn omgekomen, het humanitair oorlogsrecht schendt. Wel toonde de premier zich bereid om, in navolging van de VS, te kijken naar mogelijkheden van sancties tegen Joodse kolonisten die zich op de Westelijke Jordaanoever schuldig maken aan geweld tegen Palestijnen.
Lees ook ‘Etnische schoonmaak is al een realiteit voor Palestijnen sinds 1948’
Een waarschuwing van Biden
De hardnekkige weigering van het Nederlandse kabinet om Israël aan te spreken op de bombardementen op Gaza loopt inmiddels zelfs uit de pas met het Witte Huis. Tijdens een fondsenwervingsbijeenkomst in Washington maakte president Joe Biden kort voor de stemming in de VN ongewoon kritische opmerkingen aan het adres van Tel Aviv. Weliswaar stemden de Verenigde Staten tegen de resolutie, maar Biden waarschuwde Israël dat het internationale steun verliest door zijn „lukrake bombardementen” op de Gazastrook.
De president memoreerde verder dat Netanyahu aan het hoofd staat van „de meest conservatieve regering uit Israëls geschiedenis”. „Hij (Netanyahu) moet zijn regering veranderen”, stelde Biden, die er ook nog op wees dat Israël uiteindelijk „niet nee kan zeggen” tegen een eigen Palestijnse staat.
Dit is een teer punt voor Netanyahu en zijn extreem-rechtse coalitiegenoten. Terwijl de VS vasthouden aan een tweestaten-oplossing, willen Netanyahu en de zijnen daarvan niets weten. „Ik zal niet toestaan dat Israël dezelfde fout maakt als met Oslo”, verklaarde Netanyahu dinsdag, verwijzend naar de Oslo-akkoorden van de jaren 90, die aanzetten gaven tot de tweestaten-oplossing.
Anders dan Netanyahu zou Biden ook graag een rol toekennen aan de Palestijnse Autoriteit op de Gazastrook. De Israëlische premier wees zo’n rol deze week opnieuw nadrukkelijk af. En terwijl Washington niet wil dat Israël de Gazastrook opnieuw zelf gaat besturen, heeft Netanyahu gezegd dat het Israëlische leger ook na de beoogde vernietiging van Hamas „voor onbepaalde tijd” in de Gazastrook zal blijven.
Zulke kritiek uit Washington komt hard aan in Israël, te meer omdat Biden daags tevoren nog had herhaald dat de VS Israël zullen blijven steunen tot Hamas verslagen is. De kritiek komt ook op een gevoelig moment. President Biden probeert het Congres zover te krijgen dat het instemt met 15 miljard aan nieuwe militaire hulp voor Israël. Deze hulp maakt echter deel uit van een omstreden Amerikaans hulppakket voor Oekraïne, dat is gekoppeld aan immigratiebeleidsmaatregelen.
Leeslijst
