Insectenkweker Protix gaat met hulp van een miljoeneninvestering van Tyson Foods wereldwijd uitbreiden. De grootste Amerikaanse vleesverwerker maakte dinsdag bekend een minderheidsbelang te hebben verworven in het Nederlandse bedrijf, dat in totaal 55 miljoen euro ophaalt bij huidige en nieuwe investeerders. Ook bouwen Protix en Tyson Foods samen een fabriek in de Verenigde Staten, die drie à vier keer zo groot moet worden als de insectenfabriek in Bergen op Zoom.
Protix kweekt insecten voor vee- en visvoer. De ecologische voetafdruk is lager dan bij sojateelt of visserij, nu nog de belangrijkste ingrediënten van diervoer. Zo komt bij de kweek minder CO2-uitstoot vrij en is er minder landoppervlak voor nodig. Ook wordt met deze wijze van vervaardiging van onder andere duurzame eiwitten en vetten tientallen miljarden liters water bespaard.
Lees ook Miljoenen larven kweken als alternatief vis- en veevoer
Het bedrijf werd in 2009 opgericht door ondernemers Kees Aarts en Tarique Arsiwalla, maar was z’n tijd toen nog ver vooruit. Protix moest klanten overtuigen dat hun product werkte en het insectenvoer moest worden getest. Met dank aan een kapitaalinjectie van 45 miljoen euro begon in 2017 de bouw van een 15.000 vierkante meter grote fabriek in Bergen op Zoom, die sinds 2019 operationeel is. Inmiddels kweekt Protix jaarlijks 14.000 ton levende larven van de zogeheten zwarte soldaatvlieg, genoeg om voer te produceren voor zo’n 12,5 miljoen kippen.
Met hulp van Tyson Foods wil Protix de productie de komende jaren sterk opvoeren. Voor de vestiging in de Verenigde Staten heeft Protix een aantal locaties op het oog, zegt topman Aarts, maar een definitieve keuze is nog niet gemaakt.
‘Tipping point’
Ook in Europa moet binnen een paar jaar een nieuwe Protix-fabriek verrijzen. Het bedrijf hengelde hiervoor onlangs een investering van 37 miljoen euro binnen bij de Europese Investeringsbank (EIB), zegt Aarts. Deze is bedoeld als bijdrage voor een fabriek in Polen, waar jaarlijks zo’n 60.000 ton levende larven geproduceerd zullen worden.
Bij die uitbreidingen zal het, als het aan Aarts ligt, niet blijven. „We zien nu een tipping point om internationaal te gaan. Daarvoor moeten we eerst de organisatie opzetten. Maar als die eenmaal staat, zouden we zomaar sneller dan gedacht wereldwijd kunnen opschalen.”
Met Tyson Foods als partner mikt Protix voor 2035 op een jaarlijkse omzet van 1 miljard euro. Nu is het bedrijf nog verliesgevend: in 2022 noteerde het een min van 23,6 miljoen euro op een omzet van 9,2 miljoen euro. Tegelijk heeft het bedrijf een idealistisch streven: het wil op den duur alle niet-duurzame grondstoffen in voeding kunnen vervangen.
Dat gaat in de eerste plaats op voor dierenvoeding. Pas wanneer dit op grote schaal kan worden geproduceerd en is uitgegroeid tot verdienmodel, wil Aarts ook denken aan insectenvoer dat door mensen geconsumeerd kan worden. Het uitgangspunt blijft daarbij dat Protix „niet wil opleggen wat mensen wel of niet moeten eten”, zegt Aarts. „Voedsel is iets cultureels en historisch, en smaak iets persoonlijks.” Wel moet de consument in zijn ogen „niet achteloos” omspringen met de impact van zijn voedingskeuzes op de aarde.
Ondanks het nobele doel van verduurzaming is er ook kritiek op de insectenkweek, met name vanuit de dierenrechtenhoek. Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren sprak naar aanleiding van de opening van de Protix-fabriek in Bergen op Zoom bij de NOS van een „quasi-groene ontwikkeling”, waarbij volgens haar een nieuwe industrie wordt opgetuigd „om de bio-industrie in stand te houden”. Ook zou er volgens lobbyorganisatie Eurogroup for Animals te weinig kennis zijn over het welzijn van insecten en zijn er aanwijzingen dat ze pijn kunnen ervaren.
Op de eigen site gaat Protix in op het welzijn van de insecten. De van oorsprong subtropische zwarte soldaatvliegen vliegen rond in dezelfde klimaatomstandigheden als hun natuurlijke habitat en krijgen „hoogwaardig” voedsel binnen. In het verwerkingsproces hoeven de insectenlarven zo min mogelijk te lijden, zei een woordvoerder van het bedrijf eerder in NRC. Ze worden gewassen met koud water, waardoor ze slaperig raken, om vervolgens vermalen te worden.
