Zwaar. Dat is het eerste woord dat opborrelt als gamedesigner en kunstenaar Emilie Breslavetz de koffiemolen in haar handen neemt. Zwaar, zwart, een tikkeltje stroef als ze de hendel van het wiel vastpakt en dat ronddraait. De tandwielen binnenin knarsen. „Ik kan hem niet meer openmaken om het te laten zien, maar ik heb er elektronische componenten in geïnstalleerd. Als je aan het wiel draait, brengen die onderdelen de beweging over aan het programma dat Leon geprogrammeerd heeft.”
Programmeur Leon Denise knikt in het andere schermpje van het videochatprogramma. Beiden zijn in Parijs, waar hun kunstcollectief Cookie Collective zijn roots heeft.De derde maker uit het team, audiodesigner Rémi Georges, is er niet bij. Een dag later zullen ze met zijn drieën afreizen naar Nederland om op het digitale-kunstfestival The Overkill in Enschede hun game Tetardise te presenteren. „Wij noemen het ook wel een ‘speelse installatie’”, zegt Denise. Het idee: je ziet in een zaal een scherm en een koffiemolen. Door aan de molen te draaien ‘scroll’ je langs afbeeldingen van internetsites, volgens Denise een verwijzing naar de geschiedenis van het internet en het onvermijdelijke stukgaan van oude websites. „Je ziet een steeds veranderende internetpagina in een soort digitaal moeras, waar kikkervisjes rondzwemmen in content – zoals internetgebruikers dat nu doen. Hoe meer je scrollt, hoe meer chaos je veroorzaakt in de informatiestroom.”
Cookie Collective past goed op festival The Overkill: beiden hebben interesse in interactieve digitale kunst, in virtuele experimenten, in wat er gebeurt als digitaal gedrag ook een fysieke performance wordt. Het festival bestaat al ruim tien jaar, maar om de een of andere reden hadden ze nooit contact. „Terwijl ik altijd gefascineerd ben geweest door Overkill”, zegt Denise. „Het is geen festival voor de traditionele digitale kunst; het is raar, interessant, mysterieus, monsterlijk, kleurrijk.”
We ‘liken’ dingen die ons boos maken en geven negatieve berichten zo extra aandacht
Ideeën samensmelten
Dit jaar vonden ze elkaar. „We stelden een live-coding performance voor”, zegt Denise. „Live-coding is digitale kunst die je al improviserend, live creëert voor een publiek.” De organisatoren van The Overkill hadden er wel oren naar. „Ze vroegen: waarom maken jullie niet ook een kunstinstallatie? Wij waren meteen geprikkeld door de slogan van dit jaar, ‘The Outburst of the Digital Swamp’. Het internet als moeras, als iets organisch waarin je kan wegzinken, dat vonden wij een mooie metafoor.”
Het drietal kwam elk met een idee voor een kunstwerk, en liet deze ideeën samensmelten. „Ik ben programmeur, ik ben gefascineerd door internethistorie en de sociale connecties die we online hebben”, zegt Denise. „Emilie dacht aan alternatieve controllers, manieren om een game te besturen zonder toetsenbord of joystick. En Rémi verkent graag geluid en oude technologie.”
Momenteel leggen ze de laatste hand aan een functie die Breslavetz graag wilde: een like-knop, op de voorkant van de koffiemolen. Klik je daarop, dan consumeert een kikkervisje een stukje informatie. Zoals mensen dat op sociale media doen. „We vonden het interessant hoezeer er een spanning is tussen het concept ‘iets liken’ en wat er eigenlijk gebeurt als je op die knop drukt. Want de berichten die we op deze manier extra aandacht geven, zitten vaak vol negatieve emoties: we ‘liken’ dingen die ons boos maken.”
Ze leggen nog de laatste hand aan de installatie, benadrukt Denise. „Ik zie zelf elke sociale interactie als een spel, en elke dag in het leven als een uiting van speelsheid”, zegt hij. „Op dit festival vind je games die niet gaan om competitie of sport, maar om nader tot elkaar komen. Hier is niemand een man, vrouw, oud, jong; iedereen is een gamer, alles wordt een spel. Het is een positieve manier van in het leven staan.”
