‘Ik wilde geen boeren-idylle filmen’

Haar film werd haast per ongeluk politiek, vertelt regisseur Carla Simón (35) tijdens een Zoomgesprek vanuit Barcelona. Alcarràs volgt verschillende leden van tuinbouwfamilie Solé. De familie dreigt de perzikboomgaard te verliezen die al generaties lang hun bron van inkomsten is. Er is nooit contractueel vastgelegd dat zij de grond mogen pachten of bezitten en de zoon van de vorige eigenaar wil er nu zonnepanelen plaatsen.

De film toont de laatste oogst van de Solé’s, de wrijvingen die ontstaan doordat hun toekomst op losse schroeven staat én liefdevolle familiemomenten. Tussendoor wordt duidelijk hoe onhoudbaar kleinschalig boeren of telen is in Spanje. Verschillende malen zijn er protesterende tuinders te zien. Simón: „Tijdens het schrijven zag ik het als een ensemblefilm over familiebanden, de agrarische sector en meer politieke kwesties vormden de achtergrond.” Tijdens het monteren verraste het de regisseur zelf ook hoe belangrijk de conflicten in de sector en de protesten werden in haar verhaal.

Simóns autobiografische debuut Summer 1993 ging over hoe ze door haar oom en tante werd geadopteerd nadat haar moeder aan aids overleed. Haar nieuwe film is eveneens geïnspireerd door haar grote familie en meer specifiek door de perzikboomgaard van haar moeders broers. Zelf bracht ze er als kind zomer- en kerstvakanties door. Tijdens het schrijven ging Simón met haar co-scenarist een paar zomers in een huis van haar oom tussen de perzikbomen wonen en sprak met mensen tijdens de oogst.

Lees ook de recensie: De laatste oogst op een perzikboomgaard

Wantrouwen

Boeren in de wat afgelegen regio waren in eerste instantie erg wantrouwig ten opzichte van een film over hen en vreesden dat ze zouden worden geridiculiseerd. Volgens Simón is dat vooral een gevolg van de Spaanse politiek en media. „Niemand in Spanje besteedt aandacht aan deze regio, niet in het nieuws, niet in verhalen. Hier in Barcelona denken mensen amper na over boeren of waar hun voedsel vandaan komt. En alle aandacht van de politiek en media gaat naar de grote steden terwijl tuinders en boeren reële problemen hebben en vechten voor hun manier van leven.”

In de film protesteren de fruittelers tegen de lage prijzen voor hun waar. Het was de kwestie die volgens Simón het vaakst aan bod kwam als ze met hen sprak. „De grootste uitdaging voor Spaanse telers is nu dat ze produceren zonder te weten hoeveel ze aan hun oogst zullen verdienen. Momenteel zakken de prijzen omdat grote bedrijven al het land opkopen en veel meer produceren. Kleinere telers hebben dus moeite om te overleven en stoppen vaak.”

De film lijkt bij momenten nostalgisch, op enkele details na zou hij in de jaren negentig kunnen spelen. Die nostalgie ontstaat volgens de regisseur omdat ze veel nadruk legt op de kinderen en tieners in de familie. „Dat was namelijk het perspectief dat ik ken.” Zelf wilde ze vooral vermijden dat er een te idyllisch beeld ontstond van het harde leven rond de perzikboomgaard. „Dat we naar hun problemen zouden kijken als buitenstaanders of dwepen met hoe mooi het daar is.” Ze nam zich voor slechts enkele shots toe te voegen waarin geen personages te zien zijn. „Soms negeerden we een prachtige zonsondergang om een paar meter verderop een familielid te filmen.”

Weinig hoop

De film biedt weinig hoop, ook Simón zelf ziet weinig oplossingen voor kleine boerderijen. Zeker niet voor traditionelere, vaak oudere boeren, die bijvoorbeeld niet samenwerken of geen biologische teelt overwegen, vertelt ze.

Waarom is vader Quimet in de film eigenlijk zo gekant tegen het plaatsen van zonnepanelen? Als hij ze onderhoudt heeft hij meer winst en minder werk. „Voor mij was het belangrijk dat je alle personages begrijpt, dus ook een zwager die wel ingaat op het aanbod van de landeigenaar. Maar boeren is wat Quimet kent en waar hij van houdt. Dat laatste moet wel, want het is hard werken. En het gaat om traditie; het is lastig om te beseffen dat wat je familie al generaties doet, eindigt bij jou.”