Hooggerechtshof VS houdt toegang tot abortuspil vooralsnog in stand

Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft vrijdag bepaald dat de toegang van vrouwen in de Verenigde Staten tot een veelgebruikte abortuspil vooralsnog behouden moet blijven. Het Hof verwierp onmiddellijke beperkingen op de beschikbaarheid van het middel die een federale rechter in Texas eerder deze maand oplegde, terwijl er verder over wordt geprocedeerd.

Als het Hof anders had beslist, zou het verkrijgen van het middel mifepristone, dat doorgaans in combinatie met het medicijn Misprostol kan worden gebruikt om in het eerste trimester een zwangerschap af te breken, vanaf vrijdagnacht aanmerkelijk moeilijker zijn geworden. In plaats daarvan verandert er voorlopig niets.

De uitspraak is een tussentijdse maar belangrijke overwinning voor de regering van president Biden. Die maakt zich sterk voor behoud van toegang tot het middel, dat de inzet vormt van de jongste strijd in het verhitte Amerikaanse abortusdebat. De regering had samen met de fabrikant van mifepristone een kort geding aangespannen om de ingrijpende uitspraak van de rechter in Texas op te schorten.

Lees ook: Met uitspraak tegen abortuspil wint Amerikaanse anti-abortusbeweging opnieuw een slag

Die rechter, de door oud-president Donald Trump benoemde Matthew Kacsmaryk, bepaalde op 7 april dat de beschikbaarheid van mifepristone in hoge mate moest worden beperkt, terwijl een rechtszaak loopt die anti-abortusgroepen in de VS hebben aangespannen tegen goedkeuring van het middel door de Amerikaanse federale keuringsdienst Food and Drug Administration (FDA). De FDA keurde het middel in het jaar 2000 goed; volgens anti-abortusgroepen zou dat op onzorgvuldige wijze zijn gebeurd.

Buiten abortusklinieken om

Mifepristone is een belangrijk middel voor abortus in de VS. In 2020 werd het volgens het expertisecentrum Gutmacher Institute in 54 procent van alle abortussen gebruikt. Naar schatting 5,6 miljoen Amerikaanse vrouwen slikten mifepristone om een zwangerschap af te breken. Cruciaal is dat het middel kan worden verkregen buiten abortusklinieken om – ook in staten waar toegang tot abortus in hoge mate aan banden is gelegd sinds het Hooggerechtshof in juni vorig jaar een streep haalde door het federale recht op abortus, dat voortvloeide uit de baanbrekende uitspraak Roe v. Wade uit 1973.

Biden verwelkomde de jongste uitspraak van het Hof. „Als gevolg van de blokkering door het Hoogerechtshof blijft mifepristone beschikbaar en goedgekeurd voor veilig en effectief gebruik, terwijl we de strijd voortzetten bij de rechtbank”, zei hij in een verklaring.

Het is een opmerkelijke uitspraak van het negenkoppige Hooggerechtshof, waar conservatieve rechters een ruime meerderheid van zes tegen drie hebben sinds Trump tijdens zijn regeertermijn drie hoge rechters kon benoemen. Volgens waarnemers duidt de uitspraak er mogelijk op dat hoewel het Hof het federale recht op abortus heeft geschrapt, het de kwestie verder wil overlaten aan de staten.

Hof verdeeld

Het oordeel was echter niet unaniem; twee uiterst conservatieve hoge rechters, Clarence Thomas en Samuel Alito, tekenden verschil van mening aan. Volgens Alito, een felle anti-abortusrechter die vorig jaar de uitspraak schreef waarmee Roe v. Wade werd geschrapt, hebben de regering en de producent niet aangetoond dat ze ‘onherstelbare schade’ zouden lijden als het bevel van de rechter in Texas van kracht zou zijn geworden.

Het proces over de goedkeuring van het mifepristone door de FDA loopt vanaf 17 mei door bij een federale rechtbank in New Orleans. De zaak kan uiteindelijk ook bij het Hooggerechtshof eindigen. Hoewel de uitspraak van vrijdag geen garanties biedt, duidt die er volgens waarnemers op dat het Hof sceptisch is over de zaak als geheel.

Correctie (22 april 2023): In een eerdere versie van dit artikel stond dat Misprostol een maagzuurremmer is. Dat is hierboven aangepast.