Hoe helpen we mijn nichtje zelfstandiger te worden?

Tante: „Mijn nichtje (17 jaar, 5 havo) heeft sinds anderhalf jaar een vriend (20 jaar, werkt). Zij is erg op hem gesteld en stelt zich afhankelijk van hem op. Zo wil ze alleen met ons uit eten als hij meegaat. Wellicht vindt zij het alleen te spannend. Ze onderneemt weinig zelfstandig. Ze ziet nog wel vriendinnen, maar de focus ligt op het vriendje. Ze gaat nog maar weinig uit. Wil niet op kamers als ze volgend jaar een vervolgopleiding gaat doen. Haar vriendje komt niet dominant over. Hij is wel wat extraverter dan zij. De ouders van mijn nichtje zijn gescheiden, en zij voelt zich thuis verantwoordelijk. Ze kan zich in afwezigheid van haar moeder naar haar broers van 12 en 15 als een moeder gedragen. Haar vader is enigszins volgzaam. De kinderen zijn niet in een warme sfeer opgegroeid; het was een conflictvermijdend gezin waarin over veel zaken niet werd gepraat. Mijn nichtje is ook een beetje faalangstig. Ze zakte vorig jaar tot haar grote verdriet voor de havo terwijl ze erg haar best had gedaan. Hoe kunnen wij haar stimuleren om haar eigen keuzes te maken en zelf activiteiten te ondernemen?”

Samen kletsen

Tischa Neve: „U bent als tante in een unieke positie om hierover onbevangen met uw nichtje te praten. Zeg tegen haar dat u het heel leuk vindt om met z’n vieren te eten, dus met haar vriend erbij, én dat u graag ook met z’n tweetjes afspreekt. Ga samen lunchen of neem uw nicht mee naar een voorstelling – ‘even zonder de mannen’. Dit is een moment om op een ontspannen manier te kletsen over hoe het met haar gaat. Dan kunt u ook vragen hoe het met haar relatie gaat, en hoe ze daarnaar kijkt. Dat u ziet dat ze graag veel samen met hem doet. Stel haar deze vragen echt uit interesse, want als tieners ook maar de minste blijk van afkeuring bespeuren, klappen ze dicht.

„Dit meisje heeft een belangrijke rol in haar gezin, dus het is niet gek dat ze nog niet overweegt het huis uit te gaan. Bovendien is ze van de generatie voor wie niet zomaar meer een kamer beschikbaar is zodra ze 18 worden. Dat lijkt me in dit geval een voordeel, want anders gaat ze mogelijk meteen met haar vriendje samenwonen.”

Waardering tonen

Marga Akkerman: „Wat lief dat u zich om uw nichtje bekommert. Haar relatief beperkte sociale ondernemingsbehoefte laat zich goed verklaren door de gezinssituatie. Haar verantwoordelijkheidsgevoel voor haar broers wijst op een zorgzaam karakter. Zij richt zich daardoor in de eerste plaats op het welbevinden van het gezin en minder op de buitenwereld. Door warmte te geven, hoopt ze dat ze warmte terugkrijgt.

„In de relatie met haar vriend speelt die uitwisseling van warmte mogelijk een grote rol. Daar wil ze dan wel volop van genieten.

„Naast deze gezinssituatie, die hoge eisen aan haar stelt, moet ze voor school op haar tenen lopen en heeft zij daardoor waarschijnlijk extra behoefte aan een relatie waarin opleiding geen onderwerp is.

„Het is belangrijk voor haar om een voorbeeld te hebben van een zelfstandige vrouw als identificatiefiguur. Daarin zou u een rol kunnen spelen. Nodig haar, al dan niet samen met haar vriend, geregeld uit en heb het dan over al die dingen die voor haar belangrijk kunnen zijn, met grote waardering voor wat zij doet en met begrip voor de manier waarop zij haar leven vormgeeft.”

Tischa Neve is psycholoog en opvoedkundige. Ze organiseert webinars over opvoeden, en heeft de opvoedpodcast Even over mijn kind. Marga Akkerman is niet-praktiserend klinisch jeugd- en kinderpsycholoog.