Hoe de popmuziek Jan Donkers door het leven loodste

De illustratie die striptekenaar Roel Smit maakte bij Jan Donkers’ herinnering aan de countryrockband ‘Slobberbone’ (uitsnede).


Illustratie

Popboek Popschrijver Jan Donkers, al meer dan een halve eeuw in het vak, blikt in ‘Forty Tracks’ terug op zijn top 40 van lievelingsartiesten. Striptekenaars als Robert Crumb, Joost Swarte en Derf Backderf illustreerden zijn levensverhaal.

Hij zat op de bedrand bij John Lennon, toen de voorman van de Beatles in 1969 zijn Bed-In-actie voor wereldvrede hield. Hij stond in de lift van het Chelsea Hotel naast punkbassist Sid Vicious en zijn vriendin Nancy, vlak voordat in 1978 de een de ander doodstak. En toen de liefde hem van de weg reed – zijn vriendin ging bij hem weg – stak volkszanger André Hazes hem in 1983 de helpende hand toe.

Popschrijver en radiomaker Jan Donkers, al meer dan een halve eeuw in het vak, blikt in Forty Tracks terug op zijn top-40 van lievelingsartiesten. Uitgever Hansje Joustra zorgde voor een prachtige vormgeving en voor sterke illustraties van zeventien beroemde striptekenaars als Robert Crumb, Joost Swarte en Derf Backderf.

Na een liefdevolle introductie van zijn zoon Sander Donkers, die beschrijft hoe zijn vader tijdens het koken luid meezingt met Bruce Springsteen, begint het boek met de Ramones. Die zijn allemaal overleden. Net als meer dan de helft van de artiesten die daarna langskomen. Zoals veel popjournalisten van zijn generatie kiest Donkers voor een eenzijdig dieet van rock en Americana van witte mannen.

Dat wil overigens niet zeggen dat Donkers louter voor de bekendste zangers kiest. Hij is juist befaamd omdat hij ook minder bekende artiesten introduceerde bij de Nederlandse luisteraars. De Ethiopische tizita-zanger Mahmoud Ahmed zul je zelden in dit soort popbundels aantreffen, evenmin als ranchera-zangeres Paquita la del Barrio. Deze feministische volksheldin beschrijft de ontrouwe Mexicaanse macho als ‘de rat met twee benen’. Dit soort onverwachte uitstapjes in Donkers’ levenslange reis door de muziekwereld, maken dit boek de moeite waard.

Jan Donkers: Forty Tracks.
Concertobooks, 128 blz. € 29,99

Slobberbone door Roel Smit
Jan Donkers zag countryrockband Slobberbone voor het eerst in 1996 in de Driskill Ballroom in Austin (Texas). „Dit is het”, dacht hij. De song ‘Give me back my Dog’ is volgens Donkers „het absoluut mooiste nummer over een hond dat niet over een hond gaat.” Voorman Brent Best behoort volgens hem tot de beste songwriters van de VS: „Dat hij niet de waardering krijgt die hij verdient, heeft denk ik te maken met het feit dat hij een band aanvoert die bekend staat om, nou ja, lawaai.”

Jackson Browne door Emanuel Wiens
Jackson Browne trad 8 december 1976 op in Donkers’ radioprogramma. Vooraf vroeg de folkrockzanger: „Is it okay if I bring a friend?” Dat bleek popzanger Warren Zevon te zijn. Samen speelden ze een „magistrale set” van anderhalf uur, „die helaas na 58 minuten voor nieuws en reclame werd onderbroken.” Piano en gitaar, een doorsnee van beider repertoire. De radio-opnames verschenen op een illegaal uitgebrachte bootleg-elpee, The Offender meets the Pretender.

Son House door Robert Crumb.

Een van de weinige zwarte zangers die Donkers’ bundel haalt, is de bluesman Son House (1902-1988). Donkers heeft hem nooit ontmoet. Maar diens ‘Death Letter Blues’ heeft veel indruk op hem gemaakt: „Een waardige, al wat oudere man, zijn haar in een keurige scheiding, verlaat deze planeet terwijl hij zingt en speelt.” Donkers verbaast zich over de „schijnbaar ongecoördineerd wapperende handen” die toch zo’n „feilloos geluid uit de gitaar tevoorschijn halen”.

Doug Sahm door Joost Swarte

Jan Donkers gaat op vriendschappelijke voet om met zijn idolen. Ze bellen hem op, komen langs. Met countryrocker Doug Sahm (1941-1999) gooide hij een balletje in het Vondelpark. De Texaan fietste graag door Amsterdam. Donkers: „Maar na de eerste keer ging ik dat ernstig ontmoedigen, want Doug fietste zoals hij praatte, in een associatieve lijn die in zijn hoofd weliswaar rechtuit ging maar die de medeweggebruikers voor ingewikkelde problemen stelde.”

André Hazes door Ben Westervoorde

In 1983 raakte Donkers flink van streek doordat zijn vriendin hem plots verliet voor een populaire popmuzikant. Zijn vrienden lachten hem uit om zijn „pathetisch gedrag”. En toen belde André Hazes: „Jan jongen, hoe is het nou thuis?” De volkszanger (1951-2004) stak Donkers een hart onder de riem, dat maakte veel indruk op de eenzame, wanhopige journalist. Hazes vroeg of hij een vertaling wilde maken van een Italiaans lied.

Allen Toussaint door Peter van Dongen

„Een Heer met een hoofdletter”, noemt Donkers de componist en pianist Allen Toussaint (1938-2015). „Zacht pratend, met een aparte, altijd milde woordkeuze, zorgvuldig en genereus.” Toussaint was een belangrijke kracht in de rhythm & blues uit New Orleans, maar hij bleef altijd wat op de achtergrond. „De wereld van de populaire muziek is er een van haaien en rommelaars, van geldwolven en profiteurs”, stelt Donkers. Volgens hem was Toussaint daarin te zeer een gentleman om op te vallen.

Lees verder…….