Hevige strijd rond Bachmoet duidt op een Russisch voorjaarsoffensief

Russische troepen en huurlingen van de Wagner Groep maken nog steeds vorderingen bij hun poging de zwaar belegerde stad Bachmoet in de Donbas te veroveren. Volgens de baas van de Wagner Groep, Jevgeni Prigozjin, hebben zijn troepen in het weekeinde het dorpje Krasna Hora, even ten noordoosten van Bachmoet, ingenomen.

Bachmoet, dat voor de Russische invasie zo’n zeventigduizend inwoners telde, is al ruim een half jaar de inzet van een uiterst bloedige slag, waarbij naar schatting honderden slachtoffers per dag vallen. De stad, die nog altijd in handen is van het Oekraïense leger, is grotendeels verwoest. De meeste bewoners zijn gevlucht voor het oorlogsgeweld. De stad wordt dagelijks van verschillende kanten onder vuur genomen. „Het is daar als in Verdun”, zei een ambulancechauffeur maandag tegen een verslaggever van het Franse persbureau AFP. Daarmee doelde hij op de loopgravenoorlog aan het front in Frankrijk in de Eerste Wereldoorlog.

De bewering van Wagner-krijgsheer Prigozjin over de verovering van Krasna Hora werd maandag gevolgd door berichten van het Russische ministerie van Defensie dat het front in vier dagen tijd twee kilometer naar het westen zou zijn opgeschoven. Het ministerie meldde niet waar de linies precies zouden zijn verplaatst. Het front strekt zich in het zuiden en oosten van Oekraïne uit over meer dan duizend kilometer. Opmerkelijk is dat het Russische ministerie van Defensie de verovering van Krasna Hora toeschrijft aan „vrijwilligers”, en niet aan Wagner-strijders. De betrekkingen tussen Moskou en Prigozjin, voormalig cateraar van het Kremlin, zouden al maanden slecht zijn. Prigozjin heeft zich de afgelopen maanden herhaaldelijk kritisch uitgelaten over de tegenvallende prestaties van de Russische strijdkrachten.

Volgens Kiev zijn de afgelopen dagen op tal van plaatsen Russische aanvallen afgeslagen, zowel in de Donbas als in de provincie Zaporizja.

Toch lijken de Russische troepen in het prille jaar het initiatief te hebben hernomen in de oorlog, stelt het Institute for the Study of War (ISW), een toonaangevende denktank in Washington. Het Russische invasieleger had zich de afgelopen maanden juist gericht op het versterken van de verdedigingslinies in het oosten en het zuiden van Oekraïne. Maar de afgelopen weken is het aantal Russische aanvallen in hevigheid toegenomen in Loehansk, met name tussen de strategische plaatsen Kreminna en Svatove, bij Bachmoet en iets zuidelijker in de provincie Donetsk, rond het plaatsje Voehledar.

Satellietbeelden laten de gevolgen zien van zware beschietingen van het dorpje Petrivka, vlak bij de stad Donetsk.Foto’s Maxar via AFP

Veel symboliek

De hevigste strijd woedt nog altijd rond Bachmoet. Inname van die stad zou voor de Russen symbolisch uitermate belangrijk zijn in de aanloop naar 24 februari, de eerste verjaardag van de ‘speciale militaire operatie’ in Oekraïne. Volgens adviseur Mark Cancian van het Center for Strategic and International Studies zou verovering van Bachmoet „operationeel en strategisch „niets betekenen”. „Het heeft veel symboliek, dus als ze Bachmoet veroveren zullen ze doen alsof het heel belangrijk was, maar dat is het niet.” President Volodymyr Zelensky, die in de aanvallen op Bachmoet de „dwaasheid” van het Russische leger zegt te zien, heeft steeds verklaard dat de Oekraïense strijdkrachten de stad niet zullen opgeven.

Volgens de Oekraïense militaire inlichtingendienst zou Poetin zijn troepen hebben bevolen de hele Donbas in maart te hebben veroverd

Verovering van de hele provincie Donetsk, die samen met de provincie Loehansk de Donbas vormt, zou voor de Russische president Poetin een van de belangrijkste doelen van de oorlog zijn. Volgens de Oekraïense militaire inlichtingendienst zou Poetin zijn troepen hebben bevolen de hele Donbas in maart te hebben veroverd.

Lees ook: In het zwaar belegerde mijnstadje Soledar ‘telt niemand de doden meer’

Prigozjin zelf liet vrijdag in een interview met de Russische militaire blogger Semjon Pegov weten dat het wel twee jaar kan duren voordat Rusland de hele regio heeft veroverd. En als Rusland het hele Oekraïense grondgebied tot aan de rivier de Dnjepr wil veroveren, dan zal dat ongeveer drie jaar duren, denkt hij. Ook zei Prigozjin dat het „waarschijnlijk nog te vroeg is” om te stellen dat zijn troepen dicht bij een volledige blokkade van Bachmoet zijn.

De Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov uit zich optimistischer: hij zei maandag in een interview met de Russische staatstelevisie dat Rusland dit jaar al grote successen zal vieren, en dat hij gelooft dat Rusland aan het eind van het jaar „100 procent” van zijn taken zal hebben volbracht, waaronder de verovering van de steden Kiev, Charkov en Odessa.

Een klooster bij het dorp Mykilske, in de Donbas.Foto’s Maxar via AFP

Wapenleveranties voor blijven

Naast de slag om Bachmoet voeren Russische troepen op andere plaatsen langs de frontlinie op kleinere schaal aanvallen uit op Oekraïense stellingen. Dat zou volgens militaire waarnemers de opmaat zijn naar een groot Russisch voorjaarsoffensief. Rusland zou zijn operaties versneld willen uitvoeren omdat Oekraïne de komende maanden zwaar militair materieel verwacht van zijn westerse bondgenoten, waaronder tanks, infanteriegevechtsvoertuigen en raketten die afstanden kunnen overbruggen tot 150 kilometer.

Die materiële militaire injectie zou de balans van de oorlog stevig kunnen veranderen. De reikwijdte van het Amerikaanse Himars-raketartilleriesysteem is nu maximaal zo’n negentig kilometer. Russische troepen zouden de afgelopen maanden munitie- en wapenarsenalen buiten die zone hebben geplaatst nadat de Oekraïense strijdkrachten het afgelopen najaar op tal van plaatsen Russische munitievoorraden en troepenconcentraties hadden bestookt.

Lees ook Wie is de Russische krijgsheer Prigozjin die angst zaait in Oekraïne – en in Rusland?

Overigens blijven Oekraïense militaire woordvoerders stellen dat de Russische troepen op dit moment niet de omvang of de sterkte hebben voor een groot offensief rond 24 februari. Volgens Andrij Tsjernjak van de Oekraïense militaire inlichtingendienst bereidt Rusland zich de komende weken voor om hun aanvallen in het oosten van Oekraïne te intensiveren, waarbij de aanvallen van nu vooral bedoeld zijn om zwakke plekken te vinden in de Oekraïense stellingen.

De Russische aanvallen langs de frontlinies zouden gepaard gaan met enorme verliezen van manschappen. Het Britse ministerie van Defensie stelde zondag dat de Russische verliezen in de afgelopen twee weken de hoogste zijn geweest sinds de dagen van invasie, bijna een jaar geleden. Vorige week zouden volgens de Oekraïense Defensie elke dag gemiddeld 824 Russen omkomen langs het front, vier keer zoveel als in de zomermaanden. Het hoge aantal gesneuvelde militairen aan Russische zijde heeft volgens de Britten te maken met een hele waaier aan factoren, waaronder slecht getrainde manschappen en een gebrek aan coördinatie.

Gebrek aan munitie

Een deel van de verliezen zou het Russische leger vorige week hebben geleden bij de mislukte bestorming van het mijnstadje Voehledar. Volgens Londen lieten Russische troepen bij die afgeslagen aanvallen zeker dertig gevechtsvoertuigen achter, het merendeel intact. Ook Oekraïne lijdt grote verliezen, onderstreepte het Britse ministerie zondag.

Secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg waarschuwde maandag dat Oekraïne bovendien door zijn munitie heenraakt. „Het munitieverbruik van Oekraïne ligt vele malen hoger dan ons productietempo.” Defensiefabrikanten is volgens Stoltenberg al gevraagd naar een hogere versnelling te schakelen. De Russen zouden overigens eveneens met grote aanvoerproblemen kampen.

Stoltenberg zei maandag ook dat hij bereid is de levering van gevechtsvliegtuigen vanuit de NAVO te bespreken bij de bijeenkomst van ministers van Defensie op dinsdag en woensdag.