Het wordt Bolsonaro heter onder de voeten in Florida

In de nasleep van de bestorming van het regeringscentrum, zondag in Brasilia, groeit de aandacht voor het verblijf van Jair Bolsonaro in Orlando, Florida. De vraag is hoelang de Braziliaanse ex-president nog in de VS kan of mag blijven, nu zowel in zijn eigen land als onder Democratische politici in Washington de roep klinkt zijn rol in de opmaat naar de rellen te onderzoeken.

Toen de ex-president op 30 december naar de Amerikaanse staat vloog was hij nog in functie: zijn linkse opvolger Lula da Silva zou twee dagen later pas aantreden. Waarschijnlijk reisde Bolsonaro daarom in op een Amerikaans visum voor diplomaten en regeringsleiders. Zo’n A1-visum, zei het ministerie van Buitenlandse Zaken maandag in antwoord op persvragen, verloopt binnen dertig dagen zodra de drager er geen „officieel gebruik” van maakt.

Lees ook: Na aanval op democratie jaagt Brazilië op gangmakers achter de rellen

Bolsonaro lijkt in zijn zelfverkozen ballingsoord niet te werken en vooral van zijn vrije tijd te genieten. Hij huurt er in de pretparkenstad een vakantiehuis op een resort en werd onder meer in het openbaar gezien toen hij in zijn eentje lunchte bij kiprestaurant Kentucky Fried Chicken. Ook deelde hij handtekeningen uit en poseerde hij voor selfies met leden van de grote Braziliaanse gemeenschap in Florida.

Maandagochtend moest de oud-president zich echter laten opnemen in het lokale Advent Celebration Hospital. Volgens Bolsonaro had hij zondagavond opnieuw last gekregen van de buikwond die hij opliep toen hij in 2018 slachtoffer werd van een mesaanval tijdens zijn eerste presidentscampagne. In de loop van de dag werd hij door de artsen weer ontslagen.

Tegen CNN Brasil zei hij maandag dat die kwaal hem mogelijk dwingt eerder dan gepland terug te keren. „Ik kwam hier eigenlijk om tot eind januari te blijven, maar overweeg mijn terugreis te vervroegen. Mijn Braziliaanse artsen weten al van mijn darmverstoppingsproblemen. Hier [in de VS] begeleidden de artsen me niet.”

Uitleveringsverzoek

Mogelijk zal Bolsonaro echter niet zelf kunnen beslissen over zijn terugkeer. Maandag diende de invloedrijke senator Renan Calheiros bij het Hooggerechtshof een petitie in om Bolsonaro binnen 72 uur te laten terugkeren naar Brazilië. Als hij hier geen gehoor aan geeft, zou Brazilië de Amerikanen om zijn uitlevering moeten vragen. Het Hof moest dinsdag nog beslissen over dit verzoek.

Volgens senator Calheiros is de „actieve betrokkenheid en verantwoordelijkheid” van de ex-president bij de „terroristische aanvallen” onmiskenbaar. Ook zou Bolsonaro uitleg moeten geven over de ontmoeting die hij begin deze maand in Orlando had met Anderson Torres, de reeds aangeklaagde veiligheidschef van het hoofdstedelijke Federale District.

Het vermoeden is dat Torres, die eerder minister was onder Bolsonaro, de politie opzettelijk niet liet ingrijpen toen de stoet Bolsonaro-aanhangers het machtscentrum naderde. Torres, die nog in de VS zit, ontkent dit. Uitleveringsverzoeken kunnen in de VS bij de rechter aangevochten worden en jaren voortslepen.

De Amerikaanse president Biden belde maandag vanuit Mexico, waar hij op bezoek is, met zijn Braziliaanse ambtgenoot Lula om steun uit te spreken. Ook nodigde hij Lula uit om begin volgende maand naar Washington te komen.

De Italiaanse regering op haar beurt liet dinsdag weten dat ze van Bolsonaro geen verzoek om naturalisatie heeft ontvangen. „Hij heeft er niet om gevraagd en ik geloof ook niet dat hij het kan krijgen, voor zover ik weet”, zei buitenlandminister Antonio Tajani op de radio. Bolsonaro heeft voorouders uit Noord-Italië en zou daarom in aanmerking kunnen komen voor de Italiaanse nationaliteit. Twee van zijn zoons vroegen deze in 2020 al aan, maar hun procedure loopt nog.