Het vergeten WK van 1971: zes vrouwenteams in uitverkochte Mexicaanse voetbalstadions

In macholand Mexico speelden zes vrouwenteams in de zomer van 1971 een officieus WK voetbal. Mexico was een jaar na het mannentoernooi, met de Braziliaanse ‘goddelijke kanarie’ Pelé in de hoofdrol, opnieuw strijdtoneel van een wereldkampioenschap. Dit keer met vrouwenelftallen, die zonder erkenning van de FIFA in grote, meestal uitverkochte stadions om de eer streden. Geen startgeld, geen winstpremies. Volgens de wereldvoetbalbond is het toernooi zelfs nooit gespeeld en vond het eerste WK voor vrouwen in 1991 plaats. Anno 2024 is vrouwenvoetbal de snelst groeiende sport ter wereld.

Alle inkomsten van het toernooi gingen naar sponsors en naar tv-station Televisa, dat een gat in de markt zag en vond. Het enige doel was geld verdienen, niet gendergelijkheid. De vrouwenteams van Mexico, Argentinië, Engeland, Frankrijk, Italië en Denemarken werden toegejuicht door voornamelijk mannen op de tribunes, zien we in de opzienbarende documentaire Copa 71 die donderdagavond op NPO 2 wordt uitgezonden.

Korrelige beelden

De Britse filmmakers maakten gebruik van krantenfoto’s en korrelige amateurbeelden, waardoor we een boeiend inkijkje krijgen in het ‘vergeten’ WK. De meeste speelsters zagen zichzelf voor het eerst voetballen. Sommigen blikken met smeuïge verhalen terug. Een Italiaanse die in de „veldslag” tegen Mexico een doodschop uitdeelde – vastgelegd door een attente fotograaf – toont 53 jaar later weinig berouw. Twee Deense oud-speelsters lachen er vrolijk op los. Ze hadden het toernooi dan ook gewonnen.

De filmmakers spraken meer hoofdrolspeelsters die in „een soort voetbalsprookje” waren beland. De Engelsen, „allemaal opgegroeid in arbeidersgezinnen”, hadden nog nooit gevlogen voordat ze „in een ketel van hitte en lawaai” als heldinnen werden onthaald. In eigen land speelden ze op gravelveldjes voor vrienden en bekenden, in het Aztekenstadion in Mexico-Stad op gladgeschoren gras voor 100.000 toeschouwers, van wie de meesten gratis naar binnen werden gelokt. De stadions moesten gevuld, Copa 71 was een uithangbord.

„De tranen rolden over mijn wangen”, vertelt de Engelse captain Carol Wilson een halve eeuw later voor de camera. Nee, dan de koele ontvangst in eigen land na de vroegtijdige uitschakeling. Ze werd door een mannelijke bestuurder uitgelachen op een soort van welkomstdiner. „Ik moest er van huilen”, zegt de één. „We werden met een gummetje uitgeveegd, terwijl we dachten dat we het vrouwenvoetbal op de kaart hadden gezet. Mooi niet dus”, zegt een ander.

‘Onfatsoenlijke activiteit’

In Mexico waren de zes landenploegen een maand eerder nog „als sekssymbolen” aanbeden. Een krant schreef over „schoonheden, geen gespierde monsters”. Volgens de Françaises kwamen de mannen alleen naar hen kijken vanwege hun blote, gebruinde benen. Alle vrouwen kregen korte broekjes aangemeten. Een eigen tenue hadden ze niet, zo amateuristisch ging het er overal nog aan toe. En alles moest illegaal, want de deelneemsters werden ook door hun eigen, nationale voetbalbond geboycot.

Seksisme of niet, het was misschien minder erg dan alle voordelen waartegen ze bijna de hele twintigste eeuw wereldwijd hadden moeten opboksen. Volgens de FIFA was vrouwenvoetbal „een onfatsoenlijke, immorele activiteit”. In Engeland werden voetbalsters „manwijven” genoemd.

Lees ook Het mannelijke voetbalcommentaar bij vrouwenvoetbal

In Denemarken, voorloper in de emancipatie, werden ze minder uitgelachen. Na een 3-0 overwinning op Mexico ging de ‘wereldbeker’ naar de Denen, de pas vijftienjarige Susanne Augustesen was matchwinnaar met een hattrick. Met 110.000 toeschouwers – alle trappen waren ook bezet – was de finale van de Copa 71 de best bezochte vrouwenwedstrijd ooit. En is dat nog steeds.

Bijna was de finale niet eens gespeeld, zo wilde het verhaal in de Mexicaanse media. De nationale vrouwenploeg dreigde niet in actie te komen, schreeuwden de kranten. Onder het mom: ‘Wij hebben het werk gedaan maar krijgen geen cent. Al het geld gaat naar de mannelijke zakkenvullers.’

De Mexicaanse aanvoerder ontkrachtte de verhalen. „We wilden dolgraag spelen, uit respect voor het publiek.” En nee, geld hadden ze niet eens gevraagd, erkende ze later. „Achteraf denk ik: hadden we dat maar wel gedaan.”

Copa 71 wordt donderdag 7 maart om 22.20 uur uitgezonden op NPO2 en is vanaf 8 maart ook te zien op 2doc.nl.

Delen Mail de redactie