Het spookt in het luchtkasteel dat de Mercedes EQS SUV is

Veertien komma acht miljard euro winst maakte Mercedes afgelopen jaar. Netto. Het kan 14.800 Duitsers in één klap miljonair maken. Dan zou je denken: die doen alles grosser und besser. Grosser zeker. De EQS SUV, crossoverversie van het elektrische topmodel EQS, vult en profil je hele horizon. Op de meestal alleen voor kinderen geschikte derde zitrij had zelfs Helmut Kohl het overleefd. Besser? In veel opzichten, niet alle. Goed is het verbruik. Al was het de zuinigheidsrit, op de tenen gereden; 18,4 kWh per 100 kilometer is een waanzinnig resultaat voor een suv van 2.800 kilo. Dat doen Europese stekkermiddenklassers niet beter.

Het is niet het hele verhaal. Bij slecht weer met veel tegenwind en een hoger reistempo kan het zomaar 26,2 worden, zo weer- en rijstijlgevoelig zijn die asfaltschepen. Maar de efficiency verbetert bij Mercedes snel. Verder is de SUV in vervolg op de EQS een droom op wielen, hoewel de rugleuningen tien centimeter langer mogen en de op ooghoogte getrokken led-sfeerlijnen rond de binnenspiegel iets minder indringend. Hij is fantastisch en een beetje vreemd. Het comfort en de geluidsisolatie liquideren de sensatie van snelheid volkomen. Denk je dat je 80 rijdt, is het 60 – maar het had ook 140 kunnen zijn. Wonderlijk ook de discrepantie tussen zijn grootte en zijn handzaamheid. Met zijn meesturende achterwielen rijdt hij bijna als een kleine auto, heerlijk.

Daar betaal je een prijs voor. Het spookt in dit luchtkasteel. Soms begrijp je achteraf wat er gebeurde. De knipperlichten waren mijn schuld. De schakelaar voor het alarmlicht zit net boven de start-stopknop in het verlengde van de middenarmsteun. Zoals dat met armsteunen gaat, heb je de neiging om er iets te larmoyant op te gaan leunen. Aha.

Van andere incidenten heb ik de oorzaken niet kunnen vaststellen. Eenmaal zag ik het schuifdak opengaan zonder actieve herinnering aan een besluit het dak te openen. Misschien was net op dat moment ergens in zijn digitale zenuwstelsel een puberaal stukje kunstmatige intelligentie doende mijn toerekeningsvatbaarheid te testen. Het is niet eens zo’n absurde theorie. Moderne auto’s houden je als dokters in de gaten. Het begon met de vermoeidheidssensor, die concentratieproblemen afleest aan je stuurbewegingen en je met een kopje koffie op het beeldscherm adviseert een pauze in te lassen. De volgende stap is dat de boordspionnen je als aspirant-patiënt gaan framen. Mercedes’ revitalisatieprogramma in het infotainmentsysteem, een audiovisueel reanimatietraject voor de vermoeide geest, jaagt je na je nietsvermoedende bewilliging in de voorgestelde kennismaking de stuipen op het lijf met beeldprojecties en muziek met alle slecht geïmiteerde energieën die de tijdgeest inspirerend noemt.

De massage is wat zwakjes

Laatst waarschuwde een Mazda me dat ik niet naar de weg keek. Klopt, ik zocht een knop om de verwarming lager te zetten. Ook de Mercedes zit je stiekem te begluren. Na vertrek meldt de boordcomputer: „Stuurwiel-zitpositie wijzigen tot er 6 punten aan de bovenkant van het scherm zichtbaar zijn.” Wablief? Iets zegt me dat hij me verkeerd vindt zitten. Heb ik niet tot de bodem uitgezocht. Auto’s gaan steeds meer op experimentele poëzie lijken; de moed vergaat je ze te willen snappen. ‘Zes punten’. Leg het uit, de uitlegschermen reiken goddomme tot de rechtervoordeur. Ik zit toch goed? Wat bedoelt die digitale stokebrand? Verlichte poëziecritici gaan je dan uitleggen dat klaarheid nooit de inzet was. Je moet de schoonheid van de taal genieten, niet dommig naar betekenissen graven met die kleinburgerlijke hang naar hom of kuit. Het is sierpoëzie, schreef Menno ter Braak over Leopolds esoterische poëem Cheops. Gelukkig, dacht ik, scheelt weer bakken exegese. Sinsdsdien volg ik met auto’s de Ter Braak-lijn.

Tegen de bloei der décadence zijn verder louter decadente bezwaren in te brengen. De massage is wat zwakjes, minder handtastelijk dan de potige cybermasseuse in de rugleuningen van de BMW i7. Anderzijds beheerst hij andere, nog raadselachtiger kunstjes dan de concurrent. Eén massagetraject produceert merkwaardige trillingen in de zitting, zo revitaliserend dat Mercedes-rijders al voor de ochtendspits net zo winstgevend zijn als hun EV’s.

Nu denkt iedereen; wat heb ik met die rijkeluisspeeltjes te maken? Omdat over een jaar jullie nieuwe stekker-Aziaat van dertig mille ze ook heeft, beste mensen. Deze test anticipeert op de neerwaartse spiraal van een markt die alles afschaalt naar de onderkant. De bovenklasseluxe van vandaag is de Lidl van morgen. Chapeau. Maar laat me met rust, auto.