Margaret Rijkelijkhuizen: „Ik woon in een tuinhuis in de buurt van Haarlem. Ik ben er driekwart van het jaar, want ik zit ook vaak in de Verenigde Staten, waar mijn kinderen en kleinkinderen wonen. „Het is hier een paradijs. Ik vind het fijn om in de natuur te wonen, ik geniet van de rust. Maar het is wel een soort luxe kamperen, met septic tank en butagas. Mijn gasfles is nu bijvoorbeeld bijna leeg. Het is een beetje alternatief.
„Ik leef van mijn AOW en that’s it, ongeveer 15.000 euro per jaar. Maar dat is genoeg. Ik ben 77 en ik hoef niks. Aan eten geef ik ook heel weinig uit. Ik koop uien, knoflook en wat groente. Dat is alles wat ik eet, ik ben vegetariër. Ik vind het fantastisch om te zien hoe je met bijna niks kunt leven.
Operazangeres
„Ik had eigenlijk operazangeres willen zijn. Die droom is niet uitgekomen, maar ik zing wel veel. Dat doe ik vooral in scratches, koren die voor één concert worden samengesteld. Dat past goed bij mij, omdat ik vaak in het buitenland ben.
„Op mijn 23ste ging ik op vakantie naar de VS. Daar ben ik uiteindelijk 26 jaar gebleven. Ik ben er getrouwd en heb er vijf kinderen gekregen. Toen ik 44 was, ben ik gaan studeren. Ik heb toen een master gedaan in methodiek van tweedetaal-onderwijs.
„Vervolgens heb ik taal- en computercursussen gegeven aan bedrijven, zowel in de VS als na mijn terugkeer in Nederland in 1995. Daarnaast geef ik al dertig jaar taalles aan vluchtelingen, als vrijwilliger.
„Op dit moment besteed ik bijna al mijn tijd aan een liefdadigheidsproject voor jezidi’s. Van september tot december was ik in een vluchtelingenkamp in Noord-Irak om Engelse les te geven aan jezidi-meisjes. Vanuit Nederland ga ik nu door met mijn project en in april wil ik weer naar Irak.
„In april vorig jaar was ik bij een vertoning van Daughters of the Sun in de Filmschuur in Haarlem. Die documentaire over negen jezidi-meisjes maakte grote indruk op me. De jezidi’s wonen van oudsher in en rondom het Sinjargebergte in Iraaks Koerdistan. Ze hebben hun eigen cultuur, taal, religie. In 2014 was er een grote genocide op jezidi’s door Islamitische Staat. Veel mannen werden gedood, meisjes werden meegenomen als seksslavinnen.
„Sinds de val van het IS-kalifaat in 2016 zitten veel van deze meisjes in vluchtelingenkampen rondom de Iraaks-Koerdische stad Duhok, al zijn er ook nog drieduizend meisjes spoorloos.
„Na afloop van die documentaire sprak ik met een paar van de jonge vrouwen die erin voorkwamen. Ik vroeg: wat is jullie grootste uitdaging nu? We kunnen niet studeren, zeiden ze. Toen heb ik binnen vijf minuten een plan bedacht. Ik dacht: ik wil ze drie dingen leren, Engels, computer skills en muziek. En dat ga ik zelf doen. Ik heb de achtergrond, de expertise, de tijd, de gezondheid.
„Ik wilde echt voor minstens een jaar gaan. Wat ik van de grond wilde tillen, was dat er in alle veertien kampen nabij Duhok vijf keer per week Engelse les zou worden gegeven, voor langere tijd. Toen heb ik samen met een paar andere mensen een particuliere organisatie opgericht, de ngo Yazidi@School.
„In september vertrok ik voor drie maanden. Ik woonde in het kamp zelf, in een container. Een gordijn was er niet. Toen hebben ze op mijn verzoek een lap stof voor het raam gespijkerd.
Tegenwerking
„Mijn plan was na de Kerst nog een half jaar te gaan. Maar ik ondervond veel tegenwerking van de plaatselijke stichting die verantwoordelijk is voor alle kampen. Het schoot helemaal niet op. Na een maand hadden ze nog geen lokaal geregeld waarin ik les kon geven. De voorzitter van onze ngo zei eind september al: kom terug. Ik ben toch tot december gebleven, om het maximale te doen wat mogelijk was.
„Het viel niet mee, maar ik heb nooit gedacht: waar ben ik aan begonnen? Ik dacht juist: wie ben ik om te durven mekkeren? Deze mensen hebben zoveel meegemaakt!
„Uiteindelijk heb ik nog best veel goeds kunnen doen. Vanaf midden november heb ik les kunnen geven in mijn slaapkamer. Ik deed wat ik kon. Ook hebben we via een actie vijfhonderd blokfluiten en zestig mondharmonica’s in het kamp bezorgd. Een collega-docente heeft die in een koffer meegebracht. En zij heeft blokfluitles gegeven. Ik heb kleding, boeken en een printer weggegeven en geld in enveloppen voor de allerarmsten.
Inzamelacties
„Sinds mijn terugkeer ben ik nog steeds druk in de weer voor de jezidi’s, onder meer met inzamelacties voor oude smartphones en tablets en Engelstalige boekjes en spelletjes. Verder ben ik op zoek naar docenten die online Engels kunnen geven en probeer ik een grotere organisatie te overtuigen om Engelse lessen aan te bieden in de kampen. Ik begeleid jonge jezidi-vluchtelingen vanuit een soort moederrol. Ik spoor ze aan en adviseer ze, bijvoorbeeld als ze in Nederland willen studeren. En op dit moment ben ik druk bezig met het promoten van de aankomende Yazidi Genocide Survivors Conference op 26 januari in Amsterdam.
„Ik ben gewoon een oudere vrouw die haar hart volgt. Het is echt heerlijk om ouder te zijn. Ik heb veel minder onzekerheden dan toen ik jonger was. Het lijf doet wel wat krakkemikkig. Als ik wakker word, moet het even opwarmen… maar de geest is jong, het hart is jong.”
