‘Rebellencollectief’ Pynarello speelt staand, en veelal alle muziek uit het hoofd.
Foto Juri Hiensch
N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Interview
Klassiek Beethovens ‘Vijfde’ uit je hoofd spelen? ‘Rebellenensemble’ Pynarello baarde vijf jaar geleden opzien. Hun lustrum vieren ze nu met opnieuw die ‘Vijfde’.
Allereerst valt op dat alle musici staan, wat nogal ongebruikelijk is voor een klassiek orkest. Ze staan bovendien in een kring, zodat iedereen elkaar kan zien; een dirigent is er namelijk niet. Hier en daar staat wel een lessenaar, maar naar de bladmuziek wordt weinig gekeken: ‘rebellencollectief’ Pynarello speelt alles uit het hoofd. Het orkest viert deze maand zijn eerste lustrum en viert dat met de jubileumtournee ‘Pynarello Party’ langs elf steden. Deze maandagmiddag repeteert Pynarello de Vijfde van Beethoven, in de Veerensmederij in Amersfoort, het theater waar de tournee vrijdagavond van start gaat.
„Ik wilde de wereld van de klassieke muziek opschudden”, zegt violiste Lonneke van Straalen, die Pynarello bedacht en oprichtte. „Het was mijn droom om het helemaal anders te doen, met een band van gelijkgestemde avonturiers.” Dat betekende ook: zonder jarenlange planningen, buiten de seizoensbrochures om, inspelend op de actualiteit. Pynarello viel meteen op en oogstte bij een van de eerste optredens – ook Beethovens Vijfde – een jubelende recensie in de Volkskrant.
De eerste drie jaar waren „heel intens”, aangezien Van Straalen de boel grotendeels in haar eentje bestierde. Ze zocht in die jaren naar geschikte mensen om haar team te versterken, en sinds 2020 is er een zespersoons werkgroep die het reilen en zeilen van Pynarello regelt. „Persoonlijk vind ik het heel belangrijk dat de artistieke kern van het ensemble zo dicht mogelijk bij de musici ligt, dat er geen scheiding tussen podium en kantoor is”, zegt Van Straalen.
Dubbelfuncties
Een van de mensen die Van Straalen vond is klarinettist Arno Stoffelsma, die samen met fagottist Marije van der Ende het zakelijk leiderschap verdeelt. Behalve eerste klarinettist bij het Residentieorkest is Stoffelsma ook jurist, met een baan bij advocatenkantoor Dirkzwager. „Arno kan alles”, lacht van Straalen. Met enige tegenzin neemt Stoffelsma het woord ‘passie’ in de mond, om het waarom achter de dubbelfuncties van hem en de andere werkgroepleden te beschrijven: „We hebben een heel platte organisatiestructuur, iedereen is overal nauw bij betrokken. Maar inderdaad, het is flink aanpoten.”
De toekenning van verschillende meerjarige subsidies voor de periode 2021-2024, onder meer van het Fonds Podiumkunsten, zorgde voor een financiële basis en een zekere rust. Op één recente wisseling na is de werkgroep sinds 2020 onveranderd gebleven; de overige drie leden zijn violisten Danna Paternotte en Merel Vercammen en celliste Emma Kroon. Pynarello is een stichting en de musici zijn op freelancebasis bij projecten betrokken.
Actualiteit
Inmiddels heeft Pynarello de koers wel iets verlegd. Projecten die dicht op de actualiteit zitten, zijn nog steeds een kernactiviteit: „Programmeurs weten van ons dat we snel kunnen schakelen”, zegt Van Straalen. Maar daarnaast is er een stevigere langetermijnplanning, legt Stoffelsma uit: „Grote projecten zoals deze tournee, die plannen we flink vooruit. Mijn collega Marije is nu bezig om seizoen 2023-2024 af te maken. Maar zulke tournees zijn kostbaar, daarvan kunnen we er financieel gezien jaarlijks maximaal twee doen, dus blijft er genoeg ruimte voor kleinere projecten.”
Bovendien opereert Pynarello ook buiten het reguliere zalencircuit: de lustrumtournee voert langs discotheek Annabel in Rotterdam, een fabriek in Culemborg en de loods van een restaurant in Amsterdam-Noord. Van Straalen: „We vinden dat klassieke muziek voor iedereen is en overal kan klinken. We horen van zalen dat we relatief veel jonge bezoekers trekken.”
Behalve Beethovens Vijfde speelt Pynarello ook Holy Slime, het eerste symfonische werk van de Turkse componiste Meriç Artaç. Als derde programmaonderdeel is er een samenwerking met een jazzmusicus. Van Straalen: „Onze contrabassist Thomas Pol komt uit de jazz en hij heeft voor ieder concert een andere mystery guest geregeld. Onder meer Han Bennink en Kika Sprangers doen mee – de andere namen maken we komende week bekend.”
