Griezelen deze Halloween: van ‘mwah’ tot doodeng

Halloween is een Amerikaans importfeest voor feestwinkels, pretparken en traditieloze zones als Almere of Zoetermeer, wil het vooroordeel. Maar Halloween is ook een blijvertje. Komend weekeinde zijn er overal griezeltuinen, horrordiners en Halloweennachten. Gingen kinderen vroeger op Sint Maarten langs de deuren om snoep, in mijn wijk is het al jaren ‘trick or treat’.

Ook in bioscopen kan uiteraard worden gegriezeld tijdens spooky season: de hele maand scoren horrorfilms al opvallend goed. In aanloop naar Halloween – komende maandag, 31 oktober – het griezelaanbod, van ‘mwah’ tot doodeng.

Te beginnen met The Invitation: de trailer over de Amerikaanse Evie die via een dna-test ontdekt dat ze verwant is aan sexy Engelse aristocraten oogt stijlvol. Ze nodigen haar uit voor wat een gotische bloedbruiloft blijkt te zijn. Meer weet ik niet: gezien lauwe kritieken elders ziet de distributeur af van een persvoorstelling. Dat is meestal geen goed nieuws. Een beetje voorspelbaar oogt Prey for the Devil, waarin een non die opgroeide met een bezeten moeder als eerste vrouw wordt toegelaten tot de katholieke excorcisme-academie. Daar spelen haar demonische trauma’s op.

Halloween Ends

Maar bij voorspelbaar kies je toch eerder voor Halloween Ends, deel 13 in de Halloween-reeks met de 63-jarige Jamie Lee Curtis als Laurie Strode. In 1978 speelde zij voor het eerst de brave babysitter en ‘final girl’ die overleeft omdat ze niet meedoet aan drank, drugs en seks in slasherfilm Halloween. Haar vriendenkring wel, die wordt door de trage, onstuitbare boeman Michael Myers dan ook danig uitgedund.

Lees ook een interview met Jamie Lee Curtis: Van ‘scream queen’ naar ‘scream granny’

Met Jamie Lee Curtis als geïsoleerde, bittere en drankzuchtige ‘final granny’ Laurie Strode haalde regisseur David Gordon Green in 2018 de serie Halloween met succes uit de mottenballen. Michael Myers met zijn witte masker is nu een belichaming van toxische masculiniteit die in de finale door oma, dochter en kleindochter Strode eendrachtig wordt geroosterd in een kelder. In het vervolg Halloween Kills (2021) blijken de spuitgasten evenwel te snel ter plaatse, waarvan ze spijt krijgen. Op zoek naar oma Laurie Strode, zwaargewond afgevoerd richting ziekenhuis, trekt de nasmeulende Michael Myers dan moordend door het kleinsteedse Haddonfield.

Regisseur David Gordon Green wierp filmcritici listig lappen rood vlees toe door zijn Halloweenfilms als commentaar op respectievelijk #MeToo en trumpiaans populisme te verkopen. Ook in Halloween Ends tast hij naar diepere lagen. Ditmaal draait het om de innerlijke worsteling van pispaaltje Corey, ooit als kinderoppas betrokken bij een bespottelijk, maar bloedig incident. Kleindochter Allyson Strode valt op hem, maar frustratie, pesterijen en de schim van Michael Myers in het riool verleiden Corey tot het kwaad.

Door die vrij vervelende subplot komt Gordon Green veel te laat tot de kern der zaak: een nieuwe ronde bloedvergieten. Het vertrouwde spel van verstoppertje en kiekeboe met bijl, mes of moker werkt ditmaal matig omdat we Myers’ slachtoffers door al dat gedoe rond Corey nauwelijks hebben leren kennen. En dat is een gemis, want de pret van een slasherfilm is wat onze voorouders ooit naar de openbare executie trok: bloedvergieten om de morele orde in stand te houden, met de boeman als beul en zijn slachtoffer als stichtelijk voorbeeld. Dat valt hier dus tegen, maar Halloween Ends? Vast niet. Michael Myers is in de finale wel vaker door een gehaktmolen gedraaid.

Smile

Voor griezelen is Smile een veel betere keus, een onverwachts grote horrorhit in de traditie van The Ring: demon treitert een slachtoffer tot de dood erop volgt en kiest dan een opvolger. Zo’n estafette-demon verplaatste zich in eerdere films via een VHS-tape of seks; hier doet hij dat via zelfmoord.

Als een panikerende patiënt voor de ogen van psychiater Rose met een nare grimas haar eigen keel doorsnijdt, blijkt dat slecht nieuws. De patiënt was zelf labiel nadat ze een week eerder getuige was van net zo’n zelfmoord. En die zelfmoordenaar was dat ook weer overkomen. Kan Rose de keten verbreken? Skeletten in haar kast – trauma’s rond een verslaafde moeder – doen het ergste vrezen.

Smile speelt schaamteloos leentjebuur: bij Ari Aster voor de muziekscore, bij David Lynch’ Lost Highway. Maar liever goed gejat dan zwak verzonnen, en bovendien bedenken de makers ook ‘jump scares’, visioenen en scènes die geïmiteerd gaan worden. Zo overtuigt de demon, een kei in ‘gas lighten’, de gasten op de verjaardag van haar kleine neefje ervan dat Rose gek is via een bijzonder luguber cadeau. Na haar meeslepende teloorgang stelt de finale evenwel teleur: de prettig gezichtloze demon blijkt de tweelingbroer van popster Marilyn Manson te zijn. Een triest eindpunt van zo’n huiveringwekkende reis.

Barbarian

Helemaal geslaagd is Barbarian. Normaliter moet horror het hebben van voorspelbaarheid. Je weet dat iets heel erg staat te gebeuren, maar hoe, waar, wanneer? Onvoorspelbaarheid geeft niet zozeer extra suspense, maar maakt het wel opwindend. Zie dit debuut van scenarist en regisseur Zach Cregger, die telkens een andere hoek omslaat dan je verwacht.

Tess is in Detroit voor een sollicitatie en huurt een AirBnB in de wijk Brightmoor, vroeger een suburbaan arbeidersparadijs, nu een duister sintelveld vol ruïnes. Als Tess daar diep in de nacht arriveert, blijkt het stulpje dubbel verhuurd aan ene Keith. Hij nodigt Tess uit om het pand één nacht met hem te delen. Keith blijkt vriendelijk en bedeesd, het pand is van top tot teen in IKEA gestoken: Tess waagt het erop. Tot ze ’s nachts ontwaakt door een akelig gesis en Keith een nachtmerrie blijkt te hebben.

Meer zeg ik niet want de charme van Barbarian schuilt dus in de verrassing. Tess is zo’n horrorheldin die telkens als je ‘doe nou maar niet’ denkt weer een drempel overgaat, een deur opent, een kelder verkent, een tunnel in wandelt, een nieuwe trap afdaalt – het konijnenhol gaat heel, heel diep in Barbarian.

En dat is niet alles: na 50 minuten begint de film gewoon opnieuw in Californië, waar een regisseur van seksueel misbruik wordt beticht. Ook keren we terug in de tijd naar 1981, als een seriemoordenaarstype in een dan nog bloeiend Detroit babyluiers koopt. Alles komt vrij bevredigend samen in dat curieuze huis op Barbary 476, wat Barbarian tot dé Halloweenfilm van 2022 maakt.