Geen record is meer heilig op gasmarkt: hoogste prijs sinds maart

De gasprijs is weer op recordjacht. Donderdagochtend werd op de groothandelsbeurs 318 euro per megawattuur betaald en dat niveau was sinds maart niet bereikt. Woensdag werd met 292,15 euro al de hoogste slotprijs op een handelsdag gehaald.

Bij deze prijzen gaat het om contracten waarbij volgende maand wordt geleverd. Ook de contracten voor latere leveringen kennen een extreem hoge prijs. Gas dat in het derde kwartaal van volgend jaar wordt geleverd kostte donderdag bijvoorbeeld 264 euro, wat aangeeft dat een snelle oplossing van de energiecrisis niet wordt verwacht.

Tal van oorzaken zijn als verklaring te geven voor de prijsstijging die in vergelijkbare mate ook op de Britse gasbeurs zichtbaar is. De prijzen in Frankrijk en Duitsland liggen nog veel hoger.

Ook onderhoud in Noorwegen

Deze week maakte Rusland bekend dat pijpleiding Nord Stream 1 volgende week voor drie dagen dicht gaat, waarbij onderhoud als reden wordt gegeven. Al langer wordt slechts 20 procent van de capaciteit gebruikt – en wie zegt dat de levering na die drie dagen weer op gang komt? Al sinds de inval van Rusland in Oekraïne in februari gebruikt president Poetin de gaskraan als machtsmiddel.

Ook in Noorwegen staat volgende maand onderhoud op het programma dat gevolgen voor de gasproductie heeft. Noorwegen is een belangrijke leverancier van (vloeibaar) gas voor Nederland.

Verder wordt door de extreme droogte het kolentransport via de binnenvaart gehinderd, waardoor kolencentrales – met name in Duitsland – de komende weken mogelijk minder elektriciteitsproductie van gascentrales kunnen overnemen.

Een andere factor die handelaren noemen, zijn de problemen met de Franse kerncentrales. Al langer liggen veel centrales vanwege onderhoud stil, terwijl te warm koelwater nu ook bij andere centrales voor een productiestop zorgt. Als de kerncentrales minder produceren moeten gascentrales wellicht harder draaien.

Tegelijkertijd trachten veel landen hun gasbergingen maximaal te vullen om zoveel mogelijk problemen in de winter te voorkomen. Afgelopen vrijdag maakte het kabinet bekend de gasopslagen in Bergermeer en Norg verder te willen vullen, waarbij het om miljarden kubieke meters gaat. Deze vraag, op een toch al nerveuze markt, drijft de prijs gemakkelijk op.

Problemen bij klanten

Het huidige prijspeil voor gas ligt nu ruim 11 maal zo hoog als een jaar geleden en zelfs 22 maal ten opzichte van augustus 2020. Om de schade voor de consument enigszins te beperken is de energiebelasting en het btw-tarief in Nederland verlaagd. In de aanloop naar Prinsjesdag wordt op dit moment door het kabinet over nieuwe compensatie gesproken. Grote leveranciers als Vattenfall en Essent zeiden eerder deze maand in NRC begin 2023 grote problemen bij veel klanten te verwachten. Komend jaar hebben nog maar weinig mensen een vast contract en werkt de hogere gasprijs bij bijna iedereen snel door in de energierekening.

Ook de olieprijs is aan een opmars bezig. Eerder deze maand daalde de prijs voor een vat (Europese) Brent bijna dertig dollar onder het niveau van juli. Angst voor recessie zou daarbij een grote rol hebben gespeeld, maar die lijkt grotendeels verdwenen. Vorige week kwam de olieprijs net boven de 92 dollar uit, deze donderdag zette het prijsherstel door en kostte een vat ruim 102 dollar.