François Ozon snijdt actuele kwestie aan: kan een giftige man een geniaal kunstenaar zijn?

Peter von Kant is vooral een film die liefhebbers van de Duitse cineast Rainer Werner Fassbinder zullen waarderen. In zijn vrije bewerking van Fassbinders zeer gestileerde melodrama Die bitteren Tränen der Petra von Kant (1972) veranderde François Ozon alle vrouwenrollen in mannenrollen. Zo maakt Ozon inzichtelijk dat de biseksuele Fassbinder zijn film vijftig jaar geleden bedoelde als verkapt zelfportret, grotendeels geïnspireerd op zijn sadomasochistische relatie met acteur Günther Kaufmann.

Die bitteren Tränen der Petra von Kant gaat over de onstuimige relatie tussen een modeontwerpster en een jong model (Hanna Schygulla). In Ozons bewerking is Peter von Kant de stand-in voor de zelfdestructieve Fassbinder en Petra’s object van begeerte is hier Amir geworden. In Amir is Fassbinderacteur en -geliefde El Hedi Ben Salem te herkennen, de hoofdrolspeler uit zijn Angst essen Seele auf (1974). Ozon hult hoofdrolspeler Denis Ménochet in klassieke Fassbinder-outfits: leren gilets, overhemden in primaire kleuren en witte pakken.

Net als Die bitteren Tränen der Petra von Kant speelt Ozons adaptatie zich volledig af in het appartement van de hoofdrolspeler. De structuur is ook hetzelfde: na een moeizaam weerzien met voormalig muze Sidonie (Isabelle Adjani) ontmoet Peter in akte 2 voor het eerst Amir. In akte 3 wonen ze samen en in akte 4 stort Peter helemaal in als Amir bij hem weg is. In de epiloog zien we hoe het afloopt met Karl, de door Peter vernederde, zwijgzame assistent die trouw al zijn klusjes opknapt.

Ozons film roept in herinnering wat Fassbinder in 1971 in een beroemd artikel over de net door hem ontdekte melodrama’s van Douglas Sirk schreef: „Mensen kunnen niet alleen leven, maar ze kunnen ook niet met elkaar leven.” Dat thema wordt bekrachtigd door Sidonie’s in het Duits gezongen lied ‘Each Man Kills the Things He Loves’, dat in Fassbinders Querelle (1982) door Jeanne Moreau wordt gezongen – Ozon kent zijn klassiekers.

Hoewel iets minder kunstmatig dan Fassbinders melodrama knipoogt Ozon in decor, liedkeuze en stijl veelvuldig naar Die bitteren Tränen der Petra von Kant, waarbij Hanna Schygulla’s bijrol als Peters moeder ontroert. Los van al deze verwijzingen is er van Peter von Kant echter te genieten als film over Fassbinder-achtige thema’s als gebruiken/gebruikt worden, sadisme en masochisme en de onmogelijkheid van liefde. Waarbij Ozon kritisch is over Fassbinder en daarmee een actuele kwestie aansnijdt: kan een giftige man een geniaal kunstenaar zijn?