Feyenoord is op de flanken nog niet zo sterk als koploper PSV

De afgelopen twee weken, in de voor hem rustige interlandperiode, dook Feyenoord-coach Arne Slot in de beelden. Alle goals die Feyenoord tot dit weekend maakte in de Eredivisie en Champions League – in totaal meer dan veertig – analyseerde hij. Wat ging precies aan een doelpunt vooraf? Hoe verliep de opbouw? Hoe de laatste fase van de aanval? Welke spelers waren betrokken?

Een opvallende conclusie is dat „veel goals” ontstaan na „lange aanvallen door het midden”, vertelt Slot. Dus via combinatiespel over de as, voornamelijk via de middenvelders – waarna spits Santiago Gimenez de aanval meestal afrondt. „Een groot verschil met vorig seizoen, toen we erg afhankelijk waren van de zijkanten”, zegt Slot. „Toen gaven we tientallen voorzetten in de hoop dat we eindelijk een keer een bal binnenliepen.”

Dat doet Feyenoord dit seizoen anders. De ploeg snijdt vaak door het hart van de defensie. Maar tegenstanders anticiperen daarop. Door bijvoorbeeld het centrum te versterken met een extra verdediger, zoals Excelsior-coach Marinus Dijkhuizen zaterdag deed aan het eind van de eerste helft bij 1-1. In de hoop dat Feyenoord zich zo zou vastlopen in de drukke as. „Dan moet het in de één-tegen-één van de buitenspelers komen”, zegt Slot. Want dáár, op de flanken, komt dan meer ruimte.

Daarmee wordt de rol van de buitenspelers weer belangrijker. Op trainingscomplex 1908 werkte Slot hier in de afgelopen periode specifiek aan met de aanvallers. „We zullen ook weer over de zijkanten ons gevaar moeten gaan creëren. Anders gaan teams zich aan ons aanpassen.” Meer variatie – lees: minder voorspelbaarheid – in de aanval is daarin van belang.

Dus zit Slot er zaterdag na vier minuten bovenop als een aanvallende actie van de Braziliaanse rechtsbuiten Igor Paixao mislukt. „Hé Igor!”, roept hij. Waarop de Braziliaan even later een goede, hoge voorzet geeft vanaf de zijkant die Gimenez bij de tweede paal binnenschiet. Maar Paixao geeft tien minuten erna een verkeerde terugspeelbal waaruit Excelsior scoort. Het laat zien dat Feyenoord (dat met 4-2 wint) op de flanken nog veel te verbeteren heeft.

Suprematie van PSV

Het spel op de flanken is een aspect waarin koploper PSV zich onderscheidt van concurrent Feyenoord – en kan van groot belang zijn in de onderlinge wedstrijd komende zondag in de Kuip. Met een achterstand van zeven punten zal Feyenoord gaan jagen op PSV, na dertien wedstrijden nog foutloos in de Eredivisie.

„In elk onderdeel van voetbal presteren wij beter dan vorig seizoen”, zei Slot zaterdag, op basis van interne analyses, zoals tegengoals en expected goals (het verwachte aantal doelpunten op basis van verschillende statistieken). „Alleen ja, er is één club die alle records aan het breken is op dit moment.”

De suprematie van PSV blijkt misschien nog het meest uit de wissels, zaterdagavond bij het in Enschede onverslaanbaar geachte FC Twente. Hirving Lozano wordt halverwege de tweede helft naar de kant gehaald, terwijl tien minuten later de van een blessure herstelde Noa Lang wordt ingebracht. Het is de luxe die PSV-coach Peter Bosz heeft op de flanken. Twee internationals, beiden deze zomer gekocht voor zo’n vijftien miljoen euro, en meteen van grote invloed. Kampioensmateriaal.

De belangrijkste buitenspelers van PSV zijn dit seizoen vooralsnog van grotere sportieve waarde dan die van Feyenoord. De combinatie van snelheid, acties, slimme passing en doeltreffendheid maakt hen zo gevaarlijk. Met een enkele flits kunnen ze PSV over een moeilijk punt in een wedstrijd heen helpen. Samen met de kopkracht van spits Luuk de Jong en de power op het middenveld, maakt dat PSV aanvallend ijzersterk.

Lozano – 9 wedstrijden, 5 doelpunten, 3 assists, 13 gecreëerde kansen in de Eredivisie – is daarin cruciaal. Woensdag speelde hij nog 120 minuten voor zijn land in Mexico-Stad tegen Honduras. Bosz had zich „zorgen” gemaakt of dat wel ging, drie dagen later alweer een zwaar duel in Enschede – met jetlag en na een lange vliegreis. „Echt waanzinnig hoe hij speelde. Zo dreigend, hij deed bijna alles goed.” Een overtreding op Lozano van Mees Hilgers (die na ingrijpen van de VAR rood kreeg) leidde de 3-0 zege op FC Twente in.

Door ook een sterk optreden van het Belgische talent Johan Bakayoko (20) werd het de avond van de buitenspelers bij PSV. Hij gaf de assist op de 1-0 van Joey Veerman, verzorgde de voorzet op Lozano bij de eigen goal van Robin Pröpper en scoorde in de slotfase zelf.

Bakayoko – 13 wedstrijden , 3 doelpunten, 7 assists, 34 gecreëerde kansen – is in zijn eerste jaar als vaste basisspeler „aardig begonnen”, zei Bosz zaterdag. Om hem daarna een „uitzonderlijk talent” te noemen, met name door zijn sterke fysiek in combinatie met een goede techniek.

„Ik kijk altijd naar eerste balaannames bij spelers, die zijn bij hem goed. Hij is dreigend in de één-tegen-één, maar hij heeft ook een goede voorzet.” Maar, zegt Bosz, „het is nog lang niet goed genoeg”. Hij vindt dat Bakayoko nog een „heleboel beter moet doen”. Zo ontsnapte hij in de slotfase aan een rode kaart, iets waar Bosz kritisch op was.

Met de teruggekeerde Noa Lang – 8 wedstrijden, 4 doelpunten, 1 assist, 14 gecreëerde kansen – is PSV aanvallend weer volledig op sterkte. In een fase dat er meerdere topduels wachten, woensdag kan bij Sevilla plaatsing voor de achtste finale in de Champions League worden afgedwongen. Interessant wordt hoe Bosz dat gaat managen: hij kan slechts twee van de drie genoemde buitenspelers opstellen. Saillant in dat licht: tegen RC Lens in de Champions League eerder deze maand, ging Lozano voor eigen succes terwijl Bakayoko in kansrijkere positie liep.

Topaankoop Feyenoord

Ook hij moet het nu doen, in het koude Kralingen, met slagregens die over het Van Donge & De Roo Stadion trekken. De Kroaat Luka Ivanusec, deze zomer een van de topaankopen bij Feyenoord voor zo’n 8,5 miljoen euro, is ongelukkig in zijn acties tegen Excelsior. Ivanusec (8 wedstrijden, 1 doelpunt, 1 assist, 8 gecreëerde kansen) begon goed bij Feyenoord, maar heeft na een blessure moeite om zijn ritme te vinden.

In de combinatie met linksback Quilindschy Hartman loopt het ook nog niet soepel. Waar Hartman normaal vaak de overlap maakt (opkomend langs de zijkant, ‘over’ de linksbuiten heen), lukt dat nu niet. Ze speelden nog niet zo vaak samen waardoor ze nog „wat tijd nodig” hebben om de afstemming te verbeteren, zegt Hartman. „Luka zoekt de tegenstander wel op, een overlappende back past wel bij zijn spel. Met Luka kan ik ook een goede connectie hebben.”

Ivanusec wordt na een uur gewisseld voor Yankuba Minteh, een huurling van Newcastle United. Die zorgt met een pijlsnelle versnelling voor de opening, geeft af op Gimenez, die scoort. Precies dat wil Slot zien – gevaar via de zijkanten. Al zal het hem ook niet zijn ontgaan dat Minteh (10 wedstrijden, 3 doelpunten, 2 assists, 7 gecreëerde kansen) vijf minuten later Excelsior-linksback Arthur Zagré laat lopen, en dat daar een mogelijkheid uit komt.

Fouten die dinsdag in de Champions League tegen Atlético Madrid en zondag in de topper tegen PSV eerder zullen worden afgestraft.