Duitse ‘autopartij’ FDP vestigt hoop op CO2-neutrale brandstof tegen EU-verbod van auto’s met brandstofmotor

In het zelfbeeld van de Duitse liberale regeringspartij FDP is er niets belangrijker dan iedere schijn van dogmatisme te vermijden. Vandaar ook dat de FDP onder het mom van „technologie-openheid” in Brussel voor het voortbestaan van de verbrandingsmotor pleit: volgens de liberalen moet de auto-industrie vrij zijn om te bepalen hoe ze in de toekomst klimaatneutrale voertuigen produceert, en zou dat theoretisch ook met brandstofmotoren kunnen die op CO₂-neutrale brandstof lopen (‘e-fuels’, bijvoorbeeld van waterstof en groene stroom). Alleen is die theoretische optie, die deskundigen niet kansrijk achten, verworden tot een geloofsartikel waarmee de regering in Berlijn nu de Brusselse klimaatagenda torpedeert.

Vrijheid is voor de FDP van oudsher ook de vrijheid om hard over de Autobahn te rijden. Een „freie Fahrt für freie Bürger”, een ‘vrije rit voor vrije burgers’, is een soort beginsel voor de FDP. Partijleider en minister van Financiën Christian Lindner is een groot Porsche-liefhebber en rijdt in een 911. Hij houdt zelfs zoveel van Porsche dat hij tijdens de coalitiebesprekingen in het najaar van 2021 per sms contact hield met de topman van Porsche, Oliver Blume – aldus Blume zelf, die suggereerde dat hij invloed had gehad op het coalitie-akkoord. Volgens Lindner was er slechts sprake van één telefoontje. Ook later was er contact tussen Lindner en Blume, en vroeg de minister van Financiën de Porsche-baas om goede argumenten voor e-fuels.

Het autorijden als verkiezingsthema is voor de FDP van Lindner weer des te belangrijker geworden na een reeks nederlagen in deelstaatverkiezingen. De partij, van oudsher voor advocaten en ondernemers, komt te weinig uit de verf tussen de SPD en Groenen, en wil zich sterker profileren op vertrouwde standpunten als begrotingsdiscipline en autorijden.

Oppositiepartij binnen coalitie

Dat betekent in Berlijn dat de FDP zich binnen de coalitie als een soort oppositiepartij presenteert. Het knettert met name tussen Groenen en de FDP: de Groenen willen een ambitieuzer klimaatbeleid, bijvoorbeeld door nieuwe verwarmingsketels die op gas of stookolie lopen vanaf 2024 te verbieden, maar de FDP weert zich daartegen omdat de partij niets wil „verbieden”. FDP-coryfee en -vicevoorzitter Wolfgang Kubicki vergeleek Groenen-minister van Economische Zaken Robert Habeck, die het verwarmingsplan wil doorzetten, met Vladimir Poetin, omdat ze beiden doen „alsof ze beter weten dan de mensen zelf wat goed voor hen is”. Kubicki verontschuldigde zich later.

Habeck op zijn beurt verweet de FDP het verwarmingsplan in onaffe vorm aan de pers te hebben gelekt om het voorstel te saboteren. Komende zondag komen de coalitiepartners bijeen en zal kanselier Olaf Scholz (SPD) proberen enige plooien glad te strijken.

Tot nu toe schaart Scholz zich in de kwestie e-fuels aan de kant van de FDP en verkeersminister Volker Wissing (FDP). Scholz heeft ook weinig keus: hij kan de toch al ontevreden coalitiepartij niet verder in het defensief dringen. Donderdag zei Scholz dat er in Europa „consensus is” dat ook na 2035 brandstofmotoren voor e-fuels zouden kunnen worden toegelaten, een consensus die meer droom dan werkelijkheid is.

Volgens weekblad Der Spiegel is Wissing inmiddels bereid concessies te doen: hij wil dat de EU op een later moment nog eens beoordeelt of er plaats kan zijn voor brandstofmotoren met e-fuels in het Europese wagenpark. Aan de eis dat Europese auto’s vanaf 2035 geen CO₂ meer uitstoten, wil Wissing niet meer morrelen.

Green Deal

Voor de EU is het verbod vanaf 2035 op nieuwe personenauto’s met brandstofmotor een belangrijk onderdeel van de Green Deal. Voorstanders van e-fuels, zoals Christian Lindner en Porsche-chef Oliver Blume, denken dat de CO₂-neutraal geproduceerde brandstof óók een klimaatvriendelijk alternatief is, waarmee bovendien auto’s op een brandstofmotor kunnen blijven rijden inclusief vertrouwd geluid. Bij de verbranding van e-fuels komt niettemin CO₂vrij.

Deskundigen wijzen erop dat e-fuels absoluut niet energie-efficiënt zijn en bovendien duur om te produceren. Bovendien, zo zei onderzoeker Ferdinand Dudenhöffer onlangs in Die Zeit, is het niet slim als de industrie nu nog jarenlang aandacht en investeringen zal verdelen tussen enerzijds e-fuels en anderzijds elektrische auto’s, terwijl de elektrische auto zich al heeft bewezen. Dan verliest Duitsland op den duur mogelijk zijn concurrentiepositie op de wereldmarkt al helemaal.