Dodelijke beschieting van toeristenoord wekt woede in Irak

De beschieting van een toeristenoord in de autonome Koerdische regio in Irak, waarbij woensdag negen doden en tientallen gewonden vielen, heeft geleid tot een hoog oplopende crisis met Turkije. Videobeelden tonen een zomerse idylle die ruw wordt verstoord door inslaande artillerie. Toeristen rennen gillend door een park bij de stad Zakho. De Iraakse premier Kadimi houdt Turkije verantwoordelijk voor de beschieting, waarbij vrouwen en kinderen omkwamen.

De woede in Irak is groot. De Iraakse Veiligheidsraad eist de terugtrekking van het Turkse leger, dat tientallen militaire bases heeft in Noord-Irak voor de strijd tegen de Koerdische terreurbeweging PKK. De sjiitische leider Muqtada Sadr pleitte voor opschorting van de diplomatieke betrekkingen met Turkije. Er braken woensdagavond protesten uit bij de voormalige Turkse ambassade in Bagdad, waar de Turkse vlag werd neergehaald, en bij Turkse instellingen in andere Iraakse steden.

Lees ook: Turken beginnen lente-offensief tegen PKK in Noord- Irak

Turkije lanceerde in april een groot militair offensief tegen de PKK in de bergen van Noord-Irak, met stilzwijgende goedkeuring van de Koerdische president Barzani. Daarbij wordt hevig gevochten. Maar Iraakse burgerslachtoffers zijn over het algemeen zeldzaam. Toch leek een dodelijk incident een kwestie van tijd. Want ondanks dat de regio rond Zakho een oorlogsgebied was, mochten Iraakse reisbureaus nog steeds toeristen naar watervallen en andere bezienswaardigheden brengen.

Retoriek en propaganda

Turkije ontkent verantwoordelijk te zijn voor de aanval, betuigt zijn medeleven met de nabestaanden van de slachtoffers, en geeft de PKK de schuld. „We nodigen Iraakse functionarissen uit samen te werken om de echte daders van dit tragische incident aan het licht te brengen”, aldus het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken. Ook verzoekt Turkije de Iraakse regering om geen verklaringen af te leggen over een aanval „onder invloed van retoriek en propaganda” van de PKK.

Maar daarvoor is de woede in Bagdad te groot. De Iraakse regering was al minder blij met het grensoverschrijdende optreden van het Turkse leger dan Barzani, een bondgenoot van president Erdogan. Bagdad ziet de aanwezigheid van Turkse militaire bases als een schending van zijn soevereiniteit en vreest een sluipende annexatie van zijn grondgebied. Toch is het nog maar de vraag of de Veiligheidsraad zal aandringen op de terugtrekking van de Turkse troepen, en wat het zal doen als Turkije weigert om daaraan te voldoen.

Diverse westerse landen, waaronder Nederland, hebben de aanval veroordeeld

Hoe hoog het incident wordt opgenomen bleek donderdag op de internationale luchthaven van Erbil, waar de lichamen van de slachtoffers werden ontvangen door hoge regeringsleiders. De president van de autonome Koerdische regio, Nechirvan Barzani, en minister van Buitenlandse Zaken Fuad Hussein droegen de kist van de 1-jarige Zahra, het jongste slachtoffer van de beschieting. Het Iraakse parlement komt zaterdag in een buitengewone zitting bijeen om vervolgstappen te bespreken.

Diverse westerse landen, waaronder Duitsland, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Nederland, hebben de aanval veroordeeld en hun medeleven betuigd met de slachtoffers. Maar geen van allen hield het Turkse leger meteen verantwoordelijk voor de aanval. „Dit soort aanvallen zou nooit mogen gebeuren”, twitterde het Nederlandse consulaat in de Noord-Iraakse stad Erbil. Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken riep op tot een spoedig onderzoek naar de toedracht.