De werkborrel blijft, maar is nu steeds vaker op donderdag

Waar je in de meeste kantoren op vrijdag een kanon kan afschieten, is het bij softwareontwikkelaar AFAS (ruim 600 werknemers) uit Leusden juist de drukstbezochte dag. Honderden medewerkers klappen er om half vijf hun laptop dicht en trekken naar het kantoorcafé, waar fris, wijn en bier (ook 0.0) staan te wachten.

Deze ‘happy hours’ vinden wekelijks plaats, en telkens regelt een andere directeur dat twee of drie medewerkers vertellen wat zij die week voor bijzonders hebben meegemaakt. Maar het hoofddoel van de happy hours is toch wel: gezellig borrelen. „Het zorgt voor verbinding met collega’s en het bedrijf, maar ook voor creativiteit en energie. Samen plezier maken zien we als onderdeel van onze bedrijfscultuur”, vertelt hr-directeur Britt Breure.

In 2019, vlak voor de coronacrisis uitbrak, vroeg vacaturesite Indeed duizend medewerkers en vijfhonderd werkgevers naar de organisatiecultuur binnen hun bedrijf. Negen van de tien ondervraagde werkgevers gaven daarbij aan dat het periodiek organiseren van een bedrijfsborrel voor een productieve werksfeer zorgt. Na analyse van duizenden vacatures bleek dat steeds meer bedrijven ‘gezellige borrels’ in hun werving noemden om kandidaten te lokken. Het woord ‘borrel’ werd in 2019 90 procent vaker genoemd in vacatures dan in 2017. „De bedrijfscultuur van de werkgever is steeds belangrijker voor werknemers, en daar dragen bedrijfsuitjes of borrels natuurlijk aan bij”, zei managing director van Indeed Benelux Sander Poos destijds.

Tijdens de pandemie hebben die borrels en uitjes bij veel bedrijven stilgelegen. Heeft de coronacrisis de borrelcultuur binnen bedrijven veranderd?

De coronamaatregelen hebben ervoor gezorgd dat mensen vergeten zijn dat het óók leuk kan zijn om op kantoor te werken en verbinding met collega’s te voelen

Een duwtje in de rug

AFAS’ hr-directeur Breure: „De coronamaatregelen hebben ervoor gezorgd dat mensen het fijn vinden om thuis te werken en misschien zelfs een beetje vergeten zijn dat het óók leuk kan zijn om op kantoor te werken en verbinding met collega’s te voelen.” Mensen die in coronatijd bij het softwarebedrijf in dienst traden, wisten vaak niet hoe de bedrijfscultuur was voor de coronacrisis.

Inmiddels is hybride werken bij AFAS de norm: gemiddeld werken medewerkers twee dagen per week op kantoor. „Dat is zo gegroeid, want we laten onze medewerkers daarin heel vrij. Begin dit jaar is met alle managers besproken dat we niets willen verplichten, maar dat we in ieder geval verwachten dat elke medewerker minimaal twee keer per maand bij AFAS is, waaronder de vrijdag waarop het cultuurcafé wordt georganiseerd.”

Het cultuurcafé is een maandelijks terugkerend evenement, waarbij alle medewerkers rond een uur of vier naar het AFAS-theater trekken, naast het kantoor. Hier nemen de algemeen en financieel directeur op het podium de maand door, vertellen wisselende afdelingen kort iets over hun werk en vindt aansluitend een borrel plaats. „Ook de kantoordag zelf is anders. Veel teams plannen op die vrijdag hun teammeetings, er wordt taart gegeten in de ochtend omdat alle verjaardagen van de maand in één keer worden gevierd en we hebben een lekkere, uitgebreide lunch”, aldus Breure.

Bijkomend effect van het verplichte cultuurcafé is dat ook de happy hours op de overige vrijdagen weer in trek zijn. „Voor de coronacrisis waren die altijd drukbezocht en heel gezellig. Inmiddels zitten we weer op dat oude niveau.” Een klein duwtje in de rug bleek voldoende om medewerkers naar de borrel te lokken.

Lees ook: Geen broodje pindakaas, maar een salade – zo proberen werkgevers hun personeel naar kantoor te lokken

Het nut van een borrelcultuur

„Samen met collega’s informeel samenzijn, al dan niet onder het genot van een hapje of drankje, kan goed zijn voor netwerken en is een ideale kans om ideeën ongedwongen tegen iemand aan te houden”, zegt Carsten de Dreu, hoogleraar sociale en organisatiepsychologie aan Universiteit Leiden. „Zeker in bepaalde bedrijfstakken is zo’n borrelcultuur zinvol, heeft het een traditie en is het haast onderdeel van het werk. In andere bedrijfstakken geldt dat weer totaal niet – denk aan de bouw.”

Als een bedrijf een borrelcultuur heeft kan die enorm verschillen. „Je hebt de cultuur waarbij het gebruikelijk is op vrijdagmiddag om vijf uur de kantoordeur achter je dicht te trekken en elkaar in de kroeg op de hoek te treffen, om daar te biljarten en borrelnootjes te eten, en een paar uur later gaat iedereen met een slok te veel op naar huis. Of dat zinvol is, valt te betwijfelen indien het doel is je als professional verder te ontwikkelen. Tegelijkertijd zijn er andere vormen. Denk aan de lezingencycli op universiteiten, waarbij collega’s onderling vakinhoudelijke kennis uitwisselen, en je aansluitend met een biertje en een blokje kaas collega’s spreekt over persoonlijker zaken. Daar leren mensen ook vakinhoudelijk wat van”, aldus De Dreu.

Al kan een borrelcultuur volgens hem ook ongewenste neveneffecten hebben. „Er zijn altijd mensen die zich qua temperament of persoonlijkheid minder lekker voelen in dergelijke informele situaties, waardoor een borrelcultuur eerder stressvol dan plezierig en behulpzaam kan zijn.”

Ook heeft niet iedereen de tijd om na werktijd gezellig te borrelen met collega’s. „Zelf had ik op een bepaald moment in mijn leven kleine kinderen en twee banen. Om vijf uur trok ik de deur achter me dicht, want dan moesten de kinderen opgehaald en gevoed worden. Dat betekende dat de vrijmibo jarenlang volledig aan mij voorbijging. Daardoor miste ik soms informatie die mij in mijn werk had kunnen helpen. Zelf had ik niet de indruk dat er negatief over mij gesproken werd, maar dat kan ook gebeuren; dat collega’s die er niet bij zijn over de tong gaan. Dan kan een borrelcultuur juist voor uitsluiting zorgen.”

Donderdag is de nieuwe vrijdag

„Het heeft voor ons kantoor absoluut meerwaarde als collega’s ook plezier met elkaar maken buiten normale werktijden”, zegt Josephine van Meer, teamleider hr bij advocatenkantoor Houthoff, met vestigingen in onder meer Rotterdam en Amsterdam. „In een inclusieve en productieve werkomgeving moet iedereen zich fijn voelen”, zegt Van Meer. „Dit bereik je alleen met onderling vertrouwen, als mensen meer over elkaar weten en elkaar daardoor beter begrijpen. Veel onderzoeken tonen aan dat begrip en vertrouwen de basis vormen voor goede samenwerking; gezelligheid is voor ons dus middel én doel. De borrel is daar onderdeel van, maar ik reken daar ook bedrijfsuitjes, ons zomer- en winterfeest en de verschillende sportactiviteiten binnen Houthoff onder.”

Houthoff organiseert aan het eind van elke vrijdag een kantoorborrel. „Veel partners en managers gaan daar met hun team heen om de week af te sluiten. Al is de borrel wel minder drukbezocht dan vóór corona, omdat veel mensen op vrijdag thuiswerken. Dat betekent niet per se dat er minder met elkaar wordt geborreld, maar vooral op andere momenten”, aldus Van Meer.

Dat is ook de beleving bij Dickys en De Blauwe Engel, twee bekende borrelcafés op de Amsterdamse Zuidas waar veel grote kantoren gevestigd zijn. „De donderdag is de nieuwe vrijdag”, vertelt medewerker Paul Zimmerman van Dickys. De grote kantoorborrels die de baas betaalt, worden tegenwoordig vaker op de donderdag gepland, ziet hij. „Dan staat het om stipt vijf uur ramvol, terwijl het op vrijdag stiller is dan voor de pandemie.”

Naast de donderdag zijn ook de dinsdag en woensdag wat drukker geworden, merkt hij. „Misschien omdat medewerkers niet elke dag meer op kantoor zijn, en dat collega’s die elkaar alleen op dinsdag en woensdag treffen, dan maar op die dag een borrel met elkaar drinken.”

Ook binnen Houthoff ondernemen teams onderling veel met elkaar, ziet Van Meer. „Net als voor de coronacrisis zoeken collega’s elkaar op veel momenten op, bijvoorbeeld om mijlpalen te vieren zoals de beëdiging van een nieuwe advocaat, maar ook gewoon voor de gezelligheid. Tijdens de pandemie werd vanuit het bedrijf veel georganiseerd op online gebied, zoals een digitale escaperoom, maar dat zorgt toch voor een andere sfeer dan je het liefst wil creëren. Mensen zijn vooral blij dat samen borrelen weer kan.”