De vlag uithangen uit solidariteit met Israël is niet vanzelfsprekend

„De slachtoffers van de aanslagen in en om de Gazastrook”, daar wilde de stad Zwolle „medeleven” mee betrachten. En dus, zo meldde de gemeente maandagochtend op X/Twitter, ging de Zwolse vlag bij het stadhuis halfstok. Een paar uur later en veel verontwaardiging bij lokale politici verder kwam het stadsbestuur met een „verduidelijking”: het ging om „de vele onschuldige slachtoffers die vallen in het conflict tussen Israël en de Palestijnen”.

De vlag hijsen uit solidariteit met een andere getroffen natie? In Nederland is dat doorgaans onomstreden. Na de aardbeving in Marokko, vorige maand, wapperde op talloze overheidsgebouwen de Marokkaanse vlag. Idem die van Turkije en Syrië na de aardbeving begin dit jaar. En ook het Oekraïense blauw-geel is al anderhalf jaar alomtegenwoordig in de openbare ruimte.

Voor solidariteit met Israël geldt die vanzelfsprekendheid niet, zo blijkt sinds de terreuraanvallen van Hamas van afgelopen weekend. Op het Binnenhof wappert de Israëlische vlag, maar bij afwezigheid van een landelijke ‘vlaginstructie’ mogen individuele gemeenten zelf bepalen wat ze doen. En daar heerst, vanwege de gevoeligheid van het langslepende conflict tussen Israël en de Palestijnen, ongemak en terughoudendheid.

Van de vijftien grootste steden in het land hees alleen Amsterdam maandag de Israëlische vlag. Uit afschuw over „het brute geweld van Hamas tegen onschuldige burgers” en als „steunbetuiging aan de Israëlische bevolking”, aldus burgemeester Femke Halsema. Expliciete steun voor Israël kwam verder alleen van enkele provincies en een handvol kleine gemeenten, meestal van christelijke signatuur, zoals Urk en Katwijk.

‘Boodschap van vrede’

De meeste dorpen en steden kozen voor een alternatief – vaak vergezeld van behoedzaam geformuleerde persverklaringen waarin vooral geen partij werd gekozen. Zo ging in de gemeente Deventer niet de Israëlische maar de Nederlandse vlag halfstok. Voor de doden in Israël en Gaza, maar óók voor de slachtoffers van de aardbeving in Afghanistan. „We hebben ervoor gekozen om het menselijk leed centraal te stellen, niet de oorzaken ervan”, zegt een woordvoerder van burgemeester Ron König in een toelichting. „Afgelopen weekend is ontzettend veel mensen iets vreselijks overkomen – dát is ons uitgangspunt.”

Utrecht hing, net als Zwolle, alleen de stadsvlag halfstok. Burgemeester Sharon Dijksma werd op X/Twitter vervolgens overspoeld met verwijten van lafheid en hypocrisie, al dan niet vergezeld van foto’s van een Utrechts regenboog-zebrapad en het Utrechtse stadhuis in Oekraïense kleuren. „We vlaggen nooit met vlaggen van andere landen op onze gemeentelijke gebouwen”, zo laat een woordvoerder van Dijksma weten.

De gemeente Dordrecht koos voor wéér een ander alternatief: de internationale vredesvlag (een regenboogvlag met het woord ‘pace’). Volgens een woordvoerder van burgemeester Wouter Kolff zijn er „heel veel verschillende kanten aan het verhaal” en heeft de gemeente „echt gekozen voor de boodschap van vrede, overal ter wereld en dus ook in het gebied rondom Israël”.

De meeste dorpen en steden gaven behoedzame persverklaringen waarin vooral geen partij werd gekozen

De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb wilde aanvankelijk helemáál geen vlag hijsen. Later die dag besloot Aboutaleb alsnog de Rotterdamse vlag halfstok te hangen, „voor alle burgerslachtoffers van de recente explosie van geweld tussen Palestijnen en Israëli’s”. Volgens het AD was er stevige onenigheid over de kwestie binnen het Rotterdamse stadsbestuur, waarin Denk en Leefbaar Rotterdam samenwerken.

Mijden gemeenten de Israëlische vlag omdat ze protest (of erger) vrezen van inwoners met een Arabische en/of islamitische achtergrond? De meeste gemeenten willen er weinig over kwijt. Voor het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI), dat een oproep deed aan gemeenten om de Israëlische vlag te hijsen, is het wél duidelijk. Gemeenten zijn „bang voor onrust en vernielingen door groepen voor wie de vlag als een rode lap op een stier werkt”, zegt het CIDI bij monde van Aline Pennewaard. „Ik zou zeggen: wees dan gewoon eerlijk en zeg: we durven niet.”

Burgemeester Aboutaleb schreef maandag aan de gemeenteraad dat Rotterdam „een stad met inwoners uit alle windstreken” is. „Dus een conflict elders op de wereld raakt ook onze inwoners.” Zijn taak als burgemeester, aldus Aboutaleb, is om „niets te doen wat de polarisatie in onze stad versterkt.”

Lees ook dit artikel: In vluchtelingenkamp in Libanon vieren Palestijnen feest: ‘Dit geeft ons echte hoop om spoedig te kunnen terugkeren naar ons land’