‘De Uitnodiging’ is hét romantische toneelstuk van het jaar

Het is verbazingwekkend hoe Laura van Dolron het iedere keer weer flikt. In een mum van tijd creëert ze een onderonsje in een zaal vol mensen en heb je als bezoeker het gevoel dat je bij haar op de bank zit. De kop thee die ze steevast bij zich heeft helpt daarbij, maar meer nog de ontspannen, vertrouwelijke toon die ze aanslaat en de wijze waarop ze je direct in haar binnenwereld toelaat.

En, o boy, dan zit je vast in De Uitnodiging. Eerder dit jaar vertelde ze in Geen verhaal over haar scheiding en dat was „een verkenning van de pijn en eenzaamheid” die ze doormaakte en „huiveringwekkend”, schreef NRC-collega Elisabeth Oosterling. Nu is er de keerzijde in wat een tweeluik is geworden, want De Uitnodiging is een verkenning van geluk en liefde, en geestig en hartverwarmend.

Wat opvalt is dat praten over geluk en liefde een intiemere en dus ongemakkelijkere ervaring oplevert dan praten over pijn. Praten over geluk stuit op onwil en aversie. De eerste versie van de tekst las Van Dolron voor tijdens een driedaagse healing voor trauma’s, vertelt ze, en een van de aanwezigen achtte al die voorspoed „irritant” en „wel genoeg”. Alleen dat Van Dolron een „horrorscheiding” achter de rug had, maakte de ode aan haar nieuwe lief Mark acceptabel.

Om haar verliefdheid reliëf te geven, heeft Van Dolron hem op het podium gevraagd. Mark, net als zij 46 jaar, zit naast haar op een kleed, en met zijn blauwe mutsje en baardje is hij een blikvanger. Des te meer omdat hij ongedwongen lacht om wat Van Dolron over hem vertelt en om hoe hij soms gegeneerd het hoofd laat zakken of over zijn gezicht wrijft. Dat is leven met Van Dolron, weet hij: dan worden je woorden en je gevoelens publiek gemaakt.

Stand-up relatietherapeute

Van Dolron legt uit waarom ze haar liefde op het podium zet. „Omdat het belangrijk is ook wat mooi is te durven delen. En omdat wat mooi is nooit alleen maar mooi is.” Al ruim twintig jaar verkwikt, vermaakt en onderwijst ze haar publiek met levenswijsheden als stand-up filosoof, maar deze keer is ze ook stand-up relatietherapeut. Van Dolron is een natuurkracht die de wereld zacht maakt, met haar helende, nuchtere woorden en haar positieve blik op de wereld.

Dit is een love story, na jaren foeteren op de romantische liefde, zegt ze van zichzelf. Nou, dat valt mee. In het prachtige, rijke Liefhebben uit 2014 gaf ze talloze treffende voorbeelden van liefde. Het verschil is hoogstens dat De Uitnodiging dichter op haarzelf is geschreven, met maar één verhaallijn, en daarmee indringender.

Het is een voorstelling over hoe moeilijk het is om jezelf te laten zien, zegt ze. Over ruimte krijgen spreekt ze veel. En over de pijn die er toch ook bijkomt, bij liefde, onvermijdelijk. Het aangaan van hun relatie ging gepaard met misverstanden, woedeaanvallen, onbegrip, angsten en veel huilen, op een weg met tantra- en traumasessies, en gesprekken met ouders, kinderen en leermeesters.

Haar onsentimentele aandacht voor huilen, hier en in haar oeuvre, illustreert Van Dolrons benadering. Theater moet oprecht zijn, is haar motto. Huilen is deel van ons mens-zijn, niet iets om te verzwijgen of om over te liegen. Tranen zijn ook verre van eenduidig. Huilen is zeggen wat je niet kan zeggen, is opluchting, is onderdeel van het romantische verhaal. En durf je niet te huilen bij je partner? „Als je je zonnebril opzet als je moet huilen, ga dan bij hem of haar weg”, is een van de aforismen waar ze mee strooit.

Gevangenis

Na haar scheiding is ze ook vastberaden over wat niet goed voor haar is. Als Mark niet adequaat reageert als ze hem voor het eerst „Je Laura” appt, is ze ziedend. Die woorden zijn een cadeau, dus „als je dat niet wil hebben, dan tief je maar op”. Ze kan streng zijn, weet ze, maar ze is niet meer bang dat strenge vrouwen niet leuk zijn: „Wel!”

Mark mag niet slecht spreken over zijn exen, maar zij is zo ver nog niet. Haar ex is een klootzak, maar dat had ze pas laat door vanwege zijn fluwelen Vlaamse tongval. „Ge zijt lelijk als ge uzelf zijt”, citeert ze hem. In de analyse van hoe ze zich verkeek op haar relatie zit misschien nog wel een nieuwe voorstelling, als de emoties gezakt zijn.

Het wantrouwen en de frustraties zijn de tegenhanger voor alle lieve woorden waarmee ze Mark portretteert. Dat hij een gepassioneerde dierenactivist is die de gevangenis in moest omdat hij clandestien nertsen bevrijdde. Hun eerste date moest „de date van de eeuw” worden en als zij gevaarlijk ziek is, schrijft hij lieve woorden voor zijn speech op „de vetste begrafenis ooit”. Hij relativeert niet, hij maakt dingen groot in zijn leven, en dat raadt Van Dolron het publiek ook aan. Zet iemand op een voetstuk, niet je partner, niet je kind, maar maak iets heiligs: „Wees onder de indruk.”

Als ze zingen, dan gaat het niet om het mooi zingen, maar om het samen zingen. Hun lied heeft kampvuurkwaliteit, zoals de hele voorstelling over hun liefde dat heeft. Het maakt De Uitnodiging hét romantische toneelstuk van het jaar. Ik kan niet wachten op de verfilming.