De Tweede Kamer werd woensdag bijgepraat door experts over ChatGPT. ‘Het is net magie’

Waarom het verdiend is dat premier Mark Rutte de Nobelprijs voor de Vrede krijgt? ChatGPT heeft op die vraag wel een antwoord. „Rutte speelde een belangrijke rol bij de vredesonderhandelingen tussen de Colombiaanse overheid en de FARC”, meldt het programma.

Dit voorbeeld toonde hoogleraar Artificiële Intelligentie (AI) Eric Postma van de Universiteit Tilburg woensdagmiddag tijdens een ‘masterclass ChatGPT’ voor leden van de Tweede Kamer in Den Haag, voorgezeten door D66-Kamerlid Hind Dekker-Abdulaziz. Dat Rutte nooit een rol speelde bij de FARC-onderhandelingen maakte direct het risico duidelijk van het populaire AI-systeem van het Amerikaanse techbedrijf OpenAI. ChatGPT is het slimste jongetje van de klas, dat ook heel overtuigend iets kan zeggen wat niet klopt.

Tijdens de sessie werden zo’n tien Kamerleden bijgepraat over de razendsnelle opkomst van ChatGPT. Met het programma geven miljoenen gebruikers opdrachten (‘prompts’) aan een taalrobot, die in dialoogvorm teksten teruggeeft die niet van mensenwerk te onderscheiden zijn. „Een geweldig hulpmiddel voor onderwijs, onderzoek, overheid en industrie”, volgens Postma. „En tegelijkertijd een krachtige desinformatie- en hackmachine.”

Onderzoek van de Universiteit van Pennsylvania in samenwerking met OpenAI voorspelde vorige maand dat 80 procent van de beroepsbevolking verandering in hun werk gaat zien door AI. De advocaat die het opstellen van juridische documenten kan automatiseren, de arts die een computer MRI-scans laat beoordelen, of werknemers in callcenters die op termijn wellicht door computers worden vervangen. Slechts een klein aantal beroepen – koks, loodgieters, afwassers, buschauffeurs – gaat weinig van de opkomst van AI merken, voorspelden de onderzoekers.

Daarbij kan de nieuwe technologie de mens in potentie veel brengen. Door vrij saaie, repetitieve taken uit handen te nemen en ruimte te maken voor de versnelling van nieuwe uitvindingen. Tegelijkertijd zijn er – naast de vele fouten die het programma nog maakt – grote risico’s, zo stelden de experts woensdag in de Kamer. Denk aan desinformatie die straks niet meer van echte informatie te onderscheiden is en internetoplichters die door AI gegenereerde stemmen van familieleden kunnen imiteren. Of – nu al een probleem binnen Nederlandse hogescholen en universiteiten – plagiaatdetectiesystemen die teksten van ChatGPT niet kunnen herkennen.

Wie in Nederland werken er al met ChatGPT? Lees ook dit artikel: ‘Van reclameteksten schrijven tot computercode checken’

Niet verbieden

Voor de Tweede Kamer was het reden genoeg om zich te laten informeren over de kansen en risico’s van deze nieuwe technologie. Daarbij drongen de drie aanwezige experts – naast Postma ook mediahoogleraar José van Dijck en Arjan Goudsblom van startuporganisatie Techleap – er vooral op aan om de technologie niet te verbieden, maar wel de grote techbedrijven regels op te leggen om te voorkomen dat het uit de hand loopt.

Italië koos er vorige maand voor om ChatGPT te verbieden, omdat volgens het land te weinig duidelijkheid bestaat over welke persoonsgegevens door het programma worden verzameld. Volgens de experts zou het verbieden van ChatGPT er juist toe leiden dat Nederlanders op achterstand komen te staan. „Investeer in mensen, wetten en technologie”, zei Van Dijck. „Laten we gebruikers alert maken in plaats van technologie te verbieden.”

De vragen van de politici gingen vooral over wat de Kamer zou kunnen doen om misbruik van de technologie te voorkomen. Op dit moment wordt in Brussel gewerkt aan de Europese ‘AI Act’, die helderheid moet geven over de regels waaraan AI gebonden wordt. Van Dijck spoorde Nederland aan hier niet op te wachten. „Zet zelf iets in gang voor Europa dat doet.”

Voor sommige Kamerleden leek de presentatie woensdag de eerste keer dat ze met de technologie in aanraking kwamen. Voor de 57-jarige Olaf Efraim (Groep Van Haga) was het „als oudste nogal moeilijk”, vertelde hij aan de aanwezige experts. En voor FvD-Kamerlid Pepijn van Houwelingen was de technologie „net magie”.

Toch verdiende de Kamer krediet voor het organiseren van deze sessie, volgens tech-ondernemer Jelle Prins, een van de oprichters van AI-bedrijf Cradle uit Delft. Hij volgde het gesprek – dat een uur duurde – en zag „politici die in ieder geval niet direct krampachtig de hakken in het zand zetten”, aldus Prins. „Laten we voorop stellen dat het goed is dat ze ermee bezig zijn.”