De natuurbeschermers houden zich nog even gedeisd in Zandvoort

De terreinwagen onder de rolstoelen, zo kun je het voertuig noemen waarop Bastiaan Toorenent zich voortbeweegt. De theatermaker lijdt aan een stoornis aan de zenuwen, waardoor zijn benen op onverwachte momenten uitvallen. Dankzij de ‘balansrolstoel’ – een compact wagentje met dikke banden – kan hij gewoon de mulle zandpaadjes in de duinen achter zijn huis op, om zijn twee honden uit te laten.

Tot drie weken geleden, toen was er ineens een hek. Het Kraansvlak, zoals het duingebied achter Toorenents huis heet, was niet meer toegankelijk. Reden: de Dutch Grand Prix, waarvan dit weekend de tweede editie in deze eeuw wordt verreden. Het circuit ligt een kilometer verderop.

Toorenent gaat de verslaggever voor door de duinen, op zijn balansrolstoel. Na een meter of 200 stuiten we op de hekken. „Ik snap dat ze in het weekend van de race willen voorkomen dat mensen stiekem gaan kijken, maar waarom moet het gebied zo lang van te voren al dicht?” Toorenent is niet de enige inwoner uit zijn wijk die zich opwindt over de afzetting van dit openbare gebied, zegt hij. „Ik heb meerdere buurtbewoners gesproken, ook Formule 1-fans, die zich afvragen: wat is dit nou?”

Zandvoort heeft er zin in, de tweede Dutch Grand Prix. Na de succesvolle editie van vorig jaar – stralend weer, soepele organisatie, zege van Max Verstappen – is het zelfvertrouwen in ’s lands oudste badplaats groot. Je ziet het meteen als je het dorp binnenrijdt: de wit-met-zwartgeblokte Grand Prix-vlag wappert aan ontelbaar veel gevels.

„Fenomenaal”, vond Peter Tromp de editie van vorig jaar. Zelf draaide de voorzitter van de lokale ondernemersvereniging en – tot voor kort – uitbater van een kaashandel „het slechtste weekend van het jaar”, vertelt hij in de opslagruimte van zijn voormalige winkel. Sindsdien heeft hij net als de andere middenstanders „écht de vruchten geplukt” van alle internationale aandacht voor Zandvoort. „Sinds 1981 heb ik nog nooit zo’n goed seizoen gehad.”

Op de kaart gezet

De terugkeer van de Formule 1, zegt Tromp, „heeft Zandvoort op een fantastische manier op de kaart gezet.” Waren bewoners en ondernemers vorig jaar nog een tikje afwachtend, bij deze editie laten ze alle reserves varen. De Grand Prix van komend weekend wordt nog groter en drukker dan vorig jaar, toen de organisatie vanwege coronabeperkingen een derde van de tickets plus de volledige randprogrammering moest schrappen. Van donderdag tot en met zondag (de dag van de race) worden op het circuit alleen al zo’n 400.000 bezoekers verwacht. In het dorp zijn podia met live muziek, een reuzenrad en een kartbaan voor kinderen.

Wat bijdraagt aan de plaatselijke voorpret, is dat de natuurbeschermers zich deze keer gedeisd houden. Vorig jaar diende vijf dagen voor de race nog een kort geding tegen de organisatie van de Dutch Grand Prix, over de stikstofuitstoot tijdens het evenement. Dit jaar maakt Stichting Duinbehoud, een van de procedurerende partijen, geen gang naar de rechter, laat directeur Marc Janssen weten. In plaats daarvan wacht Duinbehoud het hoger beroep af van twee zaken bij de Raad van State.

Zandvoort heeft zich collectief achter de Grand Prix geschaard, zo lijkt het. De bewoners die niets met Formule 1 hebben of de mensenmassa’s liever kwijt dan rijk zijn, houden op dit moment even strategisch hun mond.

Principieel tegen autoraces

Dat geldt niet voor Bastiaan Toorenent. Als GroenLinkser is hij principieel tegenstander van autoraces: slecht voor milieu en natuur. Hij weet ook dat hij in Zandvoort tamelijk alleen staat in die opvatting – en hij gunt de andere Zandvoortenaren hun feestje. Hij begrijpt zelfs dat de lokale GL-fractie, waarvoor hij sinds vorig jaar ondersteunend werk doet, destijds vóór een gemeentelijke subsidie aan de Grand Prix stemde. „De druk was zo hoog dat ze bij een tegenstem niets meer voor elkaar hadden gekregen in de raad.”

Wat hij níet snapt, is dat je in Zandvoort blijkbaar niet hardop kunt zeggen dat je tegen de Formule 1 bent. Nadat hij op twee besloten Zandvoortse Facebookgroepen foto’s had geplaatst van de hekken in de duinen, kreeg hij naar eigen zeggen tal van scheldpartijen in de commentaren en in zijn mailbox – waaronder „bedreigingen met een pak rammel”. Toch is hij niet van plan zijn mond te houden, zegt Toorenent. „Ik ben niet bezig met wat anderen vinden van wat ik zeg.”

Hoe zit het nou precies met de hekken op het Kraansvlak? Een woordvoerder van het Zandvoortse gemeentebestuur laat weten dat er „vele kilometers hekken in het duingebied geplaatst” worden, „en dat doe je niet in een paar dagen”. Organisator Dutch Grand Prix zegt dat het plaatsen van hekken drie weken van te voren „niet extreem vroeg” is „bij zo’n mega-evenement”. De hekken, zegt een woordvoerder, zijn ook „een signaal” voor mensen die stiekem het circuit op zouden willen glippen op de dag van de race. „Ze moeten weten dat ze er niet heen kunnen.” Zowel de gemeente als de Dutch Grand Prix vindt het „heel vervelend” als Zandvoorters overlast ervaren van de hekken.

Voor dat laatste is een oplossing gevonden. Bastiaan Toorenent neemt de verslaggever mee naar een clandestiene opening in het hek. Met dank aan een opstandige buurtbewoner en diens gereedschapskist, vertelt hij. De hondenbezitters en andere wandelaars uit Nieuw-Noord kunnen alsnog de duinen in. „Verderop zit nog een opening”, zegt Toorenent terwijl hij op zijn rolstoel door het hek glipt. „Steeksleutel nummer zeventien.”