De jonge pensioenbestuurder wil meer dan rendement

Als Nikki Trip (25) op een feestje leeftijdgenoten vertelt over haar werk, krijgt ze meestal een vragende blik. Waarom zou je je als twintiger al bezighouden met pensioenen? Is dat niet nog heel ver weg, en bovendien saai en oubollig?

Dat beeld weerlegt de trainee-bestuurder bij algemeen pensioenfonds Stap graag. „Wist je dat je je hele werkende leven een dag per week voor je pensioen werkt? En dat in de pensioensector enorm veel geld omgaat?”

Ze wijst op de 1.440 miljard euro aan Nederlands pensioenvermogen. Pensioenbestuurders bepalen hoe dat bedrag belegd wordt, en hoe hoog de pensioenuitkering is in betere en mindere economische tijden: „Die besluiten hebben een enorme impact op de wereld van nu en later.”

Tot voor kort waren het in de regel mannen van vijftig jaar en ouder die als pensioenbestuurder, een parttime functie, de keuzes maakten voor het Nederlandse pensioenvermogen. In zo’n bestuur zitten doorgaans vertegenwoordigers van de deelnemers: werkgevers, werknemers en gepensioneerden. Sinds 2014 komen er meer jongeren als Trip bij. Pensioenfondsen spraken dat jaar in de Code Pensioenfondsen af dat voortaan in elk bestuur minimaal één vrouw en één jongere van onder de 40 jaar moet zitten. Een fonds met een onvoldoende divers bestuur wordt niet bestraft, maar heeft volgens de gezamenlijke code wel wat uit te leggen.

Verschillende pespectieven

Het aantal pensioenfondsen met een jonge bestuurder steeg sinds die afspraken van rond de 30 naar 46 procent. De jongste stand, afgelopen week gerapporteerd, was 36 procent. Daarmee voldeden 63 van de 177 pensioenbesturen aan de ‘jongereneis’.

Volgens Morris de Jong (29), bestuurder bij drie fondsen (Meubel, Beton en Groothandel bouwmaterialen), zijn er „stappen gemaakt”, maar kunnen de besturen zeker diverser. Die diversiteit is belangrijk, omdat jongeren volgens hem bijdragen aan betere besluitvorming.

Niet dat de keuzes dan meer in het voordeel van jongeren uitpakken, zegt De Jong: „Als bestuurder zit je er niet alleen voor jouw generatie. Je moet een evenwichtige belangenafweging maken over hoe besluiten uitwerken voor alle leeftijdscohorten. Maar het helpt om mensen met verschillende ideeën en perspectieven aan tafel te hebben – waaronder het jongerenperspectief.”

Trip noemt duurzaamheid een groot thema voor de nieuwe generatie pensioenbestuurders. Ouderen vinden het ook belangrijk, benadrukt ze, maar jongeren hebben nog een langer leven te gaan. „Ik hoop in het jaar 2100 niet alleen nog een pensioen te mogen ontvangen, maar er ook van te kunnen genieten. De opwarming van de aarde zit op een kantelpunt. Verantwoord beleggen van pensioenvermogen kan een grote impact hebben.”

Dat hoeft niet eens ten koste te gaan van rendement, zegt ze: „Pensioenfonds ABP had miljarden euro’s meer rendement kunnen maken door eerder af te stappen van fossiel, bleek in 2021 uit onderzoek [van het Amerikaanse SWF Global]. . Dat zal bij ABP hebben meegespeeld om zich vorig jaar alsnog terug te trekken.”

Nikki Trip: „Wist je dat je je hele werkende leven een dag per week voor je pensioen werkt?” Foto Lars van den Brink

Klimaat of wapenhandel

Tim van Dijk (35) zit in het bestuur van drie pensioenfondsen: het PGB (onder meer grafimedia), het fonds voor de horeca en dat voor de Rijn- en binnenvaart. Hij heeft niet het idee dat zijn oudere medebestuurders zich niet bekommeren om zaken als klimaat of wapenhandel. Wie zich bezighoudt met de oudedagsvoorziening van de samenleving, heeft volgens hem automatisch al een sociaal bewustzijn. Tegelijk moet een idealistische jonge pensioenbestuurder zich volgens Van Dijk realiseren dat het niet zijn eigen geld is waarmee belegd wordt. „Je kunt wel zeggen: we gooien alle fossiele investeringen uit ons portfolio. Maar vinden de deelnemers van het fonds dat wel een goed idee, ook als ze daarmee mogelijk rendement inleveren?”

Om te peilen wat deelnemers willen wat er gebeurt met het ingelegde geld, doen pensioenfondsen geregeld onderzoek. Jongeren zijn daarbij lastig te bereiken. „Het pensioenbewustzijn is laag, brieven worden slecht gelezen”, stelt De Jong.

In de drie pensioenfondsen waar Shantinella Mariano (31) in het bestuur zit – PMA (apotheken), VLEP (vlees en vleeswaren) en dat voor Rijn- en binnenvaart – draagt ze daarom veel ideeën aan over hoe jongeren benaderd kunnen worden. „Hoe spreken we ze aan, wat houdt ze bezig? Op welke platformen kunnen we actief worden?”

In de nieuwe pensioenwet worden de eerste carrièrejaren van jongeren belangrijker voor hun uiteindelijke pensioen. Daarom moeten ze volgens Mariano zo goed mogelijk geïnformeerd worden. „Het is een misvatting dat het pas na je 67ste relevant wordt. Je pensioen speelt je hele leven door een rol, bijvoorbeeld bij het kopen van een huis of het krijgen van een partner.”

Volgens Van Dijk hebben hij en andere jonge pensioenfondsbestuurders ook een ambassadeursrol: „Als jongeren zien dat er ook jonge pensioenbestuurders zijn, wordt het misschien minder een ‘oudemensending’ om met je pensioen bezig te zijn.”

Shantinella Mariano: „Het is een misvatting dat het pas na je 67ste relevant wordt. Je pensioen speelt je hele leven door een rol, bijvoorbeeld bij het kopen van een huis of het krijgen van een partner.” Foto Lars van den Brink

Opleiding

Om meer jongeren klaar te stomen voor een pensioenbestuur, ontwikkelden vakcentrales FNV, CNV en VCP in 2017 een opleiding met de PensioenLab Academie. Tientallen mensen tussen de 20 en 35 jaar behaalden sindsdien het diploma. „Er is geen excuus meer om geen jongere meer aan te nemen”, zegt De Jong, naast fondsbestuurder vanuit de FNV ook bestuurslid bij PensioenLab.

Toch kozen slechts elf van de 77 pensioenfondsen zonder jongere in het bestuur in de periode 2021-2022 iemand van onder de 40 jaar als bestuurder, zag de toezichthouder. Een trend die deze Monitoringscommissie het jaar ervoor ook al signaleerde. Toen noemde zij dat vasthouden aan een „ons-kent-onscultuur”. Zoiets is „niet acceptabel en niet meer uit te leggen”, vindt ze. „Er is behoefte aan frisse blikken van buiten.”

Van een jongere kun je niet verwachten dat die al twintig jaar ervaring heeft in de pensioensector

Nikki Trip (25) trainee-bestuurder bij algemeen pensioenfonds Stap

Volgens Trip doen pensioenfondsen er goed aan criteria als bestuurservaring minder zwaar mee te wegen in het selectieproces, zeker als er al meerdere ervaren bestuursleden zijn. „Van een jongere kun je niet verwachten dat die al twintig jaar ervaring heeft in de pensioensector.”

Tegelijk onderschatten leeftijdgenoten misschien hun mogelijkheden, denkt Van Dijk: „In de sector lopen genoeg jongeren rond met het talent om bestuurder te worden.”

Volgens Mariano kunnen ook voordragende partijen, zoals vakbonden, hier nog wel scherper naar kijken.

Om jongeren te behouden en te enthousiasmeren voor de pensioensector, richtte Trip vorig jaar JIIP op. Op evenementen en borrels van deze netwerkorganisatie ontmoet ze leeftijdgenoten mét interesse in de pensioenwereld. „Ik hoef daar voor de verandering niet uit te leggen waarom ik doe wat ik doe.”