Column | WK in Qatar

Op mijn werkkamer hangt een foto van mezelf op mijn racefiets. Je ziet me van de zijkant. Op de achtergrond is de zee azuurblauw. Mijn blote armen en benen en frisse outfit van Team Giant-Shimano steken er kraakhelder bij af. Op een muurtje achter me, in de hoek van de foto, zitten twee vrouwen. Ze zijn van top tot teen gesluierd.

Deze foto is genomen in Doha, in februari 2014. Ik reed de Ronde van Qatar, die ook een paar jaar een vrouweneditie had. Van alle foto’s uit mijn wielercarrière, intrigeert deze me het meest. Twee werelden die elkaar ontmoeten. Het is zo’n krachtig beeld.

Het publiek van onze koersen bestond uit een paar sjeiks, hun vrouwen en kamelen. De vrouwen filmden ons met grote iPads bij de start. Ik heb me steeds afgevraagd hoe zij ons zagen. Met onze blote ledematen en strakke kleding zouden we een soort aliens voor hen moeten zijn. Zouden de wedstrijdverslagen op Al Jazeera bijna soft porno moeten zijn.

In 2014 had ik best wat kunnen weten over de mensenrechtensituatie in Qatar. Theoretisch gezien deed ik dat ook wel. Natuurlijk wist ik dat hoe wij daar koersten geen enkele vrouw in Qatar was toegestaan. Vond ik daar wat van? Het fascineerde me vooral. In het kielzog van onze koers werd er een selectie van Qatarese wielrensters op poten gezet. De meisjes reden met arm- en beenstukken, en een hoofddoek onder hun helm. Maar ze fietsten. Ontwikkeling, zou je zeggen. Emancipatie.

Had ik niet in Qatar moeten gaan fietsen? Misschien

Is dat naïef? Ja. Had ik niet moeten gaan? Misschien. Over de behandeling van arbeidsmigranten in Qatar was in 2014 nog geen algehele verontwaardiging. Met de kennis van nu zou je zeggen: was thuisgebleven. Was niet in de ‘sportswashing’ met dat groepje vrouwen getrapt. Maar als het hele peloton daar koerst, sla jij niet af. Je verandert er niets mee.

Ik moest daaraan denken toen deze week het tenue van de Deense selectie voor het WK voetbal werd onthuld. De shirts zijn effen rood, wit of zwart – de logo’s van de sponsor en de voetbalbond geblurd. Als statement, als protest. Direct kwam er commentaar. Wat slap. Wat een symboolpolitiek. Ga gewoon niet. Boycot. Dat zou pas een statement zijn. Ja, dat zou pas een statement zijn. Natuurlijk had het WK nooit in Qatar gehouden mogen worden, natuurlijk was er alle kans geweest het alsnog ergens anders te doen toen eenmaal bekend werd dat er een spoor van verdachte betalingen voorafging aan de toewijzing. Het smeergeld uitdelen begon zelfs al in 2008.

Veertien jaar geleden. Toen zaten veel voetballers nog in de kleuterklas. Mag je van hen verlangen dat ze het belangrijkste toernooi in hun carrière opzij zetten? Zolang er geen wereldwijde boycot komt, vind ik van niet. Wat kun je dán doen? Statements maken. Aandacht vragen. Als dit WK niet werd gehouden, hadden we nog steeds weinig geweten over de mensenrechtensituatie in Qatar, wordt nu ook wel gezegd. Wrang, maar hoogstwaarschijnlijk waar.

Ik hoop dat andere landen Denemarken volgen, en ook zoveel mogelijk in zwart gaan spelen. Noem me naïef, maar als er op het veld spectaculair gevoetbald wordt, maar daarbuiten alles donker blijft, dan gaat dat de wereld over. Dan is dat wat iedereen onthoudt: het WK van de rouw. Omdat een beeld meer zegt dan duizend woorden, is een zwart shirt allesbehalve symboolpolitiek.