Column | Menstruatiecoach

We gaan het hebben over de menstruatiecoach. Ik hoor nu menigeen al kokhalzen. Dat snap ik, maar stel je oordeel even uit. Deze week verscheen schaatsster Jutta Leerdam niet prominent in het nieuws vanwege haar prestaties, maar omdat ze iets zei over haar menstruatie.

Ze won als eerste Nederlandse voor de vierde keer op rij in één seizoen een wereldbekerwedstrijd over 1.000 meter. Maar het ging over buikpijn. Misselijkheid. Bloedverlies. Bizar genoeg werd Jutta ook nog toegejuicht door iedereen – mezelf incluis – omdat ze zo open, ja zelfs taboedoorbrekend was. De helft van de wereldbevolking menstrueert. Het zou de gewoonste zaak moeten zijn daarover te praten. Maar dat is het niet. En dat brengt problemen met zich mee, voor gewone vrouwen, en voor topsportsters.

Eeuwenlang is de vrouw door de medische stand beschouwd als een kleine man, met alle gevolgen van dien – uitblijvende of misdiagnoses – want onze lichamen zijn anders. Voor de topsport geldt hetzelfde: trainingsmethodes voor vrouwen worden nog steeds grotendeels overgenomen uit de mannensport, zonder voldoende rekening te houden met de menstruatiecyclus. Wat daarbij zou kunnen helpen, is een menstruatiecoach.

Wat mij betreft het jeukwoord van het jaar, ware het niet dat het inhoudelijk een ijzersterk concept is. In Nederland hebben we er bij mijn weten nog niet een, maar voetbalclub Club Brugge heeft sinds dit seizoen een menstruatiecoach voor de vrouwenselectie, in navolging van Lyon, Barcelona en Manchester City.

Voor elke sport zou zo’n coach een briljante toevoeging zijn, want hoewel er een aantal algemeenheden gelden, is een cyclus heel persoonlijk. Begeleiding daarin dus ook. De een heeft veel pijn, de ander niet. De een verliest veel bloed, de ander niet. Leontien van Moorsel presteerde het best als ze menstrueerde, tennisster Heather Watson moest juist opgeven door de kramp. Net zoals Jutta zich ook belabberd voelde.

Uit het in kaart brengen van de persoonlijke cyclus in combinatie met de sport die atletes doen, kunnen heel interessante conclusies getrokken worden. Conclusies die gaan over winst of verlies. Algemeen geldt dat sportsters het best krachttraining kunnen doen in de eerste twee weken van de cyclus. Het oestrogeen in het lichaam helpt bij spieropbouw. Na de eisprong komt progesteron vrij, dat zorgt juist voor afbraak. Maar misschien nog wel belangrijker: tijdens de wisseling van hormonen in de cyclus worden gewrichten flexibeler. Dat is voor turnsters bijvoorbeeld heel handig. Maar voor voetbalsters is het gevaarlijk: het blessurerisico neemt toe. Als je precies weet wanneer die hormoonwisseling plaatsvindt, kun je daar rekening mee houden. Maar voor exacte kennis daarover is nog te weinig onderzoek gedaan.

Terug naar Jutta. Ik zag veel mensen vrij simplistisch reageren: waarom slikt ze de pil niet door? De pil is geen feestje, mensen (m). Veel vrouwen ervaren bijwerkingen, en bij doorslikken helemaal. Door het gebruik van hormonale anticonceptie zou bovendien het vrij testosteron in het lichaam verdwijnen, waardoor je jezelf kracht ontneemt. Maar ook daarover is nog niet alles bekend.

Accepteer gewoon dat dit hoort bij het vrouw zijn, las ik op allerlei plekken. Maar wees nu eens eerlijk: zou je dat ook doen, als je wist dat er een oplossing of op z’n minst verzachting mogelijk is? Ik denk het niet. Dus kokhalzen mag terwijl ik topsportsters – en eigenlijk alle vrouwen – voor 2023 wens: meer onderzoek naar menstruatie. En menstruatiecoach, kom er maar in.