Het is alweer een paar maanden geleden maar het blijft opmerkelijk, de aanwezigheid van de Syrische president Bashar al-Assad op 11 november in de Saoedische hoofdstad Riad op de Arabisch-islamitische top over Israëls Gaza-oorlog. Assad was ook in de Arabische wereld een tijdje een paria wegens zijn bloedige oorlog tegen zijn oppositie maar werd vorig jaar weer in genade aangenomen. In Riad werd hij bepaald niet weggefrommeld, google de foto’s van de verzamelde leiders. Assad op de voorste rij, alleen door de Jordaanse koning en de Egyptische president gescheiden van de Saoedische kroonprins in het midden.
De top riep nota bene op tot een einde aan het bloedvergieten in Gaza – terwijl de oorlog in Syrië op volle kracht doorgaat. Of liever de oorlogen. Verstopt achter het Gaza-geweld is het in Syrië vrij worstelen geworden. De strijd tussen Assad en zijn oppositie werd al snel een soort wereldoorlog op miniterrein met Iran en Rusland aan Assads kant terwijl Arabische Golfstaten, Europa en Amerika verzetsgroepen steunden. Inmiddels beperken buitenlanden zich niet tot wapenhulp aan partijen maar grijpen ze zelf actief in.
In willekeurige volgorde. Turkije bestookt civiele infrastructuur in het noordoosten van Syrië met luchtmacht en drones om de Koerdische machthebbers daar te treffen. Zoals de drinkwatervoorziening, elektriciteitscentrales en olie-installaties, de afgelopen maanden ook ziekenhuizen.
Het mag niet van het internationaal recht, maar medische voorzieningen zijn populair als doelwit bij veel aanvallers. Ja, Israël in Gaza, maar ook Assads leger en zijn Russische bondgenoten in hun strijd in het noordwesten van Syrië dat in handen van de oppositie is. Assad/Russen gebruiken ook verboden brandbommen en clustermunitie.
De Israëlische luchtmacht kiest in Syrië voornamelijk militaire doelen, van de Iraanse Revolutionaire Garde en bondgenoten zoals het Libanese Hezbollah. In 2017-2018 naar eigen zeggen meer dan 200 luchtaanvallen, sinds 7 oktober ongespecificeerd méér en dodelijker, zonder de vroegere waarschuwing vooraf. De afgelopen weken zijn doelen middenin woonwijken van Damascus gebombardeerd.
De Jordaanse luchtmacht bestrijdt de drugshandel met aanvallen op Syrië. En Amerika vergeldt gewapenderhand het geweld door Irans vrienden tegen zijn bases in het gebied.
Dit gebeurt letterlijk bovenop het doorgaande terreurbewind van Assad, met zijn arrestaties, folterpraktijken en executies. Wie wil kan zijn gewelddadige gang gaan.
Het Amerikaanse Congres heeft Syrië wél op zijn radar. Het Huis van Afgevaardigden nam deze maand met 389 tegen 32 stemmen de ‘Assad regime anti-normalisering wet’ aan die harde economische sancties onder de Caesarwet (2020) tegen Assads regime verlengt en versterkt, en elke normaliseringsdrang de kop wil indrukken. „Assad normaliseren is dood en verdorvenheid normaliseren”, vindt de Republikeinse afgevaardigde Joe Wilson.
Ik las dat zowel Arabische als niet-Arabische (vast ook Europese) regeringen hadden geprobeerd om de wet-in-wording de kop in te drukken – een Arabische minister had twintig minuten van zijn uur met Congresleden hieraan besteed. Wie zou dat zijn geweest? Ik gok op de Emiraten, de felste pleitbezorgers van Assad.
De wet moet nu door de Senaat, en dat lijkt geen probleem. Maar dan is de vraag: gaat de regering-Biden, of straks misschien die van Trump, naaste bondgenoten als de Emiraten straffen die normale relaties met Assad aanknopen of dat al hebben gedaan? Tweede vraag: wat schieten de Syrische burgers hiermee op? Niks. Sancties, leert de ervaring, versterken machthebbers, het zijn de burgers die de prijs betalen. Zie Syrië: Assad op de voorste rij in Riad, 90 procent van zijn burgers leeft onder de armoedegrens van 2,15 dollar per dag.
Carolien Roelants is Midden-Oostenexpert.
