Voor de derde keer in één maand wil de Europese Commissie milieuregels schrappen om boeren tegemoet te komen. Donderdag presenteerde Brussel een nieuwe lijst voorstellen om „de administratieve lasten die op de schouders van boeren drukken, te helpen verminderen.” Voor het eerst suggereert de Commissie bovendien iets te willen doen aan de lasten die voortvloeien uit de nitraatrichtlijn, die er onder meer toe leidt dat boeren in Nederland minder mest mogen uitrijden.
De donderdag gepresenteerde voorstellen zijn een reactie op de boerenprotesten die de afgelopen maanden in verschillende EU-lidstaten uitbraken. Eerder deze maand schrapte de Commissie al een biodiversiteitsregel die boeren verplicht land braak te laten liggen en trok ze een wetsvoorstel over het halveren van pesticidegebruik helemaal in.
Nu stelt Brussel onder meer voor regels die gaan over het aanhouden van voldoende permanent grasland aan te passen. Ook wil ze kijken naar een regel die boeren verplicht hun bodem in bepaalde periodes af te dekken. Daarnaast wil de Commissie het aantal controles op boerderijen met de helft verminderen en stelt ze voor de definitie van ‘overmacht’, die boeren kunnen inroepen als ze in uitzonderlijke omstandigheden niet aan bepaalde regels kunnen voldoen, op te rekken.
Lees ook Boeren krijgen uitstel, maar Europese landbouwopgave blijft
In de nabije toekomst volgen waarschijnlijk meer maatregelen: de komende weken wil de Commissie boeren via een online platform direct vragen onder welke maatregelen ze het zwaarst lijden.
Daarbij wil Brussel expliciet ook vragen naar lasten die voortvloeien uit de zogeheten nitraatrichtlijn, die moet voorkomen dat water te sterk vervuild raakt. De handhaving van die regel werd in Nederland op aandringen van Brussel recent aangescherpt, wat ertoe leidt dat boeren sinds dit jaar minder mest mogen uitrijden.
Brief van Mark Rutte
Nu lijkt de Commissie de deur voor het eerst op een kiertje te zetten voor een mogelijk soepelere houding rond de mestregels. In een brief vroeg premier Mark Rutte (VVD) Commissievoorzitter Ursula von der Leyen vorige week nog expliciet iets aan de nitraatregels te doen. Boeren krijgen tot 8 maart om hun grieven over de mestregels met Brussel te delen.
Versoepeling van de mestregel zou niet uniek zijn: de afgelopen twintig jaar kreeg Nederland al verschillende keren een uitzonderingspositie op de Europese regel. Eind 2022 werd die uitzondering door Brussel ingetrokken, wat tot grote onrust onder Nederlandse boeren leidde.
„We verlichten de administratieve lasten voor onze boeren om hen te helpen de voedselzekerheid voor de Europese burgers te garanderen”, aldus Von der Leyen donderdag in een verklaring. De versoepelingen zijn niet los te zien van de naderende verkiezingen voor het Europees Parlement begin juni. Protesterende boeren zijn een electoraal risico voor politici. Ook in onder meer Frankrijk en België kondigden politici recent al tegemoetkomingen aan de boeren aan.
De nu gepresenteerde voorstellen worden maandag voor het eerst besproken tijdens een overleg van landbouwministers in Brussel. Verwacht wordt dat er brede steun is voor de versoepelingen en dat lidstaten de Commissie zelfs zullen aansporen nog wat verder te gaan in het flexibeler maken van de regels.
