Bij het grootste stripevenement ter wereld staan ze uren in de rij voor de manga’s Junji Ito

Strips zijn in Frankrijk niet voorbehouden aan een subcultuur of leeftijd en dat zie je op het Festival International de la Bande Dessinée Angoulême. Peuters lopen rond met prentenboeken en tekstloze strips; hun ouders en grootouders met graphic novels. Veel jongeren zijn verkleed als hun favoriete manga-karakter of tenminste zichtbaar uitgedost als liefhebbers van de populaire Japanse strip- en tekenfilmcultuur. De traditionele stripliefhebber, in Angoulême herkenbaar aan rolkoffer en klapstoeltje, houdt zich gelaten op in lange rijen voor signerende tekenaars. Twintigers tot zeventigers trekken gezamenlijk langs de boeken.

Het jaarlijkse Festival International de la Bande Dessinée Angoulême vindt sinds 1974 plaats in het laatste weekend van januari. Met de jaren groeide het uit tot het grootste en invloedrijkste van Europa. Jarenlang fungeerde ‘Angoulême’ als blauwdruk voor andere Europese stripevenementen: de manier van presenteren – als een overdekte markt met kramen – signeersessies en exposities, verdeeld over meerdere locaties in de binnenstad.

Wat het tegenwoordig oplevert is een vrolijke boel: de Franse stad met 41 duizend inwoners wordt tijdens de vier festivaldagen overspoeld door stripliefhebbers van alle leeftijden. Hoewel het bezoekersniveau van voor corona nog niet gehaald wordt, is aan aanbodzijde alles weer als voorheen: er zijn honderden auteurs vanuit de hele wereld aanwezig, onder wie veel Aziatische stripmakers.

Aziatische focus

De Aziatische focus is enorm op dit jubileum, met onder meer grote exposities rond het werk van Junji Ito en de mangareeks Attack on Titan, twee exponenten van angstaanjagende horror manga. Het is de weerzinwekkende wereld van misvormde gedrochten, dark fantasy en post-apocalyptische waanbeelden, die het goed doen bij jongeren. De masterclass van Ito was binnen de kortste keren uitverkocht, de rijen waren nergens zo lang als bij zijn signeersessies. Een mooi beeld: een sliert in zwart gehulde jongeren, in vol ornaat met alle horrorsymboliek die erbij hoort, die hun enthousiasme maar moeilijk kunnen verbergen. Het aanbod aan exposities is altijd al adembenemend, met meer dan veertig tentoonstellingen is er veel te weinig tijd om alles te zien.

Er zijn ook veel Nederlandse stripmakers aanwezig. De Rotterdamse stripmaker Aimée de Jongh is één van hen die aanwezig is om te signeren. Het zorgt voor een bomvolle agenda. „Ik vertrek ’s morgens om negen uur voor een paar afspraken en daarna ga ik signeren. Dat doe ik vijf uur per dag. Dat klinkt flink, maar het is goed te doen.”

De Jongh signeert in Le Monde des Bulles, een immense tent waar de grote Franstalige stripuitgevers zich presenteren. Hier worden duizenden strips verkocht en zijn de populairste auteurs aanwezig voor een dédicace (de stripvariant van het gesigneerde boek, vaak een snelle schets met handtekening). Dat levert curieuze taferelen op. Tekenaars signeren op gezette tijden, gezeten achter een glazen lokettenrij (een overblijfsel van de corona-editie in 2022). Vaak vormen zich al ruim van tevoren lange rijen wachtenden, waarbij de klapstoel van pas komt. Voordeel is dat de liefhebber het boek vaak al uit heeft als die aan de beurt is: wachttijden van twee uur zijn geen uitzondering.

Le Monde des Bulles geldt als blikvanger, maar Le Nouveau Monde even verderop is spannender en interessanter. In die tent, een langgerekt lint dat over meerdere pleinen door de stad meandert, zitten de kleinere, avontuurlijke uitgeverijen, naast collectieven, tijdschriften en margedrukkers uit de hele wereld: van de Filipijnen tot Italië en van Polen tot de Verenigde Staten. Het is er diverser, inclusiever en kleurrijker. Ook hier wordt gesigneerd, maar is de interactie directer en gemoedelijk.

Ype Driessen, de Amsterdamse fotostripmaker wiens boek Het nadeel van de twijfel onlangs in vertaling verscheen, signeert er alle vier de dagen zijn Franse fotoroman. „De fotostrip lijkt voor veel mensen, hoe avontuurlijk ze ook zijn, een stap te ver. Bij mijn uitgever zitten meer fotostripauteurs, maar we moeten echt onze plek nog veroveren,” vertelt hij desgevraagd.

Tekenbattles

In Nouveau Monde zijn veel verschillende landen-stands. Duitsland en Zwitserland trekken samen op en doen tekenbattles, interviewsessies en organiseren borrels. Axel Halling van de Deutscher Comicverein, een belangenvereniging van Duitse stripuitgevers en auteurs, is al jaren in Angoulême aanwezig. „Het loont om hier te zijn”, vertelt hij. „Het lijkt een gezellige markt, maar er worden wel degelijk zaken gedaan. Veel Duitse auteurs hebben hier een Franse uitgever gevonden. Het is laagdrempelig: mensen zijn geïnteresseerd in anderen. En je kunt gemakkelijk op iemand afstappen.”

Dat bevestigt Dick van Dijk van de Amsterdamse stripuitgeverij Concerto Books. Hij is aanwezig om de vinger aan de pols te houden. Voor uitgevers begint dat al op woensdag: dan opent de rechten- en licentie-tent, waar vertalingen worden verhandeld. Van Dijk is het liefst in Nouveau Monde: „De kleine uitgeverijen zijn niet aanwezig in de licentietent. Als je goed rondkijkt, zie je wat de toekomst te bieden heeft. Hier is de spanning, het nieuwe.”