N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Klimaatstresstest Twee derde van de Europese banken voert geen interne klimaatstresstest. Zij weten daardoor amper wat droogte en overstromingen doen met hun winsten.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data88025358-f9ea53.jpg)
Foto: Ina Fassbender/AFP
Wat gebeurt er met een bank als de huizen waarvoor hypotheken zijn verstrekt overstroomd raken? Of scheef komen te staan door aanhoudende droogte? Hoe wordt de winstgevendheid van een bank geraakt als bedrijven die een lening hebben gekregen te maken krijgen met strengere regels rond klimaat – of veel directer, als hun pand wordt vernietigd door een vloedgolf?
Het antwoord: dat weten de banken zelf, en daardoor ook de toezichthouders, amper. De Europese Centrale Bank heeft dit jaar voor het eerst een klimaatstresstest uitgevoerd bij de 104 grootste banken van Europa. Uit het vrijdag gepubliceerde onderzoek blijkt dat de meeste banken weinig idee hebben van wat er gebeurt als de klimaatstress van hun klanten – consumenten en bedrijven – hoog wordt. Waar banken al jaren rekening moeten houden met scenario’s van ernstige en minder ernstige economische terugval bij het bepalen van hoeveel kapitaal ze moeten aanhouden, staat dat voor klimaatverandering nog maar in de kinderschoenen.
Geen individuele resultaten
Het onderzoek van de ECB is een eerste poging om tot een regelmatig uitgevoerde klimaatstresstest te komen. De bankentoezichthouder noemt de nu gepubliceerde test met nadruk een ‘gezamenlijke oefening’ met de banken, om te kijken hoe zo’n stresstest eruit moet zien. De ECB maakte ook geen resultaten bekend van de individuele banken: daarvoor zijn de resultaten nog te rudimentair. Hoe ING, ABN Amro en Rabobank, die zich alle drie laten voorstaan op hun klimaatbeleid, presteren is dan ook niet te zeggen.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data87529857-53c9fd.jpg)
Lees ook: ‘Groen zijn’ is bij elke bank weer anders
De resultaten die er zijn, zullen echter niet goed afstralen op de bankensector als geheel. De ECB constateert dat bijna twee derde van de 104 onderzochte banken geen interne klimaatstresstest uitvoert op de eigen bankbalans, en dat ook nog niet direct van plan is.
De banken die wel onderzochten hoe klimaatverandering hun activiteiten beïnvloedt, deden dat vaak op basis van gebrekkige, zeer algemene informatie. Weinig banken vroegen hun klanten direct om informatie, bijvoorbeeld wat het energielabel is van hun bedrijfspand. Slechts 20 procent van de banken met een interne stresstest houdt rekening met het klimaat bij het toekennen van leningen. 40 procent van die banken houdt geen rekening met de uitkomst van de eigen klimaatstresstest in het bepalen van de strategie.
Winst door CO2-uitstoot
De ECB onderzocht ook hoe gevoelig de winsten van de banken zijn voor klimaatverandering. Uit de door de banken aangeleverde gegevens bleek dat gemiddeld net iets meer dan 60 procent van de rente-inkomsten van banken afkomstig is van klanten die werkzaam zijn in CO2-uitstootintensieve bedrijfstakken. Als de CO2-prijs flink omhoog zou gaan voor die klanten, kan dat dus indirect veel effect hebben op de inkomsten van de bank. Het is volgens de ECB dan ook cruciaal dat banken meer informatie krijgen van hun klanten over hun uitstoot én hun inspanningen om zich aan te passen aan de klimaatverandering en strengere uitstootregels.
Bij een kleinere groep banken voerde de ECB ook nog zelf een stresstest uit, om te kijken hoe groot de verliezen zouden zijn als de klimaatverandering niet in de hand wordt gehouden. De gezamenlijke verliezen van de 41 onderzochte banken komen volgens de ECB uit op rond de 70 miljard euro (ongeveer de gezamenlijke jaarwinst voor belasting van de acht grootste Europese banken in 2021). Dat is volgens de toezichthouder ook nog eens een grove onderschatting. Zo is niet meegewogen dat waarschijnlijk ook de algemene economie klappen krijgt als er extreme droogte heerst, of een land juist overstroomt.
De stresstest heeft nog geen directe gevolgen voor de onderzochte banken, in bijvoorbeeld een direct hogere kapitaaleis voor de banken die veel risico lopen. Wel zal de ECB het in de normale stresstest meewegen als een bank klimaatrisico niet meeneemt in de risicomodellen; dan kan een bank mogelijk wel wat extra kapitaal moeten gaan aanhouden. De toezichthouder vindt het verder wel hoopvol dat er een aantal banken zijn die hun zaken wel op orde heeft. Die wel een goede interne stresstest uitvoeren, of die wel goede informatie hebben over de klimaatbestendigheid van hun klanten. „Geen een bank doet de klimaastresstest op een perfecte manier”, schrijft de ECB in het rapport. „Maar het feit dat een aantal banken al geavanceerde methodes heeft ontwikkeld, laat in ieder geval zien dat het geen onmogelijke taak is.”
